Nacionalni park Lovćen
Opis
editNacionalni park „Lovćen“ obuhvata centralni i najviši dio lovćenskog masiva. Ustanovljen je 1952.g. Smješten je u jugozapadnom dijelu Crne Gore između Skadarskog basena, Bokokotorskog zaliva i Budvanske rivijere.
Nacionalni park obuhvata površinu 6.220 ha, od čega u okviru teritorije opštine Cetinje 5.650 ha i teritorije opštine Budva 570 ha. Zaštitna zona Nacionalnog parka obuhvata površinu 8530 ha, od čega u okviru teritorije opštine Cetinje 5.010 ha, opštine Budva 2.090 ha i opštine Kotor 1.430 ha (prirodno i kulturno-istorijsko područje Kotora). Ukupna površina Nacionalnog parka "Lovćen" sa zaštitnom zonom iznosi 14.750 ha.
Područje Nacionalnog parka nalazi se na nadmorskoj visini iznad 750 m.n.v, od čega 194 ha na visini iznad 1500 m.n.v. Osnovni strukturni elementi zaštićenog područja su kraška polja i visoki, strmi, kraški grebeni koji se izdižu iznad mora, oštro razdvajaju Primorje i region Skadarskog jezera. Na relativno uzanom prostoru srijeću se brojni i raznovrsni oblici reljefa naglašeni u središnjem dijelu planine đe se uzdižu Štirovnik (1749 mnv) i Jezerski vrh (1657 mnv). Na ovom prostoru "ljutog krša" zastupljen je mozaik makro i mikro oblika kraškog reljefa: škrape, vrtače, jame, pećine, uvale (Dobrsko-Ceklinska), polja (Njeguško i Cetinjsko) i drugi kraški fenomeni.
Na području Parka nema stalnih naselja, već je stanovništvo skocentrisano u zaštitnoj zoni parka, i to u 12 naselja. Naselja u samom Parku su katuni: Krstac, Vučji do, Bižaljevac, Kuk, Veliki Bostur, Mali Bostur, Trešnja, Dolovi, Ivanova Korita, Majstori, Duge njive i Kruševica. Ovo su samo sezonska naselja, bez stalnog stanovništva, koje tokom sezone ostvaruje određene aktivnosti.
klima, ekosistem
editUža zona nacionalnog parka "Lovćen" sa temperaturnim karakteristikama pripada kontinentalnoj i planinskoj klimi, dok uticaj mediteranske klime se ogleda, prije svega u režimu padavina. To ima svoj odraz u pojavi i rasprostranjenosti pojedinih flornih elemenata i biljnih zajednica.
Od ukupno oko 3400 vrsta vaskularne flore Crne Gore, na ovom prostoru je zastupljeno više od 1300 vrsta. Konstatovan je veliki broj endemičnih (47 vrsta), reliktnih (19 vrsta) i rijetkih vrsta biljaka koje su od posebnog nacionalnog kao i međunarodnog značaja. Područje Lovćena je zbog prisustva značajnih biljnih vrsta identifikovano kao područje značajno za biljke (Important Plant Areas - IPA).
Šume predstavljaju dominantan ekosistem obuhvatajući 71% površine Parka. U najvećem procentu su zastupljene bukove šume. Na lokalitetu Konjsko izdvojen je rezervat bukovih šuma (400 ha) sa visokom bukvom sastojinom. Ova zona ima i interesantan mikropejzaž predstavljen livadama Malo i Veliko Konjsko. Drugi rezervat bukve nalazi se na prostore između Jezerskog vrha, Štirovnika, Trešteničkog vrha, Babljaka i Goliša (876 ha) predstavlja zonu bukove šume i kulture crnog bora.
Po osnovu primjene EMERALD mreže posebno je značajan habitat sa munikom (Pinetum heldreichii). Rezervat bora munike (69 ha) nalazi se na strmim padinama Jezerskog vrha i Štirovnika đe ovaj endemični bor raste pojedinačno ili u grupama. Zajednica bora munike na Lovćenu je zaštićena i Rješenjem o zaštiti objeketa prirode br. 01-959 ("Sl. list SRCG" 30/68).
Karakterističan izgled pejzažu daju ekosistemi mediteransko-submediteranskih kamenjara koji se odlikuju velikim diverzitetom flore i biodiverziteta u cjelini.
Područje Lovćena je bogato gljivama (oko 400 vrsta) od kojih posebnu vrijednost imaju vrste koje se kao međunarodno ugrožene nalaze na Crvenoj listi Evrope. Ove vrste su, takođe, zašticene nacionalnim zakonodavstvom (Sl. list RCG,br. 76/06).
Značajno je prisustvo oko 20 vrsta sisara.
U ornitološkom pogledu područje Lovćena odlikuje se bogatstvom vrsta koje ga posjećuju u toku svojih migracija ili se tu gnijezde. Od 88 vrsta ptica registrovanih u Parku, zaštitu uživa 85 vrsta.
Takođe je prisutan veliki broj vodozemaca (5 vrsta) i gmizavaca (11 vrsta) od kojih većina vrsta ima međunarodnu zaštitu, a zaštićene su i nacionalnim zakonodavstvom Crne Gore.
Posebnu vrijednost Parka predstavlja bogato kulturno-istorijsko nasljeđe.
Prema podacima Registra spomenika kulture Crne Gore na prostoru Nacionalnog parka „Lovćen“ i njegove zaštitne zone nalazi se 14 spomenika kulture.
Registrovani spomenici kulture
editKulturna dobra su: Mauzolej Petra II Petrovića Njegoša, na Lovćenu; Crkva sv. Đorđa, Erakovići, Njeguši; tvrđava Đurđevac, Pobori; manastir Stanjevići sa crkvom Sv. Trojice; Rodna kuća kralja Nikole, kuća Toma Petrovića i kuća Vladike Rada na Njegušima, crkva Uspenja Bogorodice, Raičevići, Njeguši; Preobraženska crkva na Ivanovim koritima; tvrđava Kosmač, Braići; crkva sv Dimitrija, Braići; Crkva Sv. Jovana, Krstac, Ržani do; crkva sv. Đorđa, Mirac. Na prostoru Parka zaštićena su i memorijalna obilježja. U Registar su upisani spomenici i spomen obilježja crnogorskih i oslobodilačkih ratova i NOB-a, njih ukupno jedanaest. Lovćenski kraj obiluje elementima narodnog graditeljstva sa autentičnim starim kućama i seoskim guvnima na kojima su održavani značajni skupovi. Vrijedan je i fond sakralne graditeljske baštine. Svojevrstan graditeljski relikt predstavljaju čuvene lovćenske serpentine - stari put koji vijuga uz Lovćen od Kotora do Njeguša, živopisnog planinskog sela, u kojemu se nalazi rodna kuća Petra II Petrovića Njegoša.
{{DEFAULTSORT:Nacionalni park Lovćen}}