Zeêuws
editEtymologie
editOver Middelnederlands suker, Oudfrans sucre, ouwer çucre/zucre, Italiaons zucchero, Siciliaons zúccaru, Araobisch سُكَّر sukkar, Perzisch شکر šakar en Middelperzisch 𐫢𐫞𐫡 šql (šakar) van Sanskriet शर्करा śarkarā (oôrsproenkelijk 'grof zand, steênslag'). Verwant mee Oudgrieks κρόκη krokè 'kiezel'.
Omschrievienge
editsuker m
- (collectief) kristal- of poeiervurmige saccharose (C12H22O11), 'n zoete smaekende stof die-a van nature in vee planten (veraol vruchten) vòkomt, in grôte porties in zoetig'eden gestopt oor en bie verbrandienge vee energie geeft
- (telbaer, wetenschap), ielke stof uut, 'n 'êle klasse van zukke stoffen (de sukers), mee vergliekbaere eigenschappen
- sukerziekte, diabetes mellitus
Uutspraek
edit[ˈsykər]
Verbugienge
editsukers meêrvoud (bet. 2), sukertje verkleinwoôrd
Opmerkienge: 't woôrd sukerei is gin afleiienge van suker, awast eit 't buten twuvel invloed op de vurmienge g'aod.
Saemenstelliengen
editUutdruksels
edit- wat vò suker opete, zòmae zonder te vraegen wat van 'n ander anneme
- ’t Is of t'r suker mee pollepels t'eten is, d'r komme dae vreêd vee mensen over de vloer
- ’t Lieken wè of t'n suker an z'n 'ielen 'angende eit, die eit noga wat volk achter z'n an lôpe
Ontlêniengen in aore taelen
edit- sikri Berbice-Nederlands
- súklì Ewe
- sikle, sukle Ga
- sukker, schukker, suku Neger'ollands
- súki Saramaccaons
- sukuru Skepi
- sukru Sranantongo
- asíkré Twi
Vertaeliengen
editsaccharose
|
|
Bronnen
edit- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 962-3
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Iengelstaelige Wiktionary bie sugar
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'suiker'
Etymologie
editVan Oudfrans sucre, sinds midden dartienden eêuw bekend. Ziet vadder bie Zeêuws.
Omschrievienge
editsuker m, o
- suker (altoos de rietsuker, bêtesuker was nog nie bekend)
Uutspraek
edit/ˈsyːkər/ (westelijk), /ˈsuːkər/ (oôstelijk)
Verbugienge
editAs 't mannelijk is.
nom. | die suker |
gen. | des suker[s] |
dat. | den sukere |
acc. | den suker |
Varianten
editAfstammeliengen
edit- suiker Nederlands
- suiker Afrikaons
- සූකිරි (sūkiri) Cingalees
- sukker Deens (kan ok uut 't Nedersaksisch/Platduuts komme)
- súkri Kristang (Malacca-Portugees)
- sucker Mardijker
- šó:kal Munsee-Delaware
- Sseuker Nedersaksisch/Platduuts (Westfaols)
- sukker Noors (kan ok uut 't Nedersaksisch/Platduuts komme)
- panseiku Papiaments
- suikertje Petjoh
- suiker Sranantongo
- šó:k:ǝl Unami-Delaware
- socker Zweeds (kan 'eêl goed uut 't Nedersaksisch/Platduuts komme)
- sokeri Fins
- suker Zeêuws