Wt/zea/pompe

Zeêuws

Ouwejaerse pompe (1).

Vuuf pompen (2) mee verschillende kleuren.

Etymologie

waeterpompe

Duukt tegen 't ende van 't Middelnederlands op. D'r oor gedocht an 't achterandoeën van de klank, mee invloed misschien uut 't Middelfrans bombe.

vrucht

Van 't Oudfranse pompon, bievurm van pepon, uut 't Latijne pepō 'kallebas', wat-a zelf wee komt van 't Oudgrieks πέπων pepoon 'grôte meloene', of riepe (bievoegelijk naemwoôrd) bie πέπτω peptoo 'plokke'. Pompon wier meschien verkeêrdelijk opgevat as verboge vurm en van daeruut toet *pomp truggebrocht.

bokse, slae

Achterandoeën van de klank.

Omschrievienge

pompe
zelfstandig naemwoôrd v

1. instrument om waeter, 'n aore vloeistof of gas van d'êne nae d'aore plekke te leêën.
2. Walchers, Zuud-Bevelands pepoene, grôte, as groensel gegete vrucht van de Cucurbita pepo

werkwoôrd

3. de pompe (1) bediene
4. iemand 'n pomp (boks) geve

Uutspraek

[ˈpɔmpə]

Verbugienge

pompen meêrvoud, pompje verkleinwoôrd

Vervoegienge

infinitief	pompe(n)
gerundium	te pompen(e)
tegewoordigen tied	ik pomp	oôns pompe(n)
	jie pomp(t) (pompe)	julder pompe(n)
	'ie pomp(t)	'ulder pompe(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie pompte(n), pompede	oôns, julder, 'ulder pompte(n), pompede
gebieënde wieze	pomp(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	pompende
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)epompt
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Saemenstelliengen

• pompepap

Uutdruksels

• ʼIe eit 'n koeë, die-a pompe 'eêt, gezeid van 'n boer die-a waeter bie de melk doet
• Z'n naome is pompe, 'tzelde Land-van-Kezands

Varianten

waeterpompe

• pomp Acht'uzen

werkwoôrd

• pompen in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland

Synoniemen

• pepoene (bet. 2)

Ontlêniengen in aore taelen

• pompu Sranantongo
  • pompoe Aucaons
  • pompu Sarnami
  • kompa, pompa, pompu Surinaoms-Javaons

Vertaeliengen

'evel vò vloeistof of gas

• Afrikaons: pomp
• Araobisch: مِضَخَّة‎ (miḍaẖẖa(h)) v
• Chinees (Mandarijn): 泵 (bèng), 唧筒 (jītǒng)
• Duuts: Pumpe v
• Frans: pompe v
• Hindi: पंप (pamp) m
• Iengels: pump
• Japans: ポンプ (ponpu), 喞筒 (そくとう, sokutō)
• Latijn: antlia v
• Limburgs: pómp, poomp v
• Nederlands: pomp v

• Nedersaksisch/Platduuts: pompe, pomp, Pumpe v/g
• Oôst-Vlaems: pompe, pomp Land-van-'Ulsters
• Portugees: bomba v
• Russisch: насо́с (nasós) m, по́мпа (pómpa) v
• Spaons: bomba v
• Swahili: pampu kl. 9, 10
• Westerlauwers Vries: pomp g
  • Hindeloôpers: pûmpe
  • Terschelliengs: poemp
  • Schiermonnikoôgs: poemp v
• West-Vlaems: pompe v

vrucht van de Cucurbita pepo

• Nie-taelgebonde: 🎃
• Afrikaons: pampoen
• Araobisch: قَرْع‎ (qarʿ) m, يَقْطِين‎ (yaqṭīn) m, دُبَاء‎ (dubāʾ) v
• Berbice-Nederlands: pampuna
• Chinees (Mandarijn): 南瓜 (nánguā)
• Duuts: Kürbis m
• Frans: citrouille v
• Hindi: कद्दू (kaddū) m, कदू (kadū) m
• Iengels: pumpkin

• Japans: 南瓜, カボチャ (かぼちゃ, kabocha)
• Latijn: pepō v, cucurbita v
• Limburgs: pómpoen v
• Nederlands: pompoen v
• Portugees: abóbora v, jerimum v (Brezielje)
• Skepi: pampun
• Spaons: ты́ква (týkva) v
• Swahili: malenge kl. 9, 10, boga kl. 5, 6
• Westerlauwers Vries: pompoen g

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 740

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'pomp'