Wt/zea/te

Zeêuws

Etymologie

• (biewoord) Korte bievurm van toet en toe, Middelnederlands en Oudnederlands ok a te. De meêste geleerden dienke dat in te groôt en te doeën 'tzelfde te staet, mae 'n ienkelde meênt dat 't bie dat eêste om 'n oud vòvoegsel gaet dat-an me noe noe kènne as 't Duutse zer- en 't Friese te- (zerbrechen, tebrekke 'in stikken breke').
• (partikel in de comparatief) Ouwen instrumentalis van dat, al in 't Gotisch bekènd as þê.

Omschrievienge

te

1. biewoord in groôtere maete as kan, mag of gewenst is
   • Jie bin te groôt vò d'n draoimeule!
2. Partikel dat-a 't gerundium inleit
   • ´t Is vandaege vees te waerm om goed te werken.
3. vòzessel in (as deêl van tiedsbepaeliengen, feitelijk versteênd) + dat.
   • Te jaere is m'n opa negenennegetig ge'ore!
4. As onderdeêl van 'n vaste verbindienge des te ...
   • ´Oe beter a je noe je best doe, des te eêrder bin je d'r ok weer klaer mee.

Gebruuk

Te oor nog in vee meêr vaste verbindiengen gebruukt, dikkels in de vurmen ten (< te den) en ter (< te der).

Uutspraek

[tə]

Vertaeliengen

bovenmaetig

• Duuts: zu
• Frans: trop
• Westerlauwers Vries: te
• Iengels: too
• Latijn: gebruuk de comparatief

• Nederlands: te
• Portugees: demais
• Russisch: сли́шком (slísjkom)
• Spaons: demasiado

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 968

• Etymologiebank [1], [2] en 3