Wp/mag/लखीसराय

< Wp | mag
Wp > mag > लखीसराय

लखीसराय भारत के बिहार राज्यके लखीसराय मण्डलमे स्थित एगो नगर हे । ई मण्डलके मुख्यालयो हे । हियाँके लोग मगही बोलहथ ।[1][2]

लखीसराय
बिहारके नगर
शहीद द्वार लखीसराय, बिहार
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल.
निर्देशाङ्क: 25°10′59″N 86°05′46″E / 25.183°N 86.096°E / 25.183; 86.096निर्देशाङ्क: 25°10′59″N 86°05′46″E / 25.183°N 86.096°E / 25.183; 86.096
देश  भारत
राज्य बिहार
मण्डल लखीसराय मण्डल

विवरण

edit

लखीसराय किऊल नदी किनारे बसल है । राष्ट्रिय राजमार्ग ८० एहाँसे गुजरहै । ई बिहारके महत्वपूर्ण नगरमे एक है । ई मण्डलके गठन ३ जुलाई १९९४ के कैल गेलै हल ।एकरासे पहिले ई मुङ्गेर मण्डलके अन्तर्गत आवहलै । इतिहासकार ई नगरके अस्तित्वके सम्बन्धमे कहहथिन कि ई पाल वंशके समय अस्तित्वमे ऐलै हल । ई दलील मुख्यरूपसे एहाँके धार्मिक स्थलके साक्ष्य मानके देल जा है । चूँकि‍ तखनिके हिन्दु राजा मन्दिर बनवावेके शौकीन होवकरहलथिन, अतः ऊ ई क्षेत्रमे अनेक मन्दिरके निर्माण करवौलन हल । ई मन्दिरमे कुछ महत्वपूर्ण तीर्थस्थान ई प्रकार है - अशोकधाम, भगवती स्थान बड़हिया, श्रृङ्गऋषि, जलप्पा स्थान, ब्रह्मस्थान पवई, चैती दुर्गा स्नाथ पवई, आश्विन दुर्गा स्थान पवई, पञ्चमुखी महादेव स्थान बेलथुआ (पवई), माँ कालिका स्थान पवई, माँ चण्डिका स्थान पवई, माँ दुर्गा मंदिर तेतरहाट, हनुमान मन्दिर तेतरहाट, माँ दुर्गा मन्दिर शरमा, बाबा शोभनाथ मन्दिर, माँ सति स्थान, गोबिन्द बाबा स्थान, मानो-रामपुर, यक्षराज बाबा स्थान रामचन्द्रपुर, सूर्य मन्दिर वलीपुर, भगवती स्थान वलीपुर, बिषहरी माता मन्दिर मोहनपुर, दुर्गा स्थान रामगढ़ चौक आउ बजरङ्गबली मन्दिर बेलदरिया आदि । एकर इलावा महारानी स्थान, दुर्गा मन्दिर देखे लायक है ।

इतिहास

edit

लखीसरायके स्थापना पाल वंश खन्नि एक धार्मिक-प्रशासनिक केन्द्रके रूपमे कैल गेलै हल । ई क्षेत्र हिन्दु आउ बौद्ध देवी देवताला प्रसिद्ध है । बौद्ध साहित्यमे ई स्थानके अङ्गुत्रीके नामसे जानल जा है, जेकर अर्थ है - मण्डल । प्राचीन कालमे ई अङ्गप्रदेशके सीमान्त क्षेत्र हलै । पाल वंश खन्नि ई स्थान कुछ समयला रजधानियो रह चुकलै हे । ई स्थान पर धर्मपालसे सम्बन्धित साक्ष्यो प्राप्त होलै हे । मण्डलके बालगुदर क्षेत्रमे मदन पालके स्मारको (११६१-११६२) पाएल गेलै हे । ह्वेनसाङ्ग ई जगह पर १० बौद्ध मठ होवेके सम्बन्धमे विस्तारसे बतौलन हे । उनकर अनुसार एहाँ मुख्यरूपसे हीनयान सम्प्रदायके बौद्ध मतावलम्बी आवहलथिन । इतिहासके अनुसार ११मा शताब्दीमे मोहम्मद बिन बख्तियार एहाँ आक्रमण कैलकै हल । शेरशाह १५मा शताब्दीमे एहाँ शासन कैलकै हल जखनिकि एहाँ स्थित सूर्यगढ़ा शेरशाह आउ बङ्गालके शासक नुसरत शाह (१५३४) के युद्धके साक्ष इतिहासमे है ।

सम्बन्धित लेख

edit

सन्दर्भ

edit
  1. "Bihar Tourism: Retrospect and Prospect," Udai Prakash Sinha and Swargesh Kumar, Concept Publishing Company, 2012, ISBN 9788180697999
  2. "Revenue Administration in India: A Case Study of Bihar," G. P. Singh, Mittal Publications, 1993, ISBN 9788170993810