Pangkur iku salah sijine tembang macapat kang nduwe watak munggah ndhuwur. Upama piwulang, iku piwulang kang dhuwur. Upama tresna, iku tresna kang pinunjul. Seka tetembangan iki banjur akeh maneka warna tembang lan gegendhingan kang nganggo jeneng pangkur, antara liya: pangkur jenggleng, pangkur palaran, pangkur lombok, lan liya-liyane.
Dudu Tembang Pangkur edit
Pranata Praja Jawa Kuna edit
Ing naskah-naskah kuna sing nganggo basa Kawi, pangkur iku salah sijine pranata paja ing jaman Jawa Kuna. Pangkur, tawan, lan tirip iku kalebu mangilala drawya haji kang ora entuk mlebu ing tlatah kang dadi sima. Dinuga dening para arkeolog, yen mangilala drawya haji iku pranata praja kang tinugasan ngurusi pajek.
Desa ing Tumapel edit
Yen dideleng ing crita Ken Arok utawa Ken Angrok, ana desa kang dadi asale Ken Endok, yaiku desa Pangkur. Ing desa iki Ken Arok nglakoni jaman cilike.
Tumpeng edit
Ana salah sijine tumpeng kang sinebut Tumpeng Pangkur. Tumpeng iki digawe yen ana jaka (wong lanang durung nikah) mati. Tumpeng kuwi banjur digawa menyang kuburan.
Metrum edit
Tembang pangkur rinakit pitung gatra (larik) saben pada (bait)
- 8 - a
- 11- i
- 8 - u
- 7 - a
- 12- u
- 8 - a
- 8 - i
Tuladha edit
- Sekar Pangkur kang winarna
- lelabuhan kang kanggo wong aurip
- ala lan becik puniku
- prayoga kawruhana
- adat waton puniku dipun kadulu
- miwa ingkang tatakrama
- den keesthi siyang ratri
Pranala jaba edit
Alit
|
| Mijil | Sinom | Dhandhanggula | Kinanthi | Asmarandana | Durma | Pangkur | Maskumambang | Pucung |
Tengahan
|
| Jurudemung | Wirangrong | Balabak | Gambuh | Megatruh |
Ageng
|
| Girisa |