Wt/zea/terve

Zeêuws

Riepe terve van kortbie.

Etymologie

Over Middelnederlands tarwe en Oudnederlands tarwa van Oergermaons *tarwō. Af te leien van d'n Indo-Europese wortel *dr(H)-ueh₂, daevan ok Sanskriet dū́rvah 'spelt', Gaollisch dravoca 'raoigos', Litouws dirva '(bouw)land' en Russisch дере́вня derévnja 'durp'.

Omschrievienge

terve v

• graensoôrte van 't geslacht Triticum, in 't biezonder d'n Triticum aestivum.

N.B.: spelt, wat ok bie 't geslacht Triticum oort, oor in 't gemeên gin 'terve' genoemd.

Uutspraek

[ˈtɛˑrᵊvə]

Verbugienge

verkleinwoôrd terfje Dit woôrd ei gin meêrvoud.

Saemenstelliengen

terfappel terf'ouwertje

terfoest tervestrô

Uutdruksels

• De terve is bevange, deu droôgte te vroeg riepe
• ʼt Liekent wè of je terve moe gaen binde, wat ei-je toch 'n spoed
• ʻAolf rogge, 'aolf terve, van aolles 'n bitje en niks goed, in 't biezonder Zeêuws en 'Ollands deu mekaore
• Terve in de kluten, staepels buten, zaoien bie droôg weêr geeft 'n goeien oest
• Terve in de slik, 'oenderpik, 't omgekeêrde: zaoien bie nat weêr maek da jen oest allêne as beêstenvoer te gebruken is
• Zien terve staet ok buten
  1. 't kan 'im nè so goed gebeure
  2. 'n ander z'n guus kunne ok kwaeje diengen doeë
• A je eur in de terve zet, komt 'r gin kraoi in, ze is net 'n wouterman zò lelijk (Oud-Vosmaer)
• Z'n ouwe terve komme brienge, z'n meisje bezoeke
• De terve is slecht van goed'eid, m'è zukke goeie terve dan de stengels deubuge

Dialectvarianten

• terf Burgerzeêuws (somtieds), Land-van-'Ulsters (altoos)

Aore spelliengen

• tèrve, tèrreve Woordenboek der Zeeuwse Dialecten

Vertaeliengen

Graen uut 't geslacht Triticum

• Nie-taelgebonde: 🌾 (onofficieel)
• Afrikaons: koring
• Araobisch: قمح‎ (qamḥ) m
• Braebants: taarf etc. (aolgemeên), weit ('ier en dae)
• Chinees (Mandarijn): 小麥, 小麦 (xiǎomài)
• Duuts: Weizen m
• Frans: blé m
• Westerlauwers Vries: weet, weit (Woudfries) g
• 'Ebreêuws: חִיטָּה‎ (chitá) v
• Hindi: गेहूँ (gehū̃) m
• 'Ollands: tarrew (Katwieks), tarro (Zoetermeêrs, Waerdengebied), tarf (West-Fries) g; weit, wait, wet (Utrechts) g
• Iengels: wheat
• Japans: 小麦 (こむぎ, komugi)

• Latijn: trīticum o
• Limburgs: terf v, weit m
• Middelnederlands: tarwe v, weet m/v
• Nederlands: tarwe v
• Nedersaksisch/Platduuts: weite, weit, waait (Groniengs) g/v
• Oudnederlands: tarwa v, wēt m
• Oudgrieks: πυρός (puros) m
• Portugees: trigo m
• Russisch: пшени́ца v
• Spaons: trigo m
• Stasvries en verwanten: weet (Stasfries), wait (Bildts), weit (Midslands) g; tarwe (uut 't Nederlands; allêne Stas) g
• Swahili: ngano kl. 9, 10
• West-Vlaems: terwe v

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 973, 1168, 1216

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 220

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank