Wp/rsk/Бикич Дол

Бикич Дол

Бикич Дол
Администрацийни податки
Держава	Сербия
Управни округ	Сримски
Општина	Шид
Жительство
-2011	269
- Густосц	42*/km2
Ґеоґрафски характеристики
Коорднати	45° 09′ 11″ С; 19° 17′ 25″ В
Часова зона	UTC+1 (CET), влєце UTC+2 (CEST)
Абс. висина	132 м
Поверхносц	13,3* km2
Бикич Дол на мапи Сербиї
Инши податки
Поштове число	22254
Поволуюце число	022
Реґистерска ознака	ŠI

Геоґрафске положенє и прешлосц

Бикич Дол (по сербски: Бикић До) ше находзи сиверовосточно од Шиду, на шестим километру маґистралней драги спрам Илоку. То горйовите населєнє хторе подзвигнуте на южней часци Фрушкей гори. Хижи вубудовани з обидвох бокох драги, а то уствари и єдина и найдлугша улїца у тим месце. Южна часц населєня змесцена коло потока Шидина.

Бикич Дол наймладше населєнє у Општини Шид. У прешлосци ше окреме спомина Дол, а окреме Бикич. З часом Бикич Дол постал урядова назва населєня хторе ше розвило на тей териториї. Место ше як населєнє почало швидше розвивац 1889. року, кед направена камена драга Шид-Илок, бо ше лєгчейше отримовало комуникацию, одходзело на пияци до Илоку, Шиду итд.

За населєнє, Бикич Дол преглашени 1978. року, цо и призначене у „Службених новинох” АП Войводини”, ч. 21/78. По тот час у урядових звитох Бикич Дол бул (ґрунтовно и административно) представяни вєдно зоз сушедним местом Привина Глава, та аж и под тоту назву. Населєнє достало Месну канцеларию 1958. року и од теди ше у валалє водза матични кнїжки и друга документация.

Жителє Бикич Долу

Понеже Бикич Дол у скорейшим чаше нє исновал як самостойне населєнє, нєт анї податки о чишлє жительох. Зоз школского лїтопису ше зна же пред Другу шветову войну у Бикичу було 64 обисца зоз коло 340 душами. Спрам попису зоз 1981. року ту жил 301 житель, а 1991. року 296.

То треци валал у Општини Шид у Сриме у хторим жию Руснаци. Руснаци у Бикичу по шицким судзаци найчисленши жителє. Спрам попису зоз 1991. року було их 187 (63,18 %), потим приходза Горвати 39 (13,18 %), Серби 36 (12,16 %), як и припаднїки других националносцох. Гоч Бикич такповесц нїґда нє бул чисто руски валал, вон заж лєм и нєшка затримал тоти основни руски прикмети.

У Бикичу єст понад 100 (107) обисца, чийо члени витворюю приходи, насапредз у польопривредней продукциї, а єст и мишани обисца, односно обисца, чийо члени заняти у других обласцох.

Демоґрафия
Рок	Жительох
1948.	475
1953.	447
1961.	408
1971.	346
1981.	301
1991.	299	295
2002.	336	336
2011.	269

Археолоґия

У часци хотара наволаней Чаризовец (Чазировец) сиверно од валалу 1952. року пренайдзени штредньобронзово монети скрити у керамичней судзини хтора була закопана. Вкупно пренайдзени 11.459 фалати пенєжу зоз IV вику хтори були виковани под час владаня владарох Лицияна и Константина велького зоз синами.

Руснаци у Бикич Долу

Коло 1848. року, односно пред мадярским бунтом, приселєли ше на манастирски маєток Привина Глава даскельо худобни фамелиї з околїска Бардейова, зоз Шаришскеш обласци. Перши приселєнци були: Василь Брчак, Янко Кунц, Микола Ґоч и Василь Фиґнар. Познєйше, коло 1877. року, приходза Страценского, Гнатково и Лазорово фамелиї, а тиж и Сидорово, Шолстисово, Лабовчаково, потим Бобальово, Биялково, Юреково, Дупальово, Соколово, Кузмово, Фајфричово, Тормово и други фамелиї. Зна ше и одкаль ше насельовали. То Боглярка, Венеция, Герлахов, Грабске, Кийов, Криже, Кружльов, Лариков, Луков, Львов, Люцина, Мальцов, Рихвалд и други места сиверозаходно од Бардейова и Прешова (у нєшкайшей Словацкей) на Горнїци. Понеже ше Бикичанє приселєли з брегох и горох, з правей Горнїци, бачвански и сримски Руснаци з першей миґрациї их наволали „Горняци”. Їх бешеда була иншака од бешеди Руснацох першей миґрациї, такволана „горняцка”: работати (робиц), говорити (гуториц, бешедовац) итд. Медзитим, познєйше з мишаньом з другима Руснацами, а окреме зоз снованьом нових малженствох зоз Шиду, Бачинцох, Беркасова, Миклошевцох, Петровцох ... прилапели язик старобивательох, односно руски язик.

Церковни живот

Жителє Бикичу ше приселєли як грекокатолїки и ту основали свою парохию. Спочатку мали лєм дзвонарню на маєтку Василя Бурчака, а терашню церкву збудовали на початку ХХ вику и пошвецели 28. августа 1904. року на чесц Велькей Матки Божей, кеди ше и отримує кирбай у валалє. Церкву правел майстор Леонард зоз Шиду, а у єй будови участвовал такповесц цали валал, як зоз материялну, так и другу потримовку. Медзи людзми ше спомина же церква справена зоз „масла и млєка”, цо значи же наисце уложени вельки труд и материялне одреканє самих бикичаньох. Церкву у Бикичу од вше обслугує беркасовски священїк.

Просвитни живот у Бикичу

Од приселєня коло 1848. року, та по 40-роки ХХ вику дзеци зоз Бикичу одходзели до школи до Привиней Глави. Так то було, такповесц скоро 100 роки, медзитим гоч Привина Глава и нє так далєко, заш лєм школяре мушели кажди дзень ходзиц пешо 2-3 километри през лєс, пажицу по дижджу, шнїгу и блаце. Намагали ше жителє Бикичу справиц школу за свойо дзеци, алє то нє могли посцигнуц док ше материялно нє змогли.

Иницияторе будованя школи були жителє Бикичу: Янко Лазор зоз синами, Михал Гнатко зоз братами и родзину и Михал Страценски. Достата и материялна потримовка од держави. У тедишнї час, односно концом 40-рокох кед окончени пририхтованя за вибудов средства дали Дунайска и Савска бановина и Министерство просвити. Порту, односно жем на хторей школа справена дало Крижевске владичество, а шицку роботну моц и транспорт, як и додатне пенєжне доприношенє дали, мож повесц, шицки жителє валалу.

Вибудов школи почала 1940. року, под час Кральовини Югославиї, а закончена є 21. децембра 1941. року. План будинку новей школи виробел и з вибудову руководзел инженєр А. Фурк, а поднїматель роботох бул Дюро Етенхофер, майстор зоз Товарнїку. Будовательни материял: цегли и череп правени у власней режиї, на месце дзе ше находзи хижа Янка Юрека, такой при драги на уходзе зоз Шиду до Бикичу.

Перши учитель у нововибудованей школи бул Михал Ковач (1909-2005), по походзеню зоз Шиду. Школа мала и перши Школски одбор. Предсидатель одбора бул Михал Гнатко, а члени Василь Файфрич, Емил Лазор, Андри Гнатко и Илия Шпрох. Настава була по руски, а и школярох було надосц: 43 у нїзших класох од I-IV класу (як комбиноване оддзелєнє) основней школи и 12 у такволаней „опетовници” (повторней школи).

У Бикичу жили и робели тоти руски учителє: Михал Ковач (1941-1952), зоз претаргнуцом под час Другей шветовей войни (1941-1945) кед го єден час заменьовал учитель Осиф Торма зоз Шиду, потим ту робели: Мирон Роман (1952-1954), Єлисавета Славка Рогаль (1954-1962) и Мелания Мудри (1962-1975), шицки тройо по походзеню зоз Руского Керестура, як и Василь Мудри и Мария Марча Бобаль, нар. Макаї зоз Дюрдьова. Марча Бобальова, иншак по фаху вихователька, та кед 70-рокох зоз нову орґанизацию школства у Општини Шид шицки школяре од I­-VIII класу путовали до Шиду, формоване єдно предшколске оддзелєнє у хторим вона робела од 1975. по 1979. рок и пририхтовала дзеци за школу.

Школского 1989/90. року (после 14 рокох павзи) у Бикичу отворени оддзелєня нїжших класох основней школи при ОШ. „Сримски фронт" у Шидзе. У Бикичу жила и робела (по сербски) учителька Ана Гудак, нар. Горняк, а годзини руского язика як виборного предмета зоз елементами националней култури од 1994. року, як и у других местох општини Шид зоз закладаньом Дружтва за руски язик, литературу и културу з Нового Саду отримовали: Ясна Семан (1994-1995) и Славко Надь (1995-1999). Терашня наставнїца руского язика Златка Сивч Здравич зоз Шиду єден час орґанизовала наставу по руски зоз школярами нїжших класох у Бикичу, а од V- VIII класу у Основней школи „Сримски фронт” у Шидзе. Почим ше число шклярох нїзших класох у Бикичу барз зменшало зоз наставу ше престало у школи у Бикичу, а зоз школярами висших класох од V-VIII класу, хтори кажди дзень путую до матичней школи у Шидзе настава по руски ше отримує вєдно зоз шидянскима (єст их 10-12).

Културни живот у Бикич Долу

Бикичанє 1919. року мали представителя у першим одборе Руского народного просвитного дружтва (РНПД). Бул то Янко Страценски, цо потвердзує же и вони провадзели цеки културних рушаньох при Руснацох ище на початку XX вику. Под час учительскей роботи Михала Ковач у Бикичу, основане 9. януара 1946. року КПД „Иван Котляревски” у рамикох хторого були активни хорска, танєчна и драмска секция, а робела и музична секция зоз тамбуровим оркестром. У режиї учителя Михала Ковача, медзи другима пририхтани и виведзени тоти театрални фалати: „На синокосу" и „Наталка Полтавка". По 1950. рок кед закончена вибудов Задружного дому, проби и програми отримовани у учальнї основней школи.

О културних активносцох у Бикичу старосц водзели и учителє: Мирон Роман, Славка и Владимир Рогальово, а тиж и Мудрого учителє Василь и Меланка. Напр. драмска секциy под руководством учителy Мирона Романа виведла театрални фалати: „Любовне писмо", „Подозрива особа“ (Сумнїво лице), „Винчуєм" итд, а у чаше роботи учительскей малженскей пари Славки и Владимира Рогальових бавена „Женїдба", „Виборна“ (Избирачица), „Зла жена", „Чловек зоз народу" итд. Учителє Меланка и Василь Мудрого интензивнєйше почали робиц зоз школярами и нїжших и виших класох; пририхтуюци их за рижни програми: знїмани радио-емисиї за Радио Нови Сад, млади шпиваче участвовали на „Червеним пупчецу" у рамикох „Червеней ружи" у Руским Керестуре, писали до „Заградки" (Пионирскей заградки) у Новим Садзе. Просвитни роботнїки у Бикичу попри културно-просвитней дїялносци вєдно зоз жителями у Бикичу порушовали и други активносци, як цо то будованє базена за купанє, бетонованє дражкох, уводзенє струї до валалу, садзенє ядловцових древкох през валал, а 1966. року у Бикичу отримане и стретнуце руских сримских писательох.

Треба спомнуц же и зоз Бикичу єст, а и було визначних Руснацох хтори посцигли змерковани резултати, зоз чим постали познати у науки и култури, а тиж и ширше у дружтвеним живоце. Медзи нїма др Кирил Сидор, др Мирон Лазор (обласц природних наукох), Нови Сад, др Емил Гнатко (машинаство), Загребе, а од културних роботнїкох у месце, без хторих ше нє могла, односно нє може задумац анї єдна активносц, то (тераз уж покойни) Стеван Бобаль, новинар Радио Шиду и його супруга Невенка и их син Деян, Нада Роман-Рудич, занята у Културним центре у Шидзе, потим Єлка Папданко, економиста и велї други.

Литература

1. Мр Радован Ђурчић, Бикић Дол, Општина Шид, Географска монографија, Природно-математички факултет у Новом Саду и Скупштина општине Шид, 1984, стр. 218-221

2. Михал Ковач, Капка по капку живот одцека, Руске слово, Нови Сад, 1988

3. Мирон Жирош, Три миграциї на териториї нєшкайшей Югославиї, Руски Календар за 1992. рок, Руске слово, Нови Сад, 1992, б. 64-70

4. Василь Мудри, История школи у Бикич Долу, Studia ruthenica ч. 3, Дружтво за руски язик, литературу и културу, Нови Сад, 1992-1993, б. 287-299

5. Василь Мудри, Бикич Дол найменши, алє найушоренши валал, Руске слово ч. 23-24, Нови Сад, 15. юний 1995, б. 22

6. Васиь Мудри, Русини у Бикич Долу (1848-1990), Шидина бр. 4, Шид, 1998, стр. 155-162

7. Љиљана Радуловачки, Из прошлости Срема, Бикич До, Сремске новине, Сремска Митровица, 2. новембар 1983. године

8. Проф. др Кирил Сидор, Вирози чкодлївих инсектох за чловека и їх значенє у реґулованю пренамножених популацийох, Руски календар 2001, НВУ Руске слово, Нови Сад, 2000, 168-172

9. Михал Симунович, Др Мирон Лазор (1929-2002), Руски календар 2003, НВУ Руске слово, Нови Сад, 2002, 193-194