नवादा भारतके बिहार राज्यके नवादा मण्डलमे स्थित एगो नगर हे । ई मण्डलके मुख्यालयो हे । नवादा मण्डल मगहके क्षेत्र हे, ई क्षेत्रके लोग मगही बोलहथिन । १८४५ मे ई गया मण्डलके अनुमण्डलके रूपमे स्थापित होलै हल । २६ जनवरी १९७३ के गया मण्डलसे अलग होके नवादा मण्डलके गठन कैल गेल । ई मगध प्रमण्डलके एगो भाग है ।
नवादा | |
---|---|
बिहारके नगर | |
| |
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल. | |
निर्देशाङ्क: 24°53′N 85°32′E / 24.88°N 85.53°Eनिर्देशाङ्क: 24°53′N 85°32′E / 24.88°N 85.53°E | |
देश |
![]() |
राज्य | बिहार |
क्षेत्र | मगध |
मण्डल | नवादा |
वार्ड | ४४ वार्ड |
स्थापना | २६ जनवरी १९७३ |
सरकार | |
• अङ्ग | नवादा नगर पालिका |
उन्नतान्श | ८० मी (Formatting error: invalid input when rounding फीट) |
इतिहास
editनवादा दक्षिण बिहारमे स्थित प्राचीन मगध साम्राज्यके एगो भाग है । नवादा नामके उत्पत्ति फारसीके नौ-आबाद से होलै हे, जेकर अर्थ है "नया नगर" जेकरा पहिले 'एलियट मार्केट (बजार)' के नामसे जानल जा हलै । इस्ट इण्डिया कम्पनी द्वारा अधिग्रहणसे पहिले, नवादा पर हिसुआके लगभग स्वतन्त्र राजनके शासन हलै, जे मुस्लिम माई (कबीला) पर शासन करहलै । एकर अधिग्रहणके बाद नवादा १८४५ तक बड़ी अव्यवस्थामे रहलै, जखनि ई नवनिर्मित उपखण्डके मुख्यालय बन गेलै । १८५७ के विद्रोह खन्नि अव्यवस्थाके तत्व फिनसे उभर ऐलै, जखनि नवादा पर लुटेरन कब्जा कर लेलकै । स्थानीय कार्यालय नष्ट कर देल गेलै, किन्तु स्थानीय अधिकारी सब सरकारी अभिलेखके बचा लेलकै आउ उनका पड़ोसी पहाड़ी पर स्थित एक गुफामे लुका देलकै । ई जिलामे १८५७ से पहिलेके युगके एकमात्र उपलब्ध सार्वजनिक अभिलेख है । उत्तरमे दु मीलके दूरी पर, सार्वजनिक सड़कके पश्चिममे एक बड़ पानीके टैङ्कके बीचमे एक जैन मन्दिर खड़ा है, किन्तु नगरमे ढेर महत्वपूर्ण इमारत न है आउ एकर ऐतिहासिक महत्वो कम है । ई नगरमे गान्धी जी द्वारा स्थापित देशके दु सत्याग्रह आश्रममे से एक है । ई जैनधर्ममे भगवान् महावीरके प्रमुख शिष्य इन्द्रभूति गौतमके जन्मस्थान आउ कार्यस्थलो हलै । आधुनिक नगर दुनियाके सबसे पुरान विश्वविद्यालय नालन्दा विश्वविद्यालयसे खाली ४० किलोमीटर दूर है ।
नवादा बिहार आउ ओकर पड़ोसी राज्य झारखण्डके सबसे दक्षिणी जिलामे से एक है । पिछलका कुछ वर्षमे जखनि बिहारके सब अन्य मण्डलमे विकास होलै हे, नवादा अखनियो बुनियादी जरूरतला सङ्घर्ष कर रहलै हे । मण्डलके सबसे बड़का समस्या भ्रष्टाचार है ।
भूगोल
editनवादा 24.88°N 85.53°E पर स्थित है । एकर औसत ऊँचाई ८० मीटर (२६० फीट) है । खुरी नदी द्वारा नगरके दु खण्डमे विभाजित कैल गेलै हे, बामा किनारे पुराना खण्ड है, जखनकि दहिना किनारा आधुनिक खण्ड है जेकरामे सार्वजनिक कार्यालय, एक उप-जेल, औषधालय आउ स्कूल है ।
शैक्षणिक संस्था
editई नगरमे सरकारी इञ्जीनियरिङ्ग कॉलेज, नवादा विधि महाविद्यालय, राजेन्द्र मेमोरियल महिला (आरएमडब्ल्यू) कॉलेज, कन्हाई लाल साहू (केएलएस) कॉलेज नियन कुछ बढ़िया शैक्षणिक संस्था है ।
विद्यालय- सेण्ट जोसेफ स्कूल, जीवन ज्योति पब्लिक स्कूल, मॉडर्न इङ्ग्लिश स्कूल, ज्ञान भारती स्कूल, आर पी एस कॉन्वेण्ट पब्लिक स्कूल, दिल्ली पब्लिक स्कूल, दीक्षा स्कूल, दयाल पब्लिक स्कूल, शेमरॉक चाइल्ड केयर, बोधि ट्री इण्टरनेशनल स्कूल ।
सम्बन्धित लेख
editसन्दर्भ
edit