Miloš Vušković (Cetinje, 17. avgust 1900 — Cetinje, 5. septembar 1975) je crnogorski slikar i karikaturista.
Biografija
editMiloš Vušković je Prvi svjetski rat proveo u internaciji u Beču. Po završetku rata 1921. godine upisuje Umjetničku školu u Beogradu, kod profesora Ljube Ivanovića, Ilije Šobajića i Milana Milovanovića. Iste godine odlazi u Beč na studije likovnih umjetnosti i priređuje prvu samostalnu izložbu u zgradi Zetskog doma na Cetinju. Po povratku u Beograd 1924. godine posvećuje se slikarstvu, a ujedno se bavi karikaturom i novinarstvom. Radio je kao profesor crtanja u Realnoj gimnaziji u Pančevu od 1926. do 1933. godine, a u Prvoj muškoj gimnaziji u Beogradu od 1933. godine.
Bio je član grupe Oblik. Sa Pjerom Križanićem i drugim poznatim karikaturistima 1936. godine osniva humorističko-satirični list „Ošišani jež“.
Tokom Drugog svjetskog rata živi u Beogradu. Poslije oslobođenja radi u raznim redakcijama kao karikaturista (Glas, Politika i dr.).
Objavio je oko 6000 karikatura i može se smatrati rodonačelnikom karikature u Crnoj Gori.
Na poziv Ministarstva prosvjete NRCG 1948. godine dolazi na Cetinje. Postavljen je za direktora Škole za primijenjenu umjetnost u Herceg Novom. Od 1952. živi na Cetinju đe obavlja dužnost direktora Umjetničke galerije. Na tom položaju ostaje do penzionisanja 1965. godine.
Izlagao je na 22 samostalne izložbe u: Beogradu, Falunu (Švedska), Cetinju, Beogradu, Pljevljima, Baru, Titogradu/Podgorici, Budvi i na preko 200 kolektivnih izložbi u zemlji i inostranstvu — Rimu, Sofiji, Firenci, Atini, Marseju, Parizu, Lionu, Briselu, Sluju, Bordou, Nansiju, Cirihu, Štutgartu, Gustav-Siegle Hausu, Minhenu, Pistoji, Livornu, Arecu, Njujorku, Bombaju, Klužu, Bariju, Erevanu, Haseltu, Šarlroa, Turneu, Pragu, Rigi, Bratislavi, Varšavi, Talinu, Vulnusu, Berlinu, Bukureštu, Budimpešti, Sofiji, Celovecu, Moskvi, Tuzli, Kostromi...
Dobitnik je mnogih likovnih nagrada i najvećih državnih i društvenih priznanja: Nagrada Politike, Jesenja izložba, Beograd 1933; Nagrada ULUJ-a za portret, Beograd, 1935; Nagrada za plakat Opštine Beograd, 1937. i 1938; Nagrada Predsjedništva Vlade NRCG, 1949; Nagrada Izvršnog vijeća SR CG, 1957; Prva nagrada Salona 13. novembar, Cetinje, 1965, 1966; Nagrada AVNOJ-a, 1971. godine; Pohvalnica Saveza udruženja novinara Jugoslavije; Srebrna plaketa za 25-godišnjicu rada u novinarstvu i poseban doprinos razvoju novinarstva i novinarske organizacije.
Bio je član ULUS-a i ULUCG-a.
Za redovnog člana Društva za nauku i umjetnost Crne Gore (CANU) izabran je 6. marta 1973. godine.
Umro je na Cetinju 5. septembra 1975. godine.
Literatura
editMonografski katalog
edit- MILOŠ VUŠKOVIĆ 1900-1975, pref. cat. Ljiljana Zeković: Miloš Vušković - snažna umjetnička personalnost, Narodni muzej Crne Gore, Cetinje, 2010, str. 7- 53.
- Leksikon crnogorskih umjetnika: 1946-2001, Ljiljana Zeković: Vušković Miloš, Udruženje likovnih umjetnika Crne Gore, Podgorica, 2001, str. 271-274.
Knjige
edit- Kašanin, Milan: Umetničke kritike, Kultura, Beograd, 1968.
- Trifunović, Lazar: Srpsko slikarstvo 1900-1950, Beograd, 1973, str. 154, 182, 462, 479.
- Vuković, Slobodan: Miloš Vušković, Boja je za mene radost, u: Ljudi i vrijeme, Titograd, Univerzitetska riječ, 1986, str. 153-156.
- Branka Kovačević, Branka Marović: Miloš Vušković (1900-1975), Bio-bibliografija Miloša Vuškovića, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, Spomenica preminulim članovima Akademije, sv.3, Podgorica, 1994.
- Zbirka Milice Sarić Vukmanović: Lompar Mladen, Muzeji Cetinje, Umjetnički muzej SR Crne Gore, Cetinje, 1984.
- Ćetković, Ratka: Likovni život − kritike, prikazi i članci: 1970 – 1985, Centar savremene umjetnosti Crne Gore, Podgorica, 1996, str.24, 36, 87, 167.
- Perović, Olga: Miloš Vušković, u : Ogledi i kritike, Centar savremene umjetnosti Crne Gore, Galerija „Most“,Podgorica, 1997, str. 133-137.
- Vujošević, Nikola: Sa likovnih obzorja, Galerija „Most“, Narodna biblioteka „Radosav ljumović“, Podgorica, 1998.
- Perović, Olga; Portreti slikani vedro i smjelo, u: Likovna hronika: izbor iz Monitora 1993/1997, Monitor, Podgorica, 1998. str.101-103.
- Marović, M. Milan: Miloš Vušković, u: Prostor/vrijeme/ trajanje, Crnogorska kritika, Centar savremene umetnosti Crne Gore, Galerija „Most“, Podgorica, 2000, str. 141-148.
- Vuković, Slobodan, Miloš Vušković, Radujem se kad sam kod štafelaja, u: Lakše bi se živjelo kada bi se praštalo, Kulturno-prosvjetna zajednica Podgorice, Podgorica, 2001, str. 96-101.
- Radulović, Ognjen, Vrhovi savremene crnogorske umjetnosti, Centar savremene umjetnosti Crne Gore, Podgorica, 2004, str. 33-35.
- Vujošević, Nikola: Miloš Vušković, u: Memento, Crnogorska moderna umjetnost, Pobjeda, Podgorica, 2005, 103-107.
- Martinović, V. Niko, Miloš Vušković: Slikar Rableovskog rafinmana, u: Crna Gora u slikarstvu XIX i XX vijeka, Oktoih, Podgorica, 2007, str. 130-134.
- Zeković, Ljiljana: Miloš Vušković, u: Individualne likovne poetike, Centar savremene umjetnosti Crne Gore, Narodni muzej Crne Gore, Podgorica, 2008, str. 28-32.
- Lompar, Mladen: Miloš, Vušković, u: Crnogorsko slikarstvo, Atlas group, Podgorica, 2010, str. 70-75.
- Likovne poetike članova Crnogorske akademije nauka i imjetnosti, priredila: Zeković, Ljiljana: Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, Odjeljenje umjetnosti, Podgorica 2015, Miloš Vušković, str. 343- 369.
- Zeković, Ljiljana, Umjetnički muzej, Narodni muzej Crne Gore, Cetinje, 2017. str. 88 – 91.