Istorija (grčki: ἱστορία, historia, što znači "istraga, saznanje") je nauka koja proučava prošlost, posebno kako se ona odnosila na ljude. To je termin koji se odnosi na prošle događaje, do kojih se dolazi otkrićem, prikupljanjem, organizovanjem, prezentacijom i tumačenjem informacija o tim događajima. Naučnici koji pišu o istoriji zovu se istoričari. Događaji koji su se dogodili prije pisanog zapisa se smatraju praistorijom.
Istorija se može odnositi i na akademsku disciplinu koja koristi narativ da ispita i analizira redoslijed događaja iz prošlosti i objektivno utvrdi uzroke i posljedice koje ih određuju. Priče o određenoj kulturi, koje ne podržavaju spoljašnji izvori (kao što je priča o kralju Arturu) obično se klasifikuju kao kulturno dobro ili legenda. Herodot, grčki istoričar iz 5. vijeka p.n.e., smatra se „ocem istorije“ i zajedno je sa svojim savremenikom Tukididom postavio temelje za moderno proučavanje ljudske istorije. Njihov rad se i danas čita, a jaz između Herodotove kulture i vojne Tukididove kulture i dalje je kamen spoticaja ili pristupa u modernom istorijskom pisanom obliku.
Drevni uticaji su pomogli tumačenje prirode istorije koja se razvila tokom vjekova i nastavlja se mijenjati i danas. Moderno proučavanje istorije je široko i uključuje proučavanje pojedinih regija i proučavanje određenih aktuelnih ili tematskih elemenata istorijskim istraživanjima. Istorija se uči u okviru osnovnog i srednjeg obrazovanja, a akademske studije istorije su glavna disciplina na univerzitetima.
Opis
editIstoričari pišu u kontekstu svog vremena, vodeći računa o trenutnim dominantnim idejama o načinu kako interpretirati prošlost, a ponekad napišu i lekcije za sopstveno društvo. Prema riječima Benedeta Kročea: „Sva je istorija savremena istorija.“ Istorija olakšano formira „pravi diskurs prošlosti“ kroz proizvodnju i narativnu analizu prošlih događaja koji se odnose na ljudsku rasu. Moderna disciplina istorije posvećena je institucionalnoj proizvodnji ovog diskursa.
Svi događaji koji se pamte i čuvaju u nekom autentičnom obliku predstavljaju istorijski zapis. Zadatak istorijskih diskursa je da identifikuju izvore koji mogu najkorisnije doprinijeti proučavanju tačne istorije. Istorija je ponekad klasifikovana kao dio humanističkih i drugih društvenih nauka. Ona se može viđeti kao most između ta dva široka područja, uključujući i metodologiju. U 20. vijeku, francuski istoričar Fernand Braudel koristi istorijske discipline kao što su ekonomija, antropologija i geografija u proučavanju svjetske istorije.