İraq dewletê da qıta Asyao. Caê ho mıntıqa ra rozawanê qıta Asya dero. Zımê İraqi de Tırkiya, veroz de Xelicê İrani, Arebıstanê Seudi u Kuweyt, rocawan de Suriya u Urdun, rozakotene de İran estê. Paytextê İraqi Beğdado. İraq 18 (des u heşt) eyaletun ra yeno pêra (mıteşekkılo) u ezaê Mılliyetunê Jübiyaiyun (UN), Jüyina Arebi u OPECio. Sistemê idarey demokrasiyo.
Namê İraqi Pehlewki Erag ra yeno u manê cı verozo.
Tarix
editTarix u medeniyetê İraqi zaf dewletiyo. Medeniyetê khani İraq ra vejiyê. Sumerun, Akkadun, Babilun u Asurun hardê İraqi de ronişte biyê. Nustê verêni, jê matematik, qanun, felsefey İraq ra vejiyê.
Waxtê seserranê 6ine (seşine) de, Arebi amê İraq u hukım kerdo. Areban dıma, hardê İraqi zaf işğali diyo: Hetê Moğolun, Tırkun, İngılızun uêb. ra. Serra 1932ine de İraq ho xelesno ra u hoser ilan kerdo. Serra 1979ine de Saddam Uşên bi reisê Cumurêtê İraqi. Labelê sarê İraqi Saddami ra rehet nêdi. Mabênê serranê 1980 u 1988ine de, Dewletê Amerikaê Jübiyaey Saddami rê yardım kerd u ey hucım kerd ro İrani, feqet Saddam zaf zerarın vejiya. Serra 1990ine de Saddami hucım kerd be Kuweyti, labelê Dewletê Amerikaê Jübiyaey u dewletê Awrupa serba petroli ra mıdaxele kerd. Serra 2000ine de G. W. Bush bi reisê Cumurêtê D.A.J.un u serra 2003ine de hucım kerd ro İraqi u eskerê D.A.J.un zaf mordemê İraqi kışti. Heta nıka işğal dewam keno u eskerê D.A.J.un hona İraq dero.
İqlim u Suki
editİqlimê İraqi vurino. Çoli tede estê, zaf huşkê. Çhemê Pirani u Çhemê Ferati zerrê İraqi ra vêrenê ra. Piran u Ferat heyat danê İraqi.
Sukê gırşi:
- 1. Beğdad, nıfus: 7,400,000
- 2. Basra, nıfus: 2,600,000
- 3. Musıl, nıfus: 1,739,800
- 4. Necef, nıfus: 755,700
- 5. Kerkuk, nıfus: 585,600
Sukê İraqi zaf peyser mendê. Cengun sukê İraqi zaf kerdê xırabe. Labelê Beğdad de zaf binay hetê mımarine ra mıkemmel vırajiyê. Beğdad merkezê iqtısad u siyasetê İraqio.
Nıfus
editNıfusê İraqi 28 milyono. Zaf mıxtelıf mılet tede cüyeno, jê sarê Erebun, Kurdun, Goranun, Tırkmenun, Asuriun, Zazaun u sarê bini. İraq de xêlê dini yenê diyaene. Dinê İraqi İslamo. İraqıji hetê mezhebi ra ki Şıi u Sunniyê. Tede Ehlê Heqi, jü ki taê Xrıstiyani, Bahai u Cuhudiy estê. Zono resmi Arebkiyo. Xêlê mordemi Kırdki, Goranki, Asurki u Tırkmenki qesey kenê. Nuskar u wendoğê ho zaf niyê.
İqtısad
editİqtısadê İraqi zaf qewetın niyo. Standardê heyati zaf xırabıno. Serba herbun ra heyat zaf biyo xırabe. Labelê İraq zaf petrol u qaz roseno.
Çımey
edit