Tırki (ebe Tırki: Türkçe) lızgê zonunê Oğuzi ra zû zonê do aidê zonunê Altayo. Tırki resmi zonê Tırkiyawo û Cumhurêtê Tırkê Qıbrısê Zımey, Bulğarıstan, Yunanıstan, Makedonya, Moldaviya, Suriya û İraq de qesey beno. Wertê zonzanawoğu de cı rê Tırkiyê Tırkiya ki vacino. Teqriben 70-80 milyon mordemi Tırki qesey kenê.
Tırki de zaf mıxtelıf feki estê, ninu ra fekê Astamoli ewro Tırkiyo Berz teşkil keno. Tırkiya de tayê fekê bini ki mıntıqa Deryayê Şiyay, Anadoliya rozakotene û mıntıqa Egey de qesey benê.
Waxtê İmparatoriya Usmanızu de Tırki be alfabê Arebki nuşiyêne. Serra 1928ine de terefê M. Kemal Atatürki ra vurniya û o ra nat be alfabê Latinki nuşiya. Serra 1932ine de ki Cemiyetê Cıfeteliyayisê Tırki (Türk Dil Kurumu) niya ro.
Alfabe edit
Alfabê Tırki de 29 (vist û new) herfi estê.
Herfê gırşi: A B C Ç D E F G Ğ H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
Herfê qıci: a b c ç d e f g ğ h ı i j k l m n o ö p r s ş t u ü v y z
Telafuzê tayê herfu edit
Tabela cêrêne de herfê ke tede çinê, ni zê yê Zazaki telafuz benê (yenê wendene).
| Herfe | Nisanê IPAy | Salıxdayene |
| c | [dʒ] | Afrikati: d + j'o vengdar |
| ç | [tʃ] | Afrikati: t + ş'o bêvengdar |
| ğ | [:], [y] | Herfunê vengınu ra dıme jê y'y yeno wendene, zobina ki herfu keno derg |
| ö | [œ] | ö'yo kılm û tari (No veng Zazakiyê bıngey de çino, hama tayê fekunê Zazaki de yeno diyayene) |
Gramer edit
Tırki de halê namu edit
Tırki de ebe izafê namey (halê genitifi) ra piya ses halê namu estê:
| Namê hali | Arezekerdene be pers | Peybendi |
| Nominatif | kam? | - |
| Akuzatif | kami? | -ı / -i / -u / -ü |
| Genitif | yê kami? | -ın / -in / -un / -ün |
| Datif | kami rê? | -e / -a |
| Lokatif | kami de? | -de / -da |
| Ablatif | kami ra? | -den / -dan |
| Tırki de halê namu | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| kapı | çêber | ev | çê | ||||
| kapıyı | çêberi | evi | çêy | ||||
| kapının | yê çêberi | evin | yê çêy | ||||
| kapıya | çêberi rê | eve | çêy rê | ||||
| kapıda | çêber(i) de | evde | çê(y) de | ||||
| kapıdan | çêber(i) ra | evden | çê(y) ra | ||||
Çımey edit
- Dezgê Zonê Tırki (TDK)
- Qursê Tırki (Ebe İngilızki)