Wn/shn/ယူႇဢႅၼ်ႇ မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ၶိုၼ်းပဵၼ်ထႅင်ႈ လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၸၢဝ်းရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇ မိူၼ် ပီ 2017
ဝၼ်းသဝ်၊ ဢေႃးၵၢတ်ႉ 24၊ 2024
ၽူႈၵွၼ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၾၢႆႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း Volker Turk လၢတ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းသုၵ်းၼၼ်ႉ မၼ်းမႆႈၸႂ်ၸွမ်း လွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ ဢၼ်ႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇ ရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇ တီႈၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2017 ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းပဵၼ်မႃးထႅင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။
မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇၼႆႉ ယွၼ်ႉၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဝႃႈ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လႆႈလူႉတၢႆ ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၼႆၼၼ်ႉ ငဝ်းလၢႆးမၼ်းႁၢႆႉၼႃႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
တီႈၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ ဢၼ်ၵိုတ်းသိုၵ်းဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ မိူဝ်ႈပီ 2021 ၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူဝ်ႈလိူၼ်ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ တပ်ႉမတေႃႇ တင်း တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ၶိုၼ်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ၶိုၼ်း။ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇၼႆႉ မီးၵူၼ်းရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇ 6 သႅၼ်ပၢႆသေ ယူႇတီႈၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ လွင်ႈၸုမ်း AA ၶဝ် မႃးယိုဝ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ ၵူဝ်လႆႈပဵၼ်မႃးၼင်ႇ မိူၼ်ၵၼ်တင်း လွင်ႈပၼ်ၶႂၢင်ႉသိုၵ်း မိူဝ်ႈပီ 2017 ဢၼ်လႆႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်ႇ တေႃႇ ရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇၶဝ် သေ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈထုၵ်ႇဢဝ်တၢင်းၽိတ်း တီႈလုမ်းတြႃး ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉဝႃႈ ပဵၼ် genocide ၼႆယဝ်ႉ။
မၼ်းယင်းလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ ယွၼ်ႉၾၢႆႇပင်းၵလႃးတဵတ်ႉသျ် ႁၢမ်ႈၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်လႄႈ ၸၢဝ်းရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇၶဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈၵႂႃႇၸူးၾၢႆႇပင်းၵလႃးတဵတ်ႉသျ် မိူၼ်ၵဝ်ႇလႄႈ လႆႈၶမ်ယူႇၼႂ်းၵႄႈ တပ်ႉမတေႃႇ လႄႈ ၸုမ်း AA ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း မိူင်းပင်းၵလႃးတဵတ်ႉသျ် ႁပ်ႉၵူၼ်းပၢႆႈၽေး မွၵ်ႈၼိုင်ႈလၢၼ်ႉပၢႆသေ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢၼ်ၵူၼ်းရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇ မွၵ်ႈၸဵတ်းသႅၼ်ၵေႃႉ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်သေ မႃးပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈမိူင်းပင်းၵလႃးတဵတ်ႉသျ် ၼႆႉ မီးမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 7 ပီယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမုၼ်း ဢၼ်လုမ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ လႆႈႁူႉၸွမ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈတပ်ႉမတေႃႇ လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇၶဝ် လႆႈထုၵ်ႇတဵၵ်းတဵင်လႄႈ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ လႆႈတုၵ်းယွၼ်းထိုင် ၸုမ်းဢသီးယႅၼ်ႇ ႁႂ်ႈတဵၵ်းတဵင် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵူႈၸုမ်းၸုမ်း ယႃႇပေမႃးယိုဝ်းၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ႁႂ်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ ရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇၶဝ် ဝႃႈၼႆ။
ငိူၼ်ႈငဝ်ႈၶၢဝ်ႇ
- VOA Burmese. "ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ၂၀၁၇ ဖြစ်ရပ်မျိုး ထပ်ဖြစ်မည့်အရေး ကုလစိုးးရိမ်" — VOA News, August 24, 2024
- Amnesty International. "New attacks against Rohingya a disturbing echo of 2017 mass violence" — Amnesty International, August 21, 2024
- Rodion Ebbighausen. "Myanmar's Rohingya caught in crossfire of civil war" — DW News, August 20, 2024