Wt/zea/ros

Middelnederlands

Etymologie

zelfstandig naemwoôrd

Van Oudnederlands ros, ziet vedder dae en bie ros.

bievoegelijk naemwoôrd

Van 't Oudfranse rox 'roôd'.

Omschrievienge

ros

1. zelfstandig naemwoôrd o paerd, in 't biezonder 'n gevechtspaerd en gin werkpaerd
2. bievoegelijk naemwoôrd rossig, roôdachtig van kleur

Opmerkienge: beteikenisse 2 in 't Middelnederlands allêne in saemenstelliengen bekend; 't duukt daenae wè in Kiliaen z'n zestienden-eêuwse woôrdenboek op.

Uutspraek

/rɔs/ (zelfstandig naemwoôrd); /ros/ (bievoegelijk naemwoôrd)

Verbugienge

zelfstandig naemwoôrd

nv.	ienk.	mv.
nom.	tros	die rosse
gen.	des ros(ses)	der rosse
dat.	den rosse	den rossen
acc.	tros	die rosse

Uutdruksels

• der hellen ros, d'n duvel
• Ros Beyaert

Aore vurmen

• ors (nog veraol in 't Vroegmiddelnederlands)

Synoniemen

• pert (aolgemeên)
• beeste
• chevael
• page
• rabijt (ongewoon)
• wrene (dichterlijk)

Afstammeliengen

• ros Nederlands

Bronnen

• Middelnederlands Woordenboek

• Middelnederlands Woordenboek

• Vroegmiddelnederlands Woordenboek

Nederlands

Etymologie

Over Middelnederlands ros en Oudnederlands ros, ouwer hros uut metathese van hors (ok nog uut 't Oudnederlands bekend) van Oergermaons *hrussą. Uutendelienge meschien van Ossetisch wyrs, of eventueel 'n erfwoôrd van de wortel ḱers- 'renne'; 't zou dan verwant weze mee karre en coureur.

Omschrievienge

ros o

• paerd (vreêd ouwerwes, dichterlijk)

Opmerkienge: ok in dichterlijke taele is dit woôrd noe nie meêr gangbaer. 't Gebruuk d'rvan kan komisch andoeë.

Uutspraek

[rɔs]

Verbugienge

rossen meêrvoud, rosje verkleinwoôrd

Synoniemen

• paard (aolgemeên)
• knol (ruug, gemeênzaem)

Bronnen

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

Oudnederlands

Etymologie

paerd

Uut ouwer hros, hors van Oer-West-Germaons *hors / *hros en Oergermaons *hrussą. Ziet vedder bie Nederlands.

riet

Van Oergermaons rausą.

Omschrievienge

ros o

• paerd (kennelijk nog 't gewone woôrd)

rōs o

• riet

Uutspraek

/ros/ (paerd); /roːs/ (riet)

Verbugienge

nv.	ienk.	mv.
nom.	ros	ros, rosse
gen.	rosses	rosso
dat.	rosse	rosson
acc.	ros	ros, rosse

Opmerkienge: deze verbugienge is g'idealiseêrd. Me komme 't woôrd mae 'n paer keêr tegen in de meêst uuteênlôpende vurmen.

Dialectvarianten

Vò de beteikenisse 'paerd'

• hors
• hros
• hers

Synoniemen

paerd

• wiggi

riet

• buon
• riet
• ruski

Afstammeliengen

• ros Middelnederlands
  • ros Nederlands

Bronnen

• Oudnederlands Woordenboek online