Wt/zea/schoeë

Zeêuws

Etymologie

zelfstandig naemwoôrd

Over Middelnederlands schoe, ouwer scoe, en Oudnederlands *scuoh van Oergermaons *skōhaz. Dienkelijk van Oer-Indo-Europees *skōuH-ko- van de wortel *(s)keu(H)- 'bedekke', awast is dat nie zonder problemen.

Omschrievienge

schoeë

1. zelfstandig naemwoôrd v 'aolf'arde beklêjienge van de voeten, uut leêr of 'arde stoffe, veraol om buten op te lôpen
2. zelfstandig naemwoôrd v 'oef, sluve (van 'n beêste)
3. bievoegelijk naemwoôrd schoef
4. werkwoôrd uut de weg gae

Opmerkienge

Dit is d'n ouwe vurm. Vandaeg d'n dag oôr meêsta schoen gezeit, wat-a in 't Burgerzeêuws al eêuwen de gewone vurm is.

Uutspraek

[ˈsxu(ː)ə]

Verbugienge

schoenen, schoeën meêrvoud; schoetje, schoentje verkleinwoôrd

Vervoegienge

infinitief	schoeë(n)
gerundium	te schoeën(e)
tegewoordigen tied	ik schoew	oôns schoeë(n)
	jie schoew, schoe(t) (schoeë)	julder schoeë(n)
	'ie schoew, schoe(t)	'ulder schoeë(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie schoewde(n)	oôns, julder, 'ulder schoewde(n)
gebieënde wieze	schoew, schoe(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	schoeënde
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)eschoewd
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Saemenstelliengen

schoenklompe schoenlapper schoenlappertjesmaendag schoenmaeker schoenmaekerswaegen

schoenpinne schoensmout schoentjes-en-laesjes schoentjes-en-muultjes

Uutdruksels

• op 'n schoeë en 'n klompe ankomme, vreêd beroôid ankomme
• z'n schoenen tuusbrienge, naer 'uus komme
• Wie vò 'n sloffe gebôre is, za noôit 'n schoeë kriege, j'ael nie meêr uut je leven as tat 'rin zit, a werke je nog zò 'ard

Varianten

• schoen (ziet boven)

Aore schriefwiezen

• schoeːə Woordenboek der Zeeuwse Dialecten

Ontlêniengen in aore taelen

Uutgeleênd is de burgerse vurm schoen.

• skun Berbice-Nederlands
• skoen, skun, skon, skuen Neger'ollands
• skun Skepi

Vertaeliengen

voetbeklêjer

• Nie-taelgebonde: 👟, 🥿, 🥾
• Afrikaons: skoen
• Araobisch: حِذَاء (ḥiḏāʾ) m, نَعْل (naʿl) m
• Berbice-Nederlands: skun
• Chinees (Mandarijn): 鞋子 (xiézi), 鞋 (xié)
• Duuts: Schuh m
• Frans: chaussure v
• 'Ebreêuws: נַעַל (náal) m
• Hindi: जूता (jūtā) m
• Iengels: shoe
• Italiaons: scarpa v
• Japans: 靴 (くつ, kutsu)
• Latijn: calceus m
• Limburgs: schoen, schoon, sjoon, sjoe m
• Nederlands: schoen m

• Oudgrieks: ὑπόδημα (hupodèma) o
• Poôls: but m
• Portugees: calçado m, sapato m
• Russisch: ту́фля (toéflja) v, боти́нок (botínok) m
• Skepi: skun
• Spaons: zapato m
• Swahili: kiato kl. 7, 8
• Turks: kundura, ayakkabı
• Westerlauwers Vries: skoech, skoen (Zuudwest'oeks) g
  • Hindeloôpers: skoen
  • Terschelliengs: schoën
  • Schiermonnikoôgs: schúen m
• West-Vlaems: schoeë, skoeë enz. v
• Zweeds: sko g

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 838-9

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'schoen'