Wp/mag/मगह

< Wp‎ | mag
(Redirected from Wp/mag/मगध)
Wp > mag > मगह

मगह (तत्सम: मगध) एगो प्रदेस आउ सोलह महाजनपदमे से एगो हल, जे पूरबी गङ्गा मैदानमे अखनिके दक्खिन बिहार (बिस्तारसे पहिले) मे दुसरा नगरीकरण (६००-२०० ईसा पूर्ब) के 'महान सम्राज्ज' हल । मगहपर बृहद्रथ बन्स, प्रद्योत बन्स (६८२-५४४ ईसापूर्ब), हर्यक बन्स (५४४-४१३ ईसा पूर्ब) आउ सिसुनाग बन्स (४१३-३४५ ईसा पूर्ब) के सासन हल । ग्रामक नामक स्थानीय मुखियाके अधीन गाँओके अपन सभा होवहल । उनखर प्रसासनके कार्यकारी, न्यायिक आउ सैन्य कार्यमे बिभाजित करल गेलीहल ।

मगह जैनधरम आउ बौद्धधरमके बिकासमे महत्वपूर्ण भूमिका निभैलकै । ई उत्तरीभारतके चार महानतम सम्राज्ज, नन्द सम्राज्ज (३४५-३२२ ईसा पूर्ब), मौर्य सम्राज्ज (३२२-१८५ ईसा पूर्ब), सुङ्ग सम्राज्ज (१८५-७८ ईसा पूर्ब) आउ गुप्त सम्राज्ज (३१९-५५०), द्वारा अनुक्रमित होल । पाल सम्राज्ज मगधो पर सासन करकै आउ पाटलिपुत्रमे एगो राजसी शिविर बनैले रखकै ।

बोधगयाके पीठीपति अपनेके मगधादिपति कहहलथिन आउ १३मा सताब्दी तक मगधके कुछ भागमे शासन करहलथिन ।

भूगोल edit

 
प्रारम्भिक लौहजुगमे मगह (११००-६०० ईसा पूर्ब)
 
५४० ईसा पूर्बमे १६ महाजनपद अन्य राज्जके दर्शावित मानचित्र ।
 
मगह सम्राज्जके प्रारम्भिक बिस्तार खनि पूरबी गङ्गाके मैदान
 
नन्द सम्राज्ज ४५० ईसा पूर्ब वा ३४६ ईसा पूर्ब
 
मौर्य सम्राज्ज, २५० ईसा पूर्ब
 
सन्सारमे साइक्लोपीय राजगीरके सबसे पुराना टुकड़ामे से एक, राजगीरके साइक्लोपीय भीत जे मगहके पूर्ब राजधानी राजगीरके घेरलेहल ।

अपन बिस्तार से तनिक पहिलहीँ मगह सम्राज्जके क्षेत्र क्रमसः उत्तर, पच्छि आउ पूरुदन्ने गङ्गा, सोन आउ चन्दननदी से घिरल हल, आउ बिन्ध्य पहाड़के पूरबी क्षेत्र एकर दक्खिनी सीमा बनावहलै । ई प्रकारसे प्रारम्भिक मगह सम्राज्जके क्षेत्र भारतीयराज्ज बिहारके आधुनिक पटना आउ गया मण्डलके अनुरूप हल ।

बृहन्मगहके क्षेत्रमे पूरबी गङ्गाके मैदानीमे पड़ोसी क्षेत्रो शामिल हल जिनखर एगो अलगे सन्स्कृति आउ आस्था हल । अधिकान्स दूसरा नगरीकरन हिँये (५०० ईसापूर्ब) से होलहल आउ हिँयेपर जैन आउ बौद्धधरमके उदय होलैहल ।

सम्बन्धित लेख edit

सन्दर्भ edit