Wt/zea/aep

Zeêuws

Etymologie

Van Middelnederlands aep, ape, over Oudnederlands *apa van Oergermaons *apa. Bekènd uut onder meêr Oudsaksisch apo, Oudiengels apa en Oud'oôgduuts affo. Verwanten in aore taolgroepen bin onzeker; 't woord opica, wat in vee Slaovische taelen bestaet, kon bèst wè 's uut 't Germaons komme. 'Oe dan de Germaonen, die uut d'r eige omgevienge zukke beêsten nie kenden, an dit woord kwaemen, stae nog te bezieë; ze dienke an 'n leênwoord, maer uut welke taele dan precies is nie dujelijk. In ieder geval moet 't a vreêd vroeg (Romeinsen tied of eêder) bin ontleênd, wan 't voldoet an aolle klankwetten.

Omschrievienge

aep m

1. Primaot uut de infraorde Simiiformes; meêstentieds zonder de mènse
2. Vervelend kind, blaeg, voraol 'n joenge
   • Nae je kaemer, vervelenden aep!
3. (scheldwoord, vreêd beledigend) iemand mee 'n aore kleur as blank
4. Kiele, overgegoôid kleêdiengsstuk Goerees, Flakkees
5. Fok g'ese an d'n achtermast bie de beugvisserie (verouwerd mee 't vòwerp zelf)

Uutspraek

[ɛːp]

Verbugienge

meêrvoud aepen, verkleinwoôrd aepje

(datief aope)

Saemenstelliengen

aepestaertje aeplangder

aopegaojen aopeloôn

Uutdruksels

• ʼt Is nie nôdig dat 'n aop in d'n Biebel leest, j' ei je d'r nie mee te moeien
• Noe spriengt 'r 'n aop uut z'n gat, 'ie is geefs op 't moment
• Je moet 'n ouwen aop gin smoelen lere trekke, mien 'oef je niks te leren
• ʼn Aepje lubbe, 'n smoesje bedienke
• Ik hè 't aopje, ik bin vreêd moeë (Goerees)
• ʼt Gae op 'n aope schêren, 't is naebie gedae
• Iemand voe d'n aop 'ouwe
• Dan za je is 'n aop zie naoie! Zuud-Bevelands, dan gae je nog wat meemaeke
• Kieke as 'n aop in d'n Biebel, ergest glad gin verstand van è
• ʼt Gae op 'n aope schere, 't is naebie gedae
• Die gaot nog 'n keêr 'n aop schêren Land-van-Kezands, die gae nog wè merke 'oe zwaer of dat is
• Dae kom gin aop van terecht Noord-Bevelands

Dialectvarianten

• aop Burgerzeêuws, Land-van-Kezands, Land-van-Axels, Land-van-'Ulsters en dikkels ok op d' eilanden

Vertaeliengen

Primaot

• Nie-taelgebonde: 🐒
• Afrikaons: aap
• Araobisch: سَعْدَان‎ (saʿdān) m
• Berbice-Nederlands: pudi
• Chinees (Mandarijn): 猴子 (hóuzi)
• Duuts: Affe m
• Frans: singe m
• Westerlauwers Vries: aap g
• Hindi: बंदर, बन्दर (bandar) m
• Iengels: monkey (mee staert), ape (zonder staert)
• Japans: 猿 (サル, さる, saru)
• Latijn: simius m

• Limburgs: aap (oôstelijk), aop (westelijk) m
• Middelnederlands: aep, ape m
• Nederlands: aap m
• Nedersaksisch/Platduuts: aap (Twents, Sallands, Zuud-Drents, Oôst-Veluws, Achter'oeks), aop (Urkers, West-Veluws, Noord-Drents), oap (Greuniengs), Aap, Oop (in Duutsland) m/g
• Oudgrieks: πίθηκος (pithèkos) m
• Portugees: macaco m, símio m, mono m
• Russisch: обезья́на (ob'ez'jána) v
• Skepi: kwata
• Spaons: mono m, simio m
• Swahili: tumbili kl. 9, 10

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 7

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 38, 50

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

Middelnederlands

Etymologie

Van Oergermaons *apa, ziet vedders bove.

Omschrievienge

aep m

• aop (betêkenisse 1)

Uutspraek

/aː₂p/

Verbugienge

	ienk.	mv.
nom.	die aep	die apen
gen.	des apen	der apen
dat.	den apen	den apen
acc.	den aep	die apen

Varianten

ape

Saemenstelliengen en afleiiengen

• apenstert
• apinne

Synoniem

scimminkel

Bronnen

• Middelnederlands woordenboek