Zeêuws
editEtymologie
edit- slot
Over Middelnederlands ende en Oudnederlands endi van Oergermaons *andi. Verwant mee en/in en mee Oudgrieks ἀντί anti.
- waeterveugel
Over Middelnederlands ent en Oudnederlands ened van Oergermaons *anidiz enz. Uutendelienge van Oer-Indo-Europees *h₂en(H)t-.
Omschrievienge
editende
zelfstandig naemwoôrd o
- moment in d'n tied dat 'r wat (abstracts) uutscheit
- plekke in de ruumte dat 'r wat (concreets) uutscheit
- langwerpig stik (bv. ’n ende touwe)
- afstand (dikkels in 't verkleinwoôrd)
- mens (in afkeurende zin gebruukt, bv. ’n zot ende)
- kant (veraol van diengen die-a tweê kanten è)
zelfstandig naemwoôrd v, zelden o
- waeterveugel uut de fermielje Anatidae
Uutspraek
edit[ɛˑndə ~ aˑnde]
Verbugienge
editenden meêrvoud; endje, ennetje verkleinwoôrd
- Afleiiengen
Saemenstelliengen
editUutdruksels
edit- veugel
- zò stom as 'n ende, vreêd stom
- slotstik
- ’t ende is t'rvan kwiet, 't scheit noôit meêr uut
- ’t ende is t'rvan weg, 't is al te zot, 't gaet te varre
- ’t Ennetje is toch d'n doôd, dien zieken oôrt nie meêr beter
- op 'n ende, an 't ende, as 't verbie is
- t'enden, 'tzelfde (in vreêd vee uutdruksels; ziet dae)
- bie d'n ende weze, goed bie weze, 'n goed verstand è
- ’t ennetje in z'n and è, vreêd moeë weze
- van 't achterste endje, dat zou jie wè wille eej!
- kop over ende, mee 't 'oôd veruut (in 't waeter vaolle)
- van 't ende bluve, op afstand bluve
- z'n rok op 't ende legge (vò), vò iemand moete werke
- gelieke van 't ende goa, an dezelfde kante beginne (bie veldwerk) Goerees
- van 't ende gae, 'ard weglôpe
- van 't ende komme
- ergest mee beginne
- mee bewieze komme
- van 't ende kunne, goed kunne werke
- van 't ende steke
- beginne
- goed avvecêre
- van 't ende wille, beginne wille
- iemand van 't ende 'ouwe, af'ouwe
- van dat ende, a je 't zò bekiekt
Varianten
edit- veugel
Synoniemen
edit- veugel
Aore spelliengen
edit- ènde Woordenboek der Zeeuwse Dialecten (schrieft de veugel as ende, mae gebruukt in saemenstelliengen wè weêr ènde in aollebei de beteikenissen)
Ontlêniengen in aore taelen
edit- slotstik
Vertaeliengen
editslotstik
|
|
waeterveugel
|
|
Bronnen
edit- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 221-4
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'eend'
Etymologie
editVan ouwer Zeêuws *junder, vergliekt West-Vlaems gynder.
Omschrievienge
editende
Uutspraek
edit[ˈɛndɛ]
Bronnen
edit- Ian E. Robertson (1989), "Berbice and Skepi Dutch" in: Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde 3-21 (DBNL)