Wp/bgn/سمندر خان

< Wp | bgn
Wp > bgn > سمندر خان

میر سمندر خان بلوچ یکی شه کلاتئ شاهی‌ن دولتئ خانان ات که ای منطقه مروچین روچا به پاکستانئ بلوچستانی مربوط ‌ئه بیت.[1] آ شه سال ۱۶۹۷ تا ۱۷۱۴ میلادیا کلات خان ات.

میرمھراب خانءَ دو مردیں چک ھست اَت ـ میراحمدخان و میرعبداللہ خان ھر دو کسان اِتنت ـ ھمے ھاترا میرمھراب خان وھدیکہ مرکی اَت، وصیتی کت کہ آییءِ مرکا رند کلاتءِ خان میرسمندرخان ببیت ـ بلوچ قبایلاں آییءِ واھش پورہ کت، 1697 ءَ میرمھراب خان بیران بوت، آیاں میرسمندرءَ، خان کلات کت.

میرسمندرخان، میرمھراب خانءِ کستریں برات و میرکمبرءِ چک اَت ـ سکیں دست و دل پچ و بھادر و شریف ایں انسانے اَت ـ تا رؤچ مرؤچی بلوچاں آییءَ سخی سمندر یاد کنگااَنت، و آییءِ سرا مزنیں عقیدہ اے ھست اِش، و زیارت کنؤکاں آییءِ گنبد و مزارءِ سرا بیرک و جنڈی ایر کن اَنت.[2]

داؤد محمد و نورمحمد کلوڑءِ تچگ چہ کلاتءَ

edit

داؤد محمد و نورمحمد کلوڑ چکوءِ جنگا دزگیر کنگ و کلاتءَ آرگ بوت اَنت ـ شاہ زادہ معزالدین چہ میرمھراب خانءِ مرکءَ و داؤدمحمد و نورمحمد کلوڑءِ دزگیریءَ سرپداَت ـ داؤد محمد و نورمحمد کلوڑ کہ میرسمندرءِ زندانا اِتنت، یک رؤچے چہ زندانءَ تتک اَنت ـ چہ اِش کہ راہءَ نابلد اِتنت، بازیں رؤچے کؤھانی تھا سرگردان بوت اَنت ـ ترّان و ترّان سراِش جوھان کپت ـ میرسمندرءِ مردمان پہ آیانی شؤھاز کنگا دگہ نمیگان شتگ اِتنت ـ خیار لھڑی داؤد محمد و نورمحمد کلوڑءَ ماں جؤھان کہ دیست و زانتی کہ میرسمندر مردماں کہ پہ آیانی پدا گردگااَنت، آییءَ میرسمندر ھال دات ـ پدا ھر دؤیں برات دزگیر کنگ و کلاتءَ برَگ بوت اَنت ـ اے رندا میرسمندرخان آیانی کشگءِ ھکمءَ دات ـ بلے آخوند محمد صالح میرصاحبءِ کرّا شت و گشتی، زندانیانی کشگ، بادشاھانی کار نہ اِنت، و اگر اِشاں کشگ ببنت، بلوچانی ھکومت بدنام بیت ـ پہ دؤیں کلوڑ براتانی نجات دیگا آخوندءَ وتی سرءِ پاگ چست کت و آیانی سرا دات ـ میرسمندر پہ آخوند محمد صالحءِ اھترامءَ کلوڑانی کشگءِ ھکم پچ ترّاینت ـ دؤیں کلوڑ براتان چہ میرسمندرخان پھلی لؤٹ اِت و سؤگنداِش وارت کہ چدو باد خان کلاتءِ ھکومتءِ فرمانءَ منّ اَنت و ھر سال چل ھزار روپیہ آییءَ مالیات دینت.[2]

چنت رؤچءَ رند میرسمندرخان کلؤڑ براتانءَ ملتان بُرت و شھزادہ معزالدینءِ دیما پیش کت اَنت ـ شاہ زادہ معزالدین چہ میرسمندرخانءِ مردانگی و وپاداریءَ باز وش بوت ـ آییءَ میرسمندرخانءِ سپارش گؤں شھنشاہ اُورنگ زیب عالمگیر کت و پہ داؤد محمد و نورمحمد کلوڑ ھم ماپی لؤٹ اِت ـ ھندوستانءِ بادشاہ اورنگ زیب علمگیرءَ باز میرسمندرخانءِ تاریپ و توسیپ کت و پہ شاہ زادہ معزالدین نبشتی کہ میرسمندرخانءَ سدھزار روپیہ داد بدئے ـ و ابید چہ سدھزار روپیہءَ، کراچیءِ بندنءِ ھکم نبیسگ بوت کہ چہ کلوڑاں پچ گرگ و میرمھراب خانءِ ھؤں بھا میرسمندرءَ دَئیگ ببیت ـ پہ کلوڑانی بخشگ اے شرط ایر کنگ بوت و نبیسگ بوت کہ وتی منتگیں کؤل و کرارءِ سرا خان بلوچءِ وپادار ببنت.[2]

میرسمندرخانءِ سخاوت

edit

کسہ کن اَنت کہ شاہ زادہ معزالدین ھندوستانءِ شھنشاہءِ ھکمءَ سدھزار روپیہ میرسمندرءَ دات، بلے میرسمندر ھما رؤچ اے زرّا گؤں وتی سردار و لشکرا بھر کنت ـ شاہ زادہ معزالدین اے ھالتءَ کہ گندیت، دگہ سدھزار روپیہ آخوند محمدصالحءِ دستءَ دات کہ (میرسمندرخان وتی زمانگءِ خاتم اِں)، اے زرّا بزور و پہ راہءِ ھرجءَ بدار، بلے میرسمندر اے زرّا ھم بھر و بانگ کت ـ چہ آخوند محمدصالحءِ بازیں منت و زاریءَ یک کمے پہ وتی زرت و آ دگہ زرانی گؤں وتی ھمراھاں بھر و بانگ کت اِنت.[2]

پارسیانی اُرؤش بلوچستانءِ سرا

edit

ایرانءِ شاہ اَنگت وتی اَھدگیں ناھؤدگیں پگرے تھا اَت کہ بلکیں مستنگ، کلات، درّہ بؤلاں تا کچی اے درستیں دمگاں اَنگت آییءِ بادشاھیءِ اِنت ـ گؤں اے باطل ایں پگرا ایرانءِ شاہءَ سال 1698 ءَ یکے چہ وتی ھؤن واریں لشکراں گؤں طھماسب بیگءِ سرلشکریءَ پہ اے دمگءِ گرگا راہ دات.[2]

میرسمندرخان اَنگت ملتان اَت کہ طھماسب بیگءِ حملہءِ ھال آییءَ رس اِت ـ میرسمندرخان، شاہ زادہ معزالدینءَ رکست کت و شپ جاہ و رؤچ جاہ وتی ماں کڈ و مستنگ رسینت ـ چنت رؤچءِ تھا سی ھزار سلاھبند و جنگجویں بلوچ مُچ بوت اَنت ـ طھماسب بیگ چاغی، نوشکی و گرداب و لھتے دگہ دمگ تاراج کتگ اَت، و ھنچؤ پُلان و دیم کانکءِ دمگءَ پیداگ اَت ـ میرسمندرخان کُڈ و مستنگءَ گؤازینت سریاب مستنگءِ دمگا طھماسب بیگءِ بھادر و ھؤن واریں لشکرءِ دیم داشت ـ اولی سے ایں رؤچاں، لاش لاشءِ سرا کپت ـ چارمی رؤچءَ کہ جنگ ھما ڈؤل سھراَت، خانءِ چم پہ ایرانی سپھسالار طھماسب بیگءَ کپت ـ میرسمندرخان گؤں وتی اسپءَ چہ ایرانءِ لشکرءِ دلا گؤست و تواری جت ایرانی واکمند و زرہ پؤشیں سپھسالارءَ و ھما ڈؤل ھکلی کت اَسپءَ، و ھما ڈؤل کہ اَسپ دؤیں پادانی سرا اؤشتاتگ اَت، اُرؤشی برت طھماسب بیگءِ سرا ـ سپھسالار اَنگت وتی گؤم راست نکتگ اَت کہ میرسمندرخان وتی زھما آییءِ سرا ایر آرت، طھماسب بیگءِ گردن چہ سرا جتا بوت و زمینءِ سرا کپت ـ طماسب بیگءِ جسد اَنگت چہ اَسپءِ سرا نکپتگ اَت کہ آییءِ ایرانی لشکر شنگ شنگ و وتسر بوت و ھر یکے یک نیمگے تتک ـ بلوچاں تا دور آیانی پدا کپت اَنت ـ اے جنگا ایرانیان مزنین پرؤشے وارت، رند چہ اِشی پدا ھبجر بلوچستانءِ گرگءِ نیّت اَش نہ کت ـ اے جنگا بلوچانا بازیں سلاہ، گدان و اَسپے چہ ایرانیانی لشکرا دستءَ کپت.[2]

سالے دوسد ھزار روپیہ حقوق چہ ھندوستانءِ بادشاہءِ نیمگا

edit

میرسمندرخان ایرانی لشکر پرؤش دیگءِ ھالءَ پہ شاہ زادہ معزالدین نبشت و راہ دات ـ شاہ زادہ معزالدینءِ نیمگءَ ھال پہ ھندوستانءِ بادشاہءَ سر بوت ـ اورنگ زیب چہ اے ھالءَ بے ھد وشھال بوت، و فرمانی دات کہ سالے دوسدھزار روپیہ حقوق چہ ھزانہءَ میرسمندرخانءَ دیگ ببیت.[2]

میرقلندرءِ زرمبش

edit

میرسمندرخانءِ کستریں برات میرقلندرخان یک کارےءِ سرا چہ خان صاحبءَ ناراز بیت و مستنگ رؤت و چہ مستنگ لھتے شِرّ و ناشریں مردم گؤں وت ترّاینیت و کلاتءَ دُزی و ڈنگیءَ بنگیج کنت ـ آسرءَ میرسمندرخان چہ میرقلندرخانءِ بدین کاران مجبور بیت و پہ آییءِ جنگا لانچیت ـ دؤیں براتاں وت ماں وت مڑاِتنت و آسرءَ میرقلندرخان میرسمندرخانءِ دستءَ کشگ بیت و آییءِ ھمراھاں گرگ و سزا دیگ بنت.[2]

بوری(لورالائی) و ژوبءِ سرا اُرؤش کنگ

edit

میرسمندرخان بازیں رندا ژؤب و تل چوٹالیءِ سرا حملہ کت ـ اے اُرؤشاں ابید چہ مالواریءَ دگہ ھچ نبوتگ اَنت ـ باز رندا خان صاحب گؤں وتی قبایلی لشکرءَ اے دمگانءَ تارج کت و پُل اِتنت ـ بلوچانی لاپ و رؤزگار ھمے پیم گؤست ـ وھدیکہ آیانی تؤشگ ھلاس بوتنت، پدا میرسمندرخانءِ کرّا شتنت و آیی اِش زُرت دگہ نیمگے حملہ اِش کت و پہ چنت ماہءَ وتی تؤشگ اِش جم کت و آرت ـ اِشاں کہ ھلاس بوت اَنت پدا ھمے کاراِش کت.

بیرانی (وفات)

edit

میرسمندرخان 1714 میلادی سالءَ ماں کلاتءَ بیراں بوتگ ـ آیی کساس ھژدہ سال ھکومتی کت و اے مدتءَ وتی واک و وسی باز کت کہ مھلوکءَ وشھال بکنت ـ میرسمندرخان سکین سخی و وتی زمانگءِ خاتم مشھور اَت ـ راجءِ تھا باز اِزات و اِھترامی ھست اَت، پہ اے ھاترا کہ سکین ھداترس و راست گُشیں مردے اَت ـ تا اے جاہءَ کہ بازیں مردمے آییءَ اولیا اللہ زانت ـ مروچی آییءِ کبر زیارتے بوتگ، اے گپ وت اے چیزءِ درانگاز کنؤک اِنت کہ آییءَ چینچو دلانی تھا جاگاہ بوتگ.[2]

گیپتجاه

edit
  1. Baluchistan - Imperial Gazetteer of India, v. 6, p. 277.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 بلوچستانءِ تاریخ، نبیسؤک: میرگل خان نصیر، مترجم: ناصر محتشمی، میر مھراب خانءِ بیرانی