Wt/zea/reks

Zeêuws

Etymologie

Van Middelnederlands rechtes van recht in de zin van 'juust'. 't Idee dat de rechterkant de 'goeie' kant is, zit diepe in 't volksgloôf en ei te maeken mee 't feit dan de meêste mensen mee d'r rechter'and meêr kunne doeë.

Omschrievienge

reks bievoegelijk naemwoôrd biewoord zelfstandig naemwoôrd o ouwerwes

1. tegenover lienks, de kante van de schrief'and (bie de meêste mensen)
2. (an) de 'goeie' kante, de kante die-a gemaekt is waeevò ze gebruukt oor; veraol in tegenstellieng toet aevereks
3. rechs'andig, mee de meêste kundig'eid van nature in de rerkse 'and
4. (politiek) vòstander van weinig moeinisse van d'over'eid en 'n saemenlevienge daerin mensen nae 'ulder prestaoties beloônd ore

Uutspraek

[ræks]

Verbugienge

• rekse, reksen m

Trappen van vergliekienge

rekser, meêst reks

Saemenstelliengen

• aevereks
• reksaf, reksof
• reksom
• reks-ter-voôr

Dialectvarianten

• rech(t)s modern Zeêuws, aolgemeên

Ontlêniengen in aore taelen

• rekti Berbice-Nederlands

Vertaeliengen

(as biewoôrd)

• Afrikaons: regs
• Araobisch: عَلَى اَلْيَمِين‎ (ʿalā l-yamīn)
• Chinees (Mandarijn): 右邊, 右边 (yòubiān)
• Duuts: rechts
• Frans: à droite
• Iengels: right
• Italiaons: a destra
• Japans: 右に (みぎに, migi ni)
• Latijn: ad dexteram
• Limburgs: rechs

• Nederlands: rechts
• Nedersaksisch/Platduuts: rech(t)s
• Portugees: à direita
• Russisch: спра́ва (správa)
• Spaons: a derecha
• Westerlauwers Vries: rjochts
  • Hindeloopers: róchts
  • Terschelliengs: ruchts
  • Schiermonnikoôgs: jochts
• West-Vlaems: reks, rechts

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 777

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd '{{{2}}}'