Budva se nalazi u Primorskom regionu Crne Gore i obuhvata površinu od 122 km2.
Područje edit
Opština Budva[1] graniči se sa opštinama Bar, Cetinje, Kotor. Dominantna aktivnost je turizam, koja se ogleda u korišćenju lijepih plaža i priobalnog pojasa za kupanje i druge vidove rekreacije na vodi. Opština je dobro saobraćajno povezana. Aerodrom u Tivtu udaljen je oko 20 km, Podgorici oko 50 km od Budve a aerodrom Ćilipi kod Dubrovnikaboko 70 km. Za turizam Primorja značajna je pruga Beograd-Podgorica-Bar, udaljena oko 40 km od Budve. Glavna saobraćajnica na ovom pravcu je Jadranska magistrala koja se pruža čitavom obalom od granice sa Republikom Hrvatskom, do granice sa Republikom Albanijom koja prolazi duž cijele Budvanske rivijere. Sa Prijestonicom Cetinje i Glavnim gradom Podgorica je povezana magistralnim putem Budva-Brajići-Cetinje-Podgorica[2].
Morfološke karakteristike edit
U pogledu morfoloških karakteristika, u opština Budva razlikujemo tri zone: — Obalni pojas do 100 mnv koji je razuđen sa klifovima, zalivima, žalovima i prevlakama koje su od posebnog značaja za turizam. Najatraktivnija je prevlaka Sv.Stefan. Pored nje, opštinu Budva odlikuju i uređene atraktivne plaže (ukupne dužine oko 11,5 km) među kojima se ističu: Buljarica, Bečići, Jaz, Slovenska plaža, Mogren, Miločer, Kamenovo, Pržno, Petrovačka plaža, Perazića do, Drobni pijesak i dr. — Primorska flišna zonu od 100-500 mnv đe se nalaze Budvansko, Mrčevo i Buljarićko polje. Ispresijecana je brojnim rječicama i potocima. U Budvanskom polju je smješten grad Budva a u Buljaričkom Petrovac. — Lovćenska prečaga, obronci i površi Lovćena (tzv."Planina"), od 500 do 1400 mnv, odvojena od prethodnih zona strmim odsjecima visokim i nekoliko stotina metara. Sa površi visine 600-700 mnv izdižu se vrhovi: Čainski vrh (1326 m), Goli vrh (1087 m), Ilijino brdo (841 m), Šuman (791 m), Dražimir (722 m), Kopac (720 m), i dr. U ovoj zoni nalazi se i dio Nacionalnog parka "Lovćen".
Klima edit
Područje opštine se odlikuje mediteranskom klimom koja je samo u višim djelovima planinskog zaleđa izmijenjena uticajem planinske i umjereno kontinentalne. Specifičnost ovog klimata su duga i topla ljeta i blage zime. Srednja godišnja temperatutra vazduha iznosi 15,8oC. U prośeku, u Opštini je 4 dana u godini sa temperaturom od 0o C, a 26 dana sa preko 30o C (tropski dani). Budvansko primorje jedno je od najvedrijih na Jadranu, prośečno sa 108 vedrih dana. Najznačajniji vjetrovi na budvanskom primorju su bura, jugo i maestral. Vlažnost vazduha na području opštine je relativno mala i kreće se od 67 do 75%. Padavine su pretežno u vidu kiše, prośečno oko 1578 mm taloga a ljeti skoro da ih nema.
Prirodne karakteristike edit
Prirodne vrijednosti budvanske rivijere su prirodni predio čistog mora i razuđene obale sa rtovima, većim i manjim uvalama i kontrastnim planinskim zaleđem, stari maslinjaci i šume. Poznata je Velja maslina stara preko 2.000 godina u selu Ivanovići, čiji obim stabla iznosi 12,5 metara, visina oko 10 metara, koja još uvijek daje plodove. Na području Opštine nalazi se dio Nacionalnog parka "Lovćen", ukupne površine od oko 6400 ha, od čega se na području Opštine nalazi oko 635 ha. Vegetacija pripada složenim zajednicama šume crnike i šume medunca i bijelog graba. Ove sastojine su danas većim dijelom degradirane i zamijenjene makijom, garigom i kamenjarom. Uz šume crnike javljaju se i zajednice alepskog bora. U gradovima Budve i Bečića, kao i drugim naseljima na primorju, zastupljene su neautohtone vrste: palma, mimoza, magnolija, rogač, lovor, lipa, topola, lijander, tuja, breza, libanski kedar, čempres, i dr.
Budvanska rivijera se odlikuje velikim brojem prelijepih pjeskovito-šljunkovitih plaža i neke od njih su zaštićene kao spomenici prirode. To su: Lučica; Buljarica; Petrovačka plaža; Drobni pijesak; Sveti Stefan; Miločer; Bečićka plaža; Slovenska plaža; Mogren; Jaz i Pržno. Ukupna površina ovih prirodnih dobara iznosi oko 30 ha. Kao poseban prirodni predio je definisan Brdo Spas.
.jpg)
Naselja edit
U Opštini Budva ima 33 naselja sa 19170 stanovnika. Gradska naselja su Budva (13278 stanovnika), Bečići (891), Petrovac (1400), Sveti Stefan (364).
Naselja u užem priobalnom pojasu su: Budva; Boreti; Bečići; Viti Do; Čučuke; Pržno; Sveti Stefan; Rijeka Reževići; Petrovac; Kaluđerac; Buljarica. Naselja bližeg zaleđa: Prijevor; Podostrog; Podbabac; Čelobrdo; Đenaši; Rađenovići; Blizikuće; Tudorovići; Drobnići; Krstac; Katun Reževići; Čami Do i Žukovica. Naselja brdsko-planinskog zaleđa: Pobori; Markovići; Lapčići; Stanišići; Brajići; Kuljače; Brda; Novoselje i Ilino Brdo.
Budva je opštinski centar i centar regionalnog značaja. Smještena je u Budvanskom polju na obali mora. Budva je izrasla u jedinstveni turistički centar i "metropolu turizma" jer je najposjećenija destinacija u Crnoj Gori i jedna od najposjećenijih na Jadranu. Stari grad Budva je istorijski grad Crne Gore čija spomenička vrijednost leži u raznovrsnosti kulturnih dobara koje posjeduje.
Petrovac je značajniji lokalni centar. Ima 600 metara dugu plažu i popularna je turistička destinacija.
Kulturna baština edit
Kulturna baština opštine Budva predstavlja značajan potencijal turističke ponude. Područje Budve je izuzetno bogato sakralnim objektima i spomenicima kulture koje, pored Starog grada Budve i Sv.Stefana, sačinjava oko 20 manastira i crkava sa izuzetnom riznicom srednjovjekovnog freskoslikarstva. Na ovom poručju su zastupljene i stare ruralne aglomeracije, grobljanske crkve i drugi spomenici.
Najreprezentativniji dio kulturnog nasljeđa je Stari grad Budva kojeg su osnovali Iliri u 4-5. vijeku p.n.e. Današnji gabarit i izgled bedema potiče iz srednjeg vijeka a najveći uticaj na njega su imali Mlečani tokom svoje viševjekovne vladavine. Gradska tvrđava, današnja citadela, kao dio fortifikacionog sistema, takođe potiče iz srednjeg vijeka. Podignuta je na antičkim temeljima, a vremenom je dogradnjom izmijenjen njen prvobitni oblik. U okviru Starog grada Budva postoje četiri crkve, i to: Santa Marija in Punta iz 9.v.; sv. Save Osvećenog iz 12. v; sv. Ivana Krstitelja iz 7.v; i sv. Trojice iz 19.v. Crkva sv. Nikole nalazi se na istoimenom ostrvu ispred Budve, a za ovu crkvu se ne zna vrijeme gradnje, s tim da je izvjesno da je postojala u 16.vijeku.
Od ostalih objekata sakralne arhitekture u neposrednoj blizini Budve nalaze se: manastir Podostrog, sa crkvom Uspenja Bogorodice iz 12.v; manastir Stanjevići, sa crkvom sv. Trojice iz 18.v., i manastir Podlastva iz 15.v., sa crkvom posvećenoj rođenju Bogorodice iz 18.v. Među fortifikacijama budvanskog područja značajni su srednjovjekovno utvrđenje Đurđevac iz 15.v. (iznad Budve, u blizini sela Pobori), kao i Kosmač iz 19.v. (naspram sela Brajići).
Sveti Stefan, grad na stjenovitom poluostrvu, nekad centar Paštrovića, danas predstavlja eksluzivno turističko naselje. Prvi put se kao utvrđenje pominje sredinom 15.v. Naselje se vremenom uvećavalo i postajalo gradić, trgovački i politički centar Paštrovića. Na Svetom Stefanu se nalaze tri crkve i to: sv. Stefana iz 15.v., po kojoj je grad i dobio ime; Aleksandra Nevskog iz 19.v.;i Uspenja Bogorodice. U neposrednoj blizini Svetog Stefana nalaze se: manastir Praskavica sa dvije crkve od kojih je glavna posvećena sv. Nikoli (iz 15.v.) i manastir Duljevo sa dvije crkve posvećene sv. Trojici (iz 11.v.) i sv. Nikoli (iz 19.v.).
Petrovac sa okolinom takođe ima značajnu kulturnu baštinu. Nastao je u rimsko doba, iz koga su sačuvana dva kasnoantička rimska mozaika iz 4.v. u naselju Mirište. U 16.v. Mlečani su u Petrovcu sagradili tvrđavu Kastio. Naselje se počelo formirati krajem 18. i početkom 19.v., i danas predstavlja atraktivno turističko mjesto. U neposrednoj blizini Petrovca nalaze se: crkva sv. Neđelje (na vrhu kamenite hridi ispred Petrovca) i crkva sv. Tome (u selu Žukovici iznad Petrovca), manastir Reževići sa dvije crkve posvećene Uspenju Bogorodice iz 13.v. i Sv. Trojice iz 18.v., manastir Gradište iz 13.v. sa tri crkve posvećene sv. Nikoli, sv. Savi i Uspenju Bogorodice.