Wp/isv/Slovjani
Slovjani sut največša sěmja evropejskyh narodov, s naseljeńjem večšim neželi 250 milionov ljudij, ktori živut glavno v Vozhodnoj i Srědnoj Evropě, na velikoj česti Balkanskogo poluostrova i za uralskymi gorami v Aziji.
Slovjanska jezyčna grupa s jej mnogymi jezykami jest čest indoevropejskyh jezykov. Tamta grupa može byti razděljena v vozhodnoslovjansku větvu, ktora jest formovana iz russkogo, bělorusskogo i ukrajinskogo jezyka; zapadnoslovjansku větvu, ktora jest formovana iz poljskogo, češskogo i slovačskogo jezyka; i južnoslovjansku větvu, ktora jest formovana iz slovenskogo, srbohrvatskogo, makedonskogo i bulgarskogo jezyka.
Početok Slovjanov
editRani Slovjani byli někaka grupa zemjedělcev i pasnikov, ktori žili v blatu i lěsah sučasnoj vozhodnoj Poljsky, zapadnoj Rosije, Bělorusi i Ukrajiny. Od okolo 150 n.e. slovjanske plemena počeli razširjati se v vse strany. Na sěver, oni šli po rěkah prěz lěsy sučasnoj Rosije, i zajmali teritoriju naseljenu od finskyh i baltičskyh narodov, a mnogyh iz njih oni asimilovali. Na zapad, oni strětli germanske i keltske plemena i zajmali mnoge zemje v Srědnjej Evropě. V sedmom stolětji Slovjani dosegnuli na jug až do Jadranskogo i Egejskogo morja. Naslědujuče dva stolětja oni naselili najvyše veliku čest Balkanskogo poluostrova, potom čest Bizantijskoj imperije, vměščajuči městno naseljeńje i slovjanizujuči pribyvajuče narody (napriměr Bulgarov). Na vozhodu, na koncu 16-ogo stolětja, Rusi už obezpečili opora za Uralskymi gorami v Aziji, a v 19-om stolětji slovjanska kultura dosegnula Tihy okean.
Religija i kultura
editAko drěvni Slovjani pravdopodobno iměli značnu rasovu i kulturnu homogennost, to tutčasni Slovjani sut spojeni glavno jihnoju jezyčnym srodstvom i svědomostju o občem početku. Široky kontakt s različnymi narodami iměl gluboky efekt na rasovy i kulturny razvoj Slovjanov. Tutčas slovjanske narody demonstrujut više veliku raznorodnost, i po fizičnom tipu i po kulturě, neželi kakakoli ina grupa Evropejcev.
Hristijanstvo bylo najprvo prědstavjeno Slovjanam od grečskyh misionarov v 9-om i 10-om stolětju. Ale slovjansky religiozny razvoj prěměnil se poslě razděljeńja vozhodnoj i zapadnoj crkve v 1054 g. Slovjani stali objekt borby medžu zapadnoju rimskokatoličskoju i vozhodnoju pravoslavnoju crkovju. Katolicizm i zapadna kultura pobědili srěd Poljakov, Slovakov i Čehov (hoti pozdněje Čehi iměli na sobě značne efekty od Reformacije, i nyně oni sut jediny Slovjansky narod s velikym protestantskym menšinstvom). Na Balkanah Slovenci i Hrvati takože dali svoju věrnost rimskomu katolicizmu i padli v sferu srědnjeevropejskoj civilizacije. Srbi, Makedonci, Bulgari i večinstvo vozhodnyh Slovjanov sjedinili se s pravoslavnoju crkovju, i prijeli mnogo aspektov bizantijskoj kultury, vključno s adaptacijeju dlja sebe grečskogo alfabeta v formě (kirilice).
V 14-om stolětju turečski Otomanci pokorili veliku čest jugo-vozhodnoj Evropy. Zemje, ktore tutčas sut Bosnija i Hercegovina, Bulgarija, Hrvatija, Sěverna Makedonija, Srbija i Črna Gora, ostali pod turečskoju vladoju až do 1912 goda. Četyri stolětja turečskogo dominovańja iměli gluboky efekt na balkanskyh Slovjanov, mnogi iz ktoryh bili nasilno prěobračeni v Islam. Dnes večinstvo slovjanskyh muslimanov žive v Bosniji i južnoj Bulgariji.
Ače Slovjani tvorili několiko srědnjevěčnyh kraljevstv medžu 9-ym i 11-om stolětjem, velika čest jihnoj naslědnoj historije byla harakterizovana pokorjeńjem od inyh držav. Tutčasne slovjanske državy pomnogu sut rezultat razrušeńjem Avstro-Vugrije i Otomanskoj imperije poslě Prvoj světovoj vojny. S isključeńjem Čehov Slovjani prěvažno ostavali agrarne narody do srědiny 20-ogo stolětja. Poslě Drugoj světovoj vojny večinstvo slovjanskyh narodov padlo pod sovětskoju sferoju vlady, a marksistične vlady tvorili ambiciozne programy industrializacije i urbanizacije. Na koncu 1980-yh i početku 1990-yh lět, poslě razpada Sovětskogo sojuza, mnogo evropejskyh držav prěměnilo se v nezaležne, demokratične vladstva. Na někojih zemjah, osoblivo v byvšej Jugoslaviji, toj prěhod započal konflikt medžu Slovjanami iz raznyh nacionalno-religioznyh grup.
Slovjanske narody
editVsego v světu, po ocěnkam, žive kolo 350 milionov slovjanov.
- Rusi — kolo 130 milionov
- Poljaki — kolo 60 milionov
- Ukrajinci — kolo 40 milionov
- Srbi — kolo 10 milionov
- Čehi — 10–14 milionov
- Bělorusi — 9–10 milionov
- Bulgari — 8–10 milionov
- Hrvati — 6–9 milionov
- Slovaki — 5–7 milionov
- Bosnjaki — 2–3 miliona
- Slovenci — kolo 2 milionov
- Makedonci — kolo 2 milionov
- Silezci — kolo 500 tysečev
- Moravci — kolo 500 tysečev
- Rusini — od 500 do 1500 tysečev
- Črnogorjani — do 500 tysečev
- Kašubi — do 500 tysečev
- Srbolužičani — do 200 tysečev