Wt/zea/huis

Nederlands

Etymologie

Ziet bie 'uus.

Omschrievienge

huis

'uus (ok figuurlijk)

Uutspraek

[ɦøys] Nederlands in Nederland
[hœis] Belgs-Nederlands
[høʏs] Surinaoms-Nederlands

Verbugienge

huizen meêrvoud, huisje verkleinwoôrd, huizes genitief, huize datief

Saemenstelliengen

Uutdruksels

Ziet ok deur, kast, kat, kind, zonnetje en zuinigheid.

Daar komt niets van in huis, niks t'rvan
dan is het huis te klein, dan krieg je vreêd 'n gedonder
dan zijn we nog verder van huis, dat briengt d'oplossienge nie korterbie
dat staat als een huis, dat staet
dat staat zo vast als een huis, da's glad zeker
de heer, vrouw des huizes
de regering naar huis sturen, 't kabinet vaolle doeë
dicht bij huis blijven, gin onbekende diengen doeë
een heilig huisje, iets daer-a niemand wat an durf te doeën
een huis van plezier, 'n 'oerekot
een huis van vertrouwen, iets daer-a vee mensen d'r vertrouwen in stelle
een tweede huis, 'n plekke daer-a je vee komt
elk huisje heeft zijn kruisje, over-a is 't wè ergest mis
het huis alleen hebben, allêne tuus weze
het huis des Heren, de kerke
het huis uitgaan, op j'n eige gae weune
het is niet om over naar huis te schrijven, 't is niks biezonders (of erger)
huis en haard, 't 'uus en aol z'n toeb'ôren
huisje, boompje, beestje, d'aolledaegse diengen; 't burgerleven
huisjes melken, 'uurbaes weze (ongunstig gebruukt)
huizen kunnen bouwen op iemand, eên goed vertrouwe kunne
iets in huis hebben, wat bezitte
in een glazen huis wonen, deugaend an 't oôrdeêl van aoren bloôtstae
in het huis van de gehangene spreekt men niet van de strop, je moe 'n bitje piëteit tône
open huis houden, z'n 'uus openstelle vò bezoekers; ok (in de sport): nie goed verdedige
ten huize van
van goeden huize komen, van goeie fermielje weze
van huis uit, vanous, van 'uus uut
wie in een glazen huis woont, moet niet met stenen gooien, a je kwesbaer bin, moe je verzichtig weze
zijn eigen huis opeten, intêre op z'n rekenienge, instee van zelf te verdienen

Ontlêniengen in aore taelen

huis Chinees-Maleis
guis, huis, geis, heis Javindo

Bronnen

Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 363-7

Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'huis'

Skepi

Etymologie

Van (burgerlijk) Zeêuws huus, ziet bie 'uus.

Omschrievienge

huis

'uus

Uutspraek

[hui̯s]

Bronnen

Ian E. Robertson (1989), "Berbice and Skepi Dutch" in: Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde 3-21 (DBNL)