Mıleto Kırd (Kırdas) Mezopotamya de cüyeno. Dormê Kırdu de sarê zê Tırku, Zazau, Arebu, Farısu ronistiyê. Her çıqas ke dewletê da inuna resmiye çina, qesê Kırdıstani xeylê xau de qebul biyo u taê ca de zê İran u İraqi namê mıntıquno resmiyo ki.
Kırdi, rıstım ra sarê do İraniyo. Zonê Kırdu aidê komelê İraniunê rozawanê zımey (ğerbê şımali), bın komelê (bıngruba) Karmanio. Zonê Kırdu hirê zonu ra ibareto:
- Kurmanci (Kırdkiyê Zımey)
- Sorani (Kırdkiyê Merkezi)
- Kelhuri ya ki Kırmanşahi (Kırdkiyê Verozi)
Gorê texminu 30-35 milyoni Kırdi estê. Tırkiya de 10-15 milyoni, İran de 9,5 milyoni, İraq de 7 milyoni, Suriya de 2 milyoni, Qefkasya de dewletunê Hermenıstan u Gurcıstani de ki se hazar Kırdi estê. Rusya, Qazaxıstan de ki taê Kırdi estê. Memleketunê Awrupa de zaf Kırdi (1 milyon) cüyenê. Sebebê herbê PKK u Dewlete ra nıka Astamol, İzmir, Antalya, Mersin, Bursa u sukunê binu de zaf Kırdi, Zazay u Suryaniy estê.
Kırdıstan de çhemê zê Ferat u Dicle çhemunê gırsu raê, Golê Wani golê do tewr gırso. Caê Kırdu de xeylê namê Hermeniki u Aramkiyê ki. Waxtê Tertelê Hermeniu de xeylê Hermeni, Suryani u Rumi kişiyay ya ki welatê ho terk kerd. Hata tertelê Hermeniu, Hermeni u Suryani zaf biy (1,5 milyon).
Sarê Kırdu de eşirêni hona esta, tainu de ki hona dewa goni esta.
İtıqad ra Kırdi zafêr mısılmanê, zafê ninu ki Şefi u taê Suni ki estê (%80). İran u İraq de Kırdê verozi zafêr Şıiyê. Hetê ninu de Kırdê Alewiy u Yezıdiy ki estê.
Qayt ke
edit