Wp/rsk/Дружтво за руски язик, литературу и културу

Дружтво за руски язик, литературу и културу

Дружтво за руски язик, литературу и културу дружтвена, нєвладова, нєстранкова и културно-просвитна орґанизация хтора ше занїма зоз пестованьом язичного и литературного скарбу руского народу у Сербиї.

Дружтво за руски язик, литературу и културу Друштво за русински језик, књижевност и културу Society for Rusyn Language, Literature and Culture
Датум снованя	4. децембер 1970. року
Тип	Меншинска организация
Шедзиско	Нови Сад, Сербия
Предсидатель	др Юлиян Рамач
Веб-сайт	www.druztvo.org

Програмни задатки

1. Преучованє и наукови обробок руского литературного язика,

2. Виучованє и унапредзованє руского язика и подзвигованє язичней култури,

3. Образованє и воспитанє кадрох у обласци руского язика,

4. Унапредзованє литературней дїялносци на руским язику,

5. Защита и пестованє културного и духовного скарбу,

6. Виглєдовацка робота у обласци руского язика и култури,

7. Порушованє и унапредзованє културней дїялносци,

8. Робота секцийох и роботних целох Дружтва и членства,

9. Видавательна дїялносц Дружтва,

10. Медзинародна активносц,

11. Сотруднїцтво зоз другима орґанизациями и институциями.

История

Перше число гласнїка Дружтва ТВОРЧОСЦ, чис. 1 (1975)

Дружтво за руски язик, литературу и културу основане 4. децембра 1970. року у Новим Садзе. Дружтво основане под першобутну назву: Дружтво за руски язик и литературу.

Основни напрямки роботи Дружтва, походзаци од програмскей ориєнтациї Руского народного просвитного дружтва (РНПД), основаного 2. 07. 1919. року у Новим Садзе (кед за основу руского литаратурного язика вжата бешеда бачко-сримских Руснацох) и од литературней и линґвистичней роботи Гавриїла Костелника (1886 - 1948), уж на початку дали професоре руского язика и литератури: Гавриїл Г. Надь, Микола М. Кочиш, писателє Василь Мудри и Дюра Папгаргаї вєдно зоз другима сотруднїками и фаховцами у обласци язика и литератури.

Перших рокох Дружтво ше анґажовало на ришованю питаньох язика хтори ше зявйовали у пракси руских школох, информативнох гласнїкох и прекладательних службох, а источашнє орґанизовани и совитованя з обласци нормованя руского язика и литератури. Окремна улога була пошвецна пририхтованю и видаваню капиталних дїлох, перше фондом за наукови обробок рукого язика, а потим и у видавательней активносци Дружтва.

Дзекуюци праве дїялносци Дружтва, руски язик у велькей мири систематизовани, а прекладательни служби, средства информованя и други видавательни орґанизациї вельо лєпше функционую дзекуюци першенствено помоци хтору даваю (доставаю) члени Дружтва за руски язик, литературу и културу. Дружтво було, а и тераз є, орґанизатор, або соорґанизатор наукових и фахових сходох чий резултат красне число публикацийох хтори ше хасную як приручнїки у настави руского язика и литератури, прекладательних службох итд.

Членство и организация дружтва

Члени Дружтва то насампредз просвитни и културни роботнїки, писателє, новинаре, публицисти, прекладателє и други почитователє руского язика, литератури и култури хтори робя - дїйствую у вецей як 30 местох Войводини, Сербиї и рускей дияспори. Робота Дружтва ше одвива прейґ подружнїцох хтори основани у Новим Садзе, Руским Керестуре, Коцуре, Дюрдьове, Вербаше, Шидзе, Кули, Новим Орахове и Сримскей Митровици, секцийох Дружтва у Беоґрадзе, Ґосподїнцох, Бачинцох, Бикичу и Кичинеру и Норт Батерфолду (Канада), и нєпоштредно у сотруднїцтве зоз членми Дружтва у Суботици, Беркасове, Бикичу, а тиж и у Миклошевцох, Петровцох (Горватска) итд.

Концом 2020. року Дружтво мало:

Порядних членох: 1024

Почесних членох: 128

Помагаюцих членох: 113

Вельке доприношенє роботи Дружтва дал Микола М. Кочиш (1928-1973), єден зоз сновательох и перши предситатель Дружтва, хтори ше як линґвиста, педаґоґ и писатель анґажовал на нормованю руского язика. Окремне доприношенє Миколи М. Кочиша представя Правопис руского язика (1971) и Ґраматика руского язика (1974). Микола М. Кочиш ше анґажовал и на фаховим усовершованю наставнїкох и виучованю двоязичносци у тей обласци, а занїмал ше и зоз литературну творчосцу.

Значне доприношенє у роботи Дружтва зоз свою активносцу и дїялносцу дали и потерашнї предсидателє:

Микола М. Кочиш (1928-1973)

Василь Мудри (1930 - 2016),

Дюра Варґа (1925 - 2003),

Гавриїл Колєсар,

Любомир Медєши,

др Яков Кишюгас,

Янко Рац (1930 - 2013),

др Юлиян Тамаш,

др Михайло Фейса,

Ирина Папуґа,

Янко Барна (1955 - 2020),

И секретаре Дружтва:

Мария Горняк Пушкаш (1931 - 2017),

Юлиян Каменїцки (1938-2020),

Янко Рац,

Микола Шанта,

Гавриїл Колєсар,

Ясна Варґа Бєлобрк,

Мария Гудак,

др Михайло Фейса,

Наталия Рамач,

Владимир Салонски.

Проєкти, програми, акциї и манифестациї

Дружтво реализує вецей образовни, културно-уметнїцки и подобово програми, медзи хторима:

1. „Днї Миколи М. Кочиша" ше реализую у сотруднїцтве зоз Мемориялним одбором „Микола М. Кочиш" при Заводзе за културу Войводини у Новим Садзе. Од 1989. року отримани 8 науково-фахово сходи, як и 31 програма дньох М. М. Кочиша у Новим Садзе и других руских штредкох.

2. „Стретнуца руских школох" ше отримую од 1994. року, отримани 25 таки стретнуца.

3. У рамикох Мемориялного одбора проф. Гавриїла Г. Надя Дружтво руским просвитним роботнїком додзелює награду плакету зоз подобу проф. Од 2003 року додзелєни 10 плакети.

4. Литературно-подобови конкурс "Др Мафтей Винай" Равнїно моя широка ше розписує од 2004. року, а о наградох (донациї) ше стара проф. Татяна Таґасович Винай дзивка др Мафтея Виная зоз Суботици.

5. Як здогадованє на педаґоґийну роботу Славки Сабадошовей, найлєпшим новосадским школяром хтори пестую руски язик зоз елементами националней култури и школяром у местох, у хторих ше отримую стретнуца руских школох додзелює ше припознанє зоз єй меном.

6. У Ґосподїнцох ше отримує подобова колония "Стретнуце у Боднарова" - за школярох од 2001 и за подобових уметнїкох од 2005. року. Отримани 20 подобово колониї за дзеци и 17 за уметнїкох.

7. Дружтво у сотруднїцтве зоз компетентнима институциями образованя и рускима школами орґанизатор Републичного змаганя з руского язика. Од 2000. року отримани 20 змаганя.

8. Клуб подобових уметнїкох, хтори од 1996. року роби у рамикох Дружтва, видал 2003. року капитале дїло з обласци подобовей уметносци под назву Подобова творчосц Руснацох (лексикон), дзе заступени 122 подобово уметнїки, а орґанизовани и три колективни (заєднїцки) вистави (1997, 1998 и 2003), як и вецей самостойни авторски вистави.

9. Подружнїци и секциї Дружтва по наших местох орґанизую литературни, подобово и други активносци: у Бачинцох (при основней школи) робя литературни секциї "Микола М. Кочиш" (по руски) и "Бошко Урошевич" (по сербски), у Новим Орахове литературна секция "Штефан Чакан", у Суботици манифестация "Яр др Мафтея Виная", у Шидзе литературна секция "Анґела Прокоп", а у планє и „Михайло Михал Ковач”, у Беркасове и Шидзе, ше пестує здогадованє на подобово уметнїци Надю Волчко и Ксению Страценски, у Бикичу означена 60-рочнїца рускей школи, у Сримскей Митровици основана секция "Ана Кнежевич" (2000), у Кули ше пестує творчосц др Гавриїла Костельника, чийо мено ноши и РКУД у тим городзе итд. У рамикох означованя 60-рочнїци Руснацох у Новим Орахове (1946-2006) отримани семинар о рускей басни и розписани литературно-подобови конкурс „Штефан Чакан” зоз исти тему. року. Припознаня „Ана Кнежевич" ше додзелює од 2007. року.

10. Дружтво ше стара о означованю важних рочнїцох, датумох и манифестацийох з облаци руского яика, литератури и културного нашлїдства Руснацох, а тиж и о рочнїцох других народох и националних заєднїцох зоз хторима жиєме и твориме.

Робота подружнїцох, секцийох и роботних целох

Скупштина Дружтва за руски язик, литературу и културу 1981. року

Спрам члена 11. Статуту Дружтва основни програмни задатки то провадзенє активносцох на планє русого язика и литератури и сучасней литературнй творчосци, водзенє обдуманей роботи на поєдних аспектох нормованя язика и його дальшим обробку и надбудови, координованю пестованя руского язика, розвиваню литературней и линґвистичней критики, даваню помоци просвитним роботнїком, лектором, прекладательом и другим прейґ секцийох и фахових целох Дружтва. Дружтво ма свойо роботни цела: Скупштину, Предсидательство и вецей секциї: линґвистичну, литературну, за културни скарб, потим активи: за наставнїкох руского язика и за виховательки, як и одбор за науково-виглєдовацку роботу и фахово сходи и клуб подобових уметнїкох итд.

Порядна настава по руски ше (у континуитету) отримує у основних школох у Руским Керестуре, Коцуре и Дюрдьове, а у рамикох сотруднїцтва зоз компетентнима институциями образованя и основнима школами у Войводини пошвецена увага пестованю руского язика з елементами националней култури у штредкох дзе пре мале число школярох нєт можлївосци орґанизовац порядну наставу на мацеринским язику. Зоз тоту форму облапени вецей як 300 школяре у коло 30 основних школох (у 17 населєних Руснацох): Нови Сад, Ветерник, Петроварадин и Сримска Каменїца (18 основни школи), Вербас (4), Кула (2), Нове Орахово/Бачка Тополя (2), Ґосподїнци (1), Шид (2), зоз подручнима оддзелєнями у Бачинцох, Беркасове и Бикичу, Сримска Митровица (1/4), Суботица (1/6), Савино Село (1) и Беоґрад (1/5). Од 2006. року ше руски язик пестує и на штредньошколским ступню у Новим Садзе, а планує ше исти активносци започац и у Шидзе (2008). Руски язик ше ширше у швеце виучує у Миклошвцох и Петровцох (Горватска).

Александер Дуличенко, госц Дружтва за руски язик, литературу и културу, май 1990. року

Наймладши пестую мацерински язик у предшколскей установи у Новим Садзе, Вербаше и Кули, а порядни воспитни ґрупи предшколского возросту єст у Руским Керестуре, Коцуре и Дюрдьове.

У Руским Керестуре роби ґимназия на руским и сербским язику (зоз сучасним средньошколским интернатом), а у Новим Садзе Оддзелєнє за русинистику на Филозофским факултету, дзе ше од 2007. року отрумую и мастер студиї.

Видавательна дїялносц

Кед у питаню терминолоґийни словнїки хтори у чаше пошвидшаного розвою образованя руского язика були насущна потреба (снованє ґимназиї, прекладательних службох) у соструднїцтве зоз Заводом за учебнїки у Новим Садзе видати вецей словнїки з рижних обласцох, а и Дружтво видало три. Авторе тих словнїкох були др Юлиян Рамач, Гелена и Михайло Канюх и Янко Рац. У сотруднїцтве зоз Домом култури у Руским Керестуре и Музейом Войводини видати каталоґ Музейна збирка у Руским Керестуре (1976). Виглєдовацки тим Дружтва у сотруднїцтве зоз лїкарами специялистами, на чолє зоз др Миколом Новтом, Ксению Кугайда и Наталию Рамач як и рускима линґвистами видало Сербско-латинско-руски-словнїк медицинскей терминолоґиї 2006. року, а 2008. року у сотруднїцтве зоз др Радмилу (Сакач) Шовлянски розпочата активносц на видаваню Сербско-латинско-анґлийско-руского словнїка за защиту живитного стредку и защиту рошлїнох.

У поглядзе литературней творчосци мисия руского язика у подполносци виполнєна. Ношела ю и ноши плeяда авторох - вецей як 20 познати писателє - члени Дружтва писательох Войводини хтори у тим периодзе написали вельке число литературних дїлох зоз хторима збогацена литературна творчосц, а тиж и писана дїялносц на тих просторох, та и ширше.

Линґвистична секция у сотруднїцтве зоз Оддзелєньом за руски язик и литературу роби на вецейрочних проєктох, як цо то були: Словнїк руского народного язика и Правопис руского язика, Сербско-латинско-руски словнїк медицинскей терминолоґиї. З нагоди 100-рочнїци Идилского венца З мойого валала др Гавриїла Костельника (1904-2004) вишло репринт (2004) и осучаснєне виданє (2005) тей значней кнїжки рускей уметнїцкей творчосци хтору пририхтал др Юлиян Рамач.

Вєдно зоз Катедру за руски язик, литературу и културу и Заводом за учебнїки и наставни средства Беоґрад, Оддзелєнє у Новим Садзе, обявени Сербско-руски словнїк I и II том (1996-1997)], Ґраматика руского язика др Юлина Рамача (2002), Словнїк руского народного язика I и II том (2017) и три учебнїки за пестованє руского язика др Якова Кишюгаса. Дружтво ше стара о подзвигованю язичней култури дзецох и младежи, и з тим у вязи сотрудзує зоз компетентнима министерствами и секретариятами. Реализує ше проєкт "Розвиванє, очуванє и унапредзованє руского язика дзецох и младежи (1997-2007).

Видавательна дїялносц Дружтва (подружнїцох и секцийох), попри Зборнїка роботох Studia Ruthenica, тиж значна. Видзелюєме три двоязични сербско-руску кнїжки: Руска ґимназия, автора Ирини Папуґа (2000), Колїска и ноц Гелени Гафич Стойков (2001) и Руснаци у Сримскей Митровици (2004). Меланиї Маринкович видата кнїжка Дац квету живот, Шид у мом паметаню (2003). Литературни твор Гелени Гафич Стойков Мацери Рускинї (2004) и осучаснєне виданє Идилского венца З мойого валала вишли у соструднїцтве зоз НВУ "Руске слово" з Нового Саду, а Зборнїк писньох школярох-поетох Квитки з нашей заградки (2004) обявени вєдно зоз Руски матку зоз Руского Керестура. Вишли и кнїжки: др Душан Дрляча, Руснаци у етноґрафских записох (2006), Марґита Лїкар, Наша кухарка (2007), Любомир Медєши, Руска традиция (2007) итд. У обласци предшколского вихованя, окрем двох сликовнїцох Госц у нашим дворе (1997) и Мой дом (1998) Ксениї Папуґа и Зборнїка писньох и рецитацийох Наталиї Голуб (2000), видати после 30 рокох и Зборнїк текстох за предшколски дзеци Ластовички 2 (2005), зоз надпомнуцом же перши приручнїк за виховательки Лaстовички вишол ище 1976. року.

Дружтво и Подружнїца з Коцура видаваю часопис за културу (билтен) Ерато над Коцуром, а обявени и Зборнїк коцурских поетох Дуга над валалом (1995), Одняте од забуца - фотоґрафиї (1995), Драмски живот Коцура (1998) як и Моноґрафия Коцур дараз и нєшка (2001).

Литература

др Рамач, Юлиян; мр Фейса, Михайло; мр Медєши, Гелена, ред. (1995). Сербско-руски словнїк (PDF). 1. Нови Сад: Филозофски факултет - Катедра за руски язик и литературу, Дружтво за руски язик и литературу.

др Рамач, Юлиян; Фейса, Михайло; мр Медєши, Гелена, ред. (1997). Сербско-руски словнїк (PDF). 2. Београд-Нови Сад: Завод за уџбенике и наставна средства, Филозофски факултет - Катедра за руски язик и литературу, Дружтво за руски язик и литературу.

Опатриц ище

Друштво за русински језик, књижевност и културу

Вонкашнї вязи

Дружтво за руски язик, литературу и културу, урядови веб сайт

Стретнуца и змаганя у знаню руского язика и язичней културе

КАЛЕНДАР РЕПРЕЗЕНТАТИВНИХ МАНИФЕСТАЦИЙОХ РУСНАЦОХ У 2019. РОКУ