Wt/zea/zeven

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands seven en Oudnederlands sivon van Oergermaons *seƀun. Uutendelienge van Oer-Indo-Europees *septm̥. 't Verdwienen van de *-t- is in dit woôrd typisch vò de Germaonse taelen; waerom is nie dujelijk.

Omschrievienge

zeven

1. 't getal 7 (in bievoegelijk gebruuk); eên meêr as zesse; zòvee punten: •••••••
2. 't ciefer 7
3. 'n b'oôrdêlienge van 7 op 'n schael van eên toet tiene (ruum voldoende)

Uutspraek

[ˈzeːvən ~ ˈzeɪvən]

Verbugienge

zevene telvurm, zevenen datief, zevens meêrvoud, zeventje verkleinwoôrd

afleiiengen

• zevende, zevenste
• zeventien(e)
• seventig, tseventig

Saemenstelliengen

• zevenjot
• zevenkantje
• zevenkleêr
• Zevenstarre
• zevenzakker

Uutdruksels

• aolle zevene
  1. leste figuur in de boerecarré
  2. de boerecarré zelf

Varianten

• zeuven(e) Flakkees

Ontlêniengen in aore taelen

• sewn Berbice-Nederlands
• seven, seeven Neger'ollands

Vertaeliengen

telwoôrd

• Nie-taelgebonde: 7, VII, 7️⃣
• Afrikaons: sewe
• Araobisch: سَبْعَة‎ (sabʿa(h))
• Berbice-Nederlands: sewn
• Braebants: zeuve enz.
• Chinees (Mandarijn): 七 (柒, qī)
• Duuts: sieben
• Frans: sept
• 'Ebreêuws: שִׁבְעָה‎ (shiv'a)
• Hindi: सात (sāt), सत (sat)
• 'Ollands: zeuve(n) enz.
• Iengels: seven
• Italiaons: sette
• Japans: 七 (しち, shichi; なな, nana)
• Latijn: septem
• Limburgs: zeve
• Middelnederlands: seven(e)

• Nederlands: zeven
• Nedersaksisch/Platduuts: zeuven, zeven enz.
• Oudgrieks: ἑπτά
• Oudnederlands: sivon
• Poôls: siedem
• Portugees: sete
• Russisch: семь (sem')
• Soemerisch: 𒐌 (umin, umun)
• Spaons: siete
• Swahili: saba
• Westerlauwers Vries: sân
  • Hindelôpers: saan
  • Terschelliengs: sôn
  • Schiermonnikoôgs: saun
• West-Vlaems: zeven(e)
• Zweeds: sju

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1183

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'zeven'

Nederlands

Etymologie

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

zeven

1. telwoôrd zeven(e); ok as zelfstandig naemwoôrd ('t ciefer 7)
2. werkwoôrd zifte(n)
3. zelfstandig naemwoôrd meêrvoud bie zeef

Uutspraek

• [ˈz̟eɪvə(n)] Nederlands in Nederland
• [ˈzeːvə(n)] Belgs-Nederlands
• [ˈz̥eːvən ~ ˈz̥eːvɐ] Surinaoms-Nederlands

Verbugienge

zevenen datief, zevens meêrvoud, zeventje verkleinwoôrd

Afleiiengen

• zevende
• zeventien
• zeventig

Vervoegienge

infinitief	zeven
tegewoordigen tied	ik zeef	wij zeven
	jij zeeft	jullie zeven
	h/zij zeeft	zij zeven
flejen tied	ik, jij, h/zij zeefde	wij, jullie, zij zeefden
gebieënde wieze	zeef
onvoltoôid deêlwoôrd	zevend(e)
voltoôid deêlwoôrd	heeft gezeefd
Ouwejaerse vurmen: jullie zeeft (alternatieve vurm) ꞏ h/zij zeve (anvoegende wieze) ꞏ zeeft (gebieënde wieze meêrvoud)

Varianten

• zeuven (veraol in 't uutspellen van nommers)

Aore spelliengen

• seven Vroegnieuwnederlands

Ontlêniengen en afstammeliengen

telwoôrd

Ziet ok bie Zeêuws.

• sewe Afrikaons
• seven Javindo
• seibi; zeven Sranantongo
  • seibin Aucaons
  • sebèn Saramaccaons

werkwoôrd

Ziet ok bie zifte.

• sewe Afrikaons
  • sefa Noôrd-Sotho
  • sêfa Tswana
  • sefa Xhosa
  • sefa Zoeloe
  • sefa Zuud-Sotho

Bronnen

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'zeven'