Wt/zea/op

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands op en Oudnederlands up van Oergermaons *upp(a). Nie dujelijk of en wae dan de verwantschappen mee aore Indo-Europese vòzessels; klankwetten of groôt beteikenisverschil stae zukke verbindiengen in de wegt.

Omschrievienge

op

biewoord om'ôge
biewoord laege, glad verbruukt
vòzessel boven, 'n plekke ergest boven innemende; in biezondere uutdruksels as
1. op 'n durp (mae in 'n stad)
2. op de gank (nessens in de gank)
vòzessel rekenieng 'ouwende mee
- ’k È gin aerepels op je gescheld
vòzessel nae, in uutdruksels as dag op dag, jaer op jaer
vòzessel minus, op ... nae (in priezen): negen stuver op 'n cent, 44 cent
vòzessel omster, as in op z'n 'ardst schreêuwe
as deêl van saemengestelde werkwoôrden: ziet bie op-

Uutspraek

[ɔp]

Uutdruksels

op en an
op en op, glad opgebruukt
op en tekort, te weinig
op in 't onderste, mee d'n onderkant boven
't nie è op, wat of iemand nie moete; ok: d'r nie op weze
(wat) nie op kunne, nie goed kunne bevatte
spreke op, spreke van, praote over, bedoele
op d'n boek stae, schulden è
op d'n vrimden, buten jen eigen plekke
op regel, op orde (van diengen die geschikt moete ôre, zòas boeken)

Ontlêniengen in aore taelen

hopu Berbice-Nederlands
op, hoppo, hōpō Neger'ollands
- hopo Maegdeneiland-Creooliengels
opo Sranantongo
- hópo, ópo Saramaccaons

Vertaeliengen

Afrikaons: op
Berbice-Nederlands: bofu
Duuts: auf + dat., + acc.
Esperanto: sur
Frans: sur
Iengels: on
Latijn: in + acc., + abl.; super + acc.
Limburgs: op, óp

Nederlands: op
Nedersaksisch/Platduuts: op, óp, upp
Neger'ollands: bo
Skepi: an
Spaons: en, sobre
Westerlauwers Vries: op
Zweeds: upp

Bronnen

Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 655-6

Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'op'