Wt/zea/splête

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands spliten en Oudnederlands *splitan van Oergermaons *splītaną. Vurm mee e (in wat vò vurm dan ok) is t'r meschien gekomme onder invloed van 't zelfstandig naemwoôrd splete, of uut 'n ouwe vurm *splitten mee verlengde i.

Omschrievienge

splête

1. (overgankelijk) in tweêën klieve
2. ok: in stikken klieve vò brand'out
3. (onovergankelijk) in tweêën boste
4. 'n gêre nae de kante toe ploege

Uutspraek

[ˈsplɪətə]

Vervoegienge

infinitief	splête(n)
gerundium	te splêten(e)
tegewoordigen tied	ik spleêt	oôns splête(n)
	jie spleêt (splête)	julder splête(n)
	'ie spleêt	'ulder splête(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie spleêtte, splête(n)de	oôns, julder, 'ulder spleêtte(n), splête(n)de
gebieënde wieze	spleêt
onvoltoôid deêlwoôrd	splêtende
voltoôid deêlwoôrd	ei en is (g)esplête(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Uutdruksels

• ʼt Land leit uutgesplête

Saemenstelliengen

• uutsplête

Dialectvarianten

• splete Walchers, Zak van Zuud-Bevelands, Staevenisse
• splêten in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland
• spletten Zeêuws-Vlaonderen

Ziet ok bie splisse.

Aore spelliengen

• splêête Woordenboek der Zeeuwse Dialecten
• spleête
• spleate (gin standaerdspellienge)

Ontlêniengen in aore taelen

• plitti Saramaccaons
• priti Sranantongo

Vertaeliengen

in tweêën klieve

• Araobisch: قَسَمَ‎ (qasama)
• Chinees (Mandarijn): 裂開, 裂开 (liěkāi), 分裂 (fēnliè), 裂 (liè)
• Duuts: spalten
• Frans: scinder, diviser
• Westerlauwers Vries: spjalte, splitse
  • Hindeloopers: splisje, splitse, spaalte
  • Terschelliengs: splisje
  • Schiermonnikoôgs: spaute, splisje
• 'Ebreêuws: חילק‎ (chilék)
• Iengels: split
• Japans: 割る (waru)

• Latijn: scindere, partīrī, dividere
• Limburgs: sjpliete enz.
• Nederlands: splitsen, splijten
• Nedersaksisch/Platduuts: splieten, klöven
• Oudgrieks: σχίζω (schizoo)
• Oudnederlands: kīnen, rīton, slēten, slitten, tedēlen
• Portugees: partir, dividir, cindir
• Russisch: расщепля́ть (rassjtsjepljátʹ), расщепи́ть (rassjtsjepítʹ) imp.-perf. paer
• Spaons: partir, dividir, escindir
• Swahili: kugawanyika
• West-Vlaems: spletten
• Welsh: hollti
• Zweeds: dela, splittra, klyva

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 913

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'splijten'