Wt/zea/riest

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands rijs, Oudfrans ris, Italiaons riso, Latijn *oryzum van Oudgrieks ὄρυζον orudzon, bievurmen van in de klassieken tied gebrukelijker oryza resp. ὄρυζα orudza. 't Grieks eit 't woôrd uut 'n Iraonse taele, meschien Oudperzisch *vrinjiš (< Oer-Iraons *wrinǰiš of *wriHǰíš; vergliekt Pasjtoe وريژې wriže).

De paragogische (achtergeplekte) -t komt in meêr woôrden vò, zò ok in burcht. Reden kan weze dat ries a wat anders was (homoniemenvrêze).

Omschrievienge

riest m

eetbaere korrels van de Oryza sativa, 'n oôrsproenkelijk Aziaotische plante uut de gosfermielje

Opmerkienge: dit woôrd stae nie in 't WZD, mae oôr in lôpenden tekst wè genoemd.

Uutspraek

[rist]

Verbugienge

Dit woôrd is onverbuugbaer.

Saemenstelliengen

Ontlêniengen in aore taelen

Uutgeleênd is altoos d'n ouwere vurm ries zonder -t, bliekbaer soms ok 'n variant as aries (onder Spaonsen invloed?)

alisi Aucaons (twuvelachtig)
risi Berbice-Nederlands
ris Neger'ollands
ris Skepi
- eerchii, arikchii Akawaio

Vertaeliengen

Nie-taelgebonde: 🍚, 🌾
Afrikaons: rys
Araobisch: أَرُزّ (ʾaruzz) m, رُزّ (ruzz) m
Berbice-Nederlands: risi
Chinees (Mandarijn): 米 (mǐ) (rauw); 飯/饭 (fàn), 米飯/米饭 (mǐfàn) (gekookt)
Duuts: Reis m
Esperanto: rizo
Frans: riz m
'Ebreêuws: אורז/אֹרֶז (órez) m
Hindi: चावल (cāval) m, धान (dhān) m, भात (bhāt) m
Iengels: rice
Italiaons: riso m
Japans: 米 (こめ, kome) (rauw), ご飯 (ごはん, gohan) (gekookt)
Latijn: oryza v
Limburgs: ries (oôstelijk), rijs, raas(t) (westelijk) m

Nederlands: rijst m
Nedersaksisch/Platduuts: riest, ries g/m
Oudgrieks: ὄρυζα (orudza) v
Poôls: ryż m
Portugees: arroz m
Russisch: рис (ris) m
Skepi: ris
Spaons: arroz m
Swahili: mpunga kl. 3, 4 (rauw), wali kl. 11, 12 (gekookt)
Turks: pilav
Westerlauwers Vries: rys g
- Hindeloôpers, Terschelliengs: riis
West-Vlaems: rys m
Zweeds: ris o

Bronnen

Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'rijst'