Zeêuws
editEtymologie
edit- zelfstandig naemwoôrd
Over Middelnederlands cappe van Latijn cappa. 'tzelfde woôrd as cape.
- werkwoôrd
Van Middelnederlands cappen. Komt vadder allêne in aore West-Germaonse taelen vò; afkomst onbekend. In verband gebrocht mee Spaons/Portugees capar, mae dat liek nie waerschienlijk. Meschien wè verwant an Oudiengels cippian 'afkappe, afsnieë', en daemee ok an chips.
Omschrievienge
editkappe
zelfstandig naemwoôrd v
- verouwerd boerinnemusse
- zwaere, ouwerwesse jas vò vinters, lankrok
- lêren verbindiengsstik tussen de staf en de gaerde van de vluie
werkwoôrd
- 'out mee 'n biele afslae
- 't om'aelen (omkappen) van 'n boôm
- 't kappe in 'out (of wat aors), zonder doel om d'n boôm om t'aelen
- uut de grond 'aele van planten, zòwè vuulte (uutdoeë) as veldvruchten
- dêlen van kruudachtige planten afsnieë (peekoppen kappe enz.)
- mee 't voôrbeên slae (van 'n paerd gezeid, of soms van 'n aore beêste)
- mee geweld op 'n ander ingae
- bos omkêre
- (soms) aolles in êne weggiete (meêsta leegkappe)
- kappele, vaneigen in dêlen splisse (van melk gezeid)
Uutspraek
edit[ˈkɑpə]
Verbugienge
editkappen meêrvoud, kappetje verkleinwoôrd
Vervoegienge
editinfinitief | kappe(n) | |
gerundium | te kappen(e) | |
tegewoordigen tied | ik kap | oôns kappe(n) |
jie kap(t) (kappe) | julder kappe(n) | |
'ie kap(t) | 'ulder kappe(n) | |
flejen tied | ik, jie, 'ie kapte(n), kappede | oôns, julder, 'ulder kapte(n), kappede |
gebieënde wieze | kap(t) | |
onvoltoôid deêlwoôrd | kappende | |
voltoôid deêlwoôrd | ei (g)ekapt | |
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. |
- Afleiiengen
Uutdruksels
edit- ’Ie is uut d'n diek gekapt, 't is nie de fienste persoôn
- Uut wat vò bos bin jie gekapt, ei je gin manieren geleêrd?
- Da kapt 't nogal in, da kom nie goed an, dat laet z'n spôren nae
Synoniemen
editAore vurmen
edit- kappen in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland
Ontlêniengen in aore taelen
edit- kapu Berbice-Nederlands
- kap, kappen Neger'ollands
- kap Papiaments (kan ok uut 't 'Ollands komme)
- kap Skepi
- kapu Sranantongo
Vertaeliengen
editmee 'n biele slae
Bronnen
edit- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 407
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'kappen'