Wb/nia/Kamus Nias-Jerman/K

Nitöngöni: Faigi zanandrösa ba kamus andre tou ba gahe zura!

Olayama Kamus: ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


ka'a, I, S., sieh. ga'a unt. a'a.

ka'a, II, St. ung., ka'a-ka'aö, adj., schwierig, schlecht (v. Wege).

kaba, subst., S., Draht.

kabe-kabe, subst., Beutelchen.

kabehe, subst., (Anrede) Freund, Freundchen.

kabera, subst., Linke; — adv., links.

kabi, mo-, v. a, binden; fakabi, v. n., verschlungen sein, ineinanderhaften, sich verschlingen.

kabu, subst., Garten.

kade, subst., Bazar.

kadere, subst., Knicker.

kaefe-kaefe, subst., Zueke.

kaelua, subst. (chines.), Senf.

kaero, St. viell. ero, mokaero, v. n., etwas umschlagen, umhängen, z. B. ein Tuch; okaero, mang-, v. a., umschlagen.

kaerua'ö, sieh. unt. eru.

kaeŵe, St. ung., fakaeŵe, v. n., sich verschlingen, verwickeln; —, mam-, v. a., verschlingen z. B. die Arme, (Arm in Arm).

kafalo, (mal. kapala), dima kafalo, subst., eine Apfelsinenart.

kafita, subst., Kapitän.

kafo, I, St. ung., kafo-kafo, subst., Einbiegung, Senkung; tekafo, v. n., sich einbiegen, sich senken (concav).

kafo, II, eu kafo, (g), subst., Kampherbaum; fomböra gafo, Kampher, i. S. kafo baru.

kafö, St. ung., S., okafö, v. n., die Ehe brechen; okaföni, mam-, v. a, id. (c. acc. mit einer Person).

kafu, sieh. unt. afu.

kahowu, sieh. unt. howu.

kaiŵara, subst., eine Holzsorte.

kaizaro, subst., Kaiser.

kaka, St. ung., mokaka-kaka, v. n., laut lachen.

kaka mbawa (mal. kokang), subst., Zaum, Kopfstück, (v. Pferdegeschirr).

kakuni, subst., ei. Fischart.

kala, I, subst., eine Stange zum Vorausstossen eines Kahnes; kala [—], Keil, Mittel zum Einkeilen von etwas; — hulu, S., Kissen; kala-kala, subst., eine Lanzenart (gross); kala, mo-, v. a., einkeilen, verkeilen; einen Kahn mittels Stangen vorausstossen; tekala ba dödö, nicht beachten.

kala, II, St. ung., bu kala, subst., krause Haare; — — dödö, subst., fig., Verlegenheit, Sorge; bukalai dödö, mam-, v. a., in Verlegenheit, in Sorge versetzen.

kala'edo, sieh. unt. edo.

kalafasi u. kalafati, subst., S., Haustaube.

kalakati, subst., Federmesser.

kalaköri, subst., ein Kleiderstoff (baumwollen).

kalamba, subst., S. Kahn.

kalamboza, subst., eine Melonenart, Zuckermelone.

kalame, subst, Fasern, Sehne (im Fleisch).

kalaŵa, subst., Spinne.

kalayu, subst., e. Grasart.

kale[-kale], mo-, v. r., sich zu etwas hinneigen.

kaleta, subst., Stopfflasche.

Kali, Dawa Kali, subst., Klingalese.

kalibawa, subst., S., Blech, Blecheimer.

kalide, subst., (mal.), Esel.

kalo, subst., Block, Zwinge; — mbagi, Joch; — kalo, subst., eingravierte Figur; kalo, mo-, v. a., in den Block legen; eine Zwinge anlegen; Figuren ausschnitzen, gravieren.

kalua, v. n., S. (vom mal. kaluar) zustandekommen; fakalua, mam-, v. a., zustandebringen, durchführen.

kalue, subst., Feuerzeug (Stahl und Stein in ein. Köcherchen).

kamai, mo-, v. a. fesseln (eine Frau), bezaubern.

kamandraya, sieh. kamayo.

kamandri, subst., eine Holzsorte.

kamandriki, subst., eine Melonenart.

kamandrou, subst., eine Schwalbenart.

kamayö, subst., eine Holzsorte.

kamba bana, subst., ein weisser baumwollener Stoff.

kamba mbodi, subst., Zwickel in der Achsenhöhle einer Jacke.

kambaöri, subst., eine grosse Ratte.

kambo-kambo, subst., Fächer zum Reinigen des Reises (h); kamboini, mo-, v. a. anblasen (h).

kambu-kambu, subst., geflochtenes Körbchen, Schachtel.

kambölö, subst., die Rechte; —, adv., rechts.

kameza, subst, (mal.) Hemd.

kamu'u, subst., Schädel, Scheitel.

kana, mo-, v. a., auf etwas überspringen, (ce. acc.); tokana, v. n., überspritzen auf etwas; kana-kana, subst., Hahn, Gewehrschloss.

kandra, subst., (mal. kandang) Stall; —, mo-, v. a. in den Stall tun.

kandre-kandre, subst., eine Tasche.

kandro, subst., Verringerung, Verengung; — giri, das spitz zulaufende Ende eines langen Schleppnetzes; akandro, v. n., sich zusammenziehen, einschrumpfen; kandro'ö, mo-, v. a., zusammenziehen, verkürzen.

kanuhi, (wohl von tuhi), subst., Stein auf dem Herde, als Untersatz für die Töpfe.

kanöwö, subst., ein fabelhafter Vogel.

kao, I, mo-, v. a. (c. dat.), anflehen, sich vor jemand demütigen; fakao, v. n., id.; akao, v. n., Mühe haben, sich plagen; fakao, mam-, v. a., Mühe machen, quälen, bedrücken; v. r., sich plagen; akaola (g), subst., Mühe, Beschwerde; kaoni, mog-, v. a, rufen, berufen, einladen; — ba mbawa, mog-, v. a, ins Gesicht sagen; fakaoni, v. n., sich gegensertig einladen; fakaoni'ö, mam-, v. a., rufen lassen, einladen lassen.

kao, II, subst., Heuschrecke, — balo; — baluse; — bawi; — bechu; — go'o; — laoya; — mböhö; — nowi; — riri; — zukhu, verschiedene Arten; mokao, v. n., wie eine Heuschrecke sein (von Farbe).

kau, St. ung., kau-kau, subst., das Blaffen, das Bellen; mukau[-kau], v. n., blaffen, bellen (cf. khau).

kau-kau nasi, subst., eine Seemuschel.

kausi, subst, (holl.), Strumpf.

kaohasi, sieh. unt. oha.

kaole, v. n. u. adj., bedrängt, in Not sein, a. fakaole.

kaöndrö, sieh. unt. öndrö.

kaönö, adj., dickleibig.

kaoro, St. ung., manikaoro, v. n., sich einbiegen; i. S. kauru.

kaowo-kaowo (viell. von owo), subst., Senkung (v. Boden); mokaowo-kaowo, v. n., Einsenkungen haben.

kara, subst., Stein, Koralle; — tembo, Backstein; — moene, kiesiges Geröll; mokara, v. n., sternig, felsig sein.

kara-kara, subst., (mal.), Spektakel; fakara, v. r., Spektakel machen; karaini waiki, ino-, v.a., jauchzen.

karaoha, sieh. unt. oha.

karate, subst., (mal. kartas), Papier.

kare, I, subst, Baracke; kareni, mo-, v. a., etwas in Barackenform machen.

kare, II, subst., (vom mal. kras), bua kare, kamiri (ein Nussbaum).

kareta, S., sieh. kureta.

karua, St. ung., lö karua, adj., resultatlos.

kasa-kasa, I, u. ono —, subst., Schrot.

kasa-kasa, II, S. sieh. gasa-gasa.

kaso, I, subst., Matratze, Polster.

kaso, II, St. ung., kaso-kaso u. si kaso, subst., Blech; —, adj., blechern.

kasumbo, subst., ein Heckenholz; ein roter baumwollener Stoff.

kata, I, subst., ein Maass, 1/16 Kulak.

kata, II, subst. (mal.) Hobel; —, mo-, v. a., hobeln.

kata, III, (mal.), St. ung., kata'ö, mo-, v. a., etwas zu etwas sagen, jemanden anrufen (auf dem Wege z. B.) a. kata-kata, mo-, v. a., kata-kata, subst., das Gackeln, das Gegacker; mukata-kata, v. n., gackeln.

katafa, (mal. katapang), subst., ein Nussbaum.

katawaena, subst., Schwalbe.

katia, subst., Stange zum Aneinanderreihen der Götzen.

katima, subst., ein Seefisch.

katitira, subst., ein Vogel.

katuamö, sieh. unt. tua.

kawa, subst., Draht.

kawa, St. ung., mu-, v. n., aufgeschreckt werden, erschrecken; (cf. awa); kawa-kawa, subst., Schmetterling; eine Fischart; kawa-kawa'ö, u. kawa-kawatö, adj., schwach, kraftlos; kawa-kawasö, adj., S., geschwätzig.

kaŵa, subst., ein Zug (Fische); malikaŵa, v. n., sich überstürzen (z. B. ein geschossener Vogel).

kawali, (mal.), subst., Pfanne, Bratpfanne.

kawataena, sieh. katawaena.

kaŵe, subst, Telegraph, -endraht.

kawelu, subst, (mal.), Hase.

kawi, St.ung., kawia'ö, mo-, v. a., S., abschieben (von sich); fakawi, v. n., S., verderben, in Not sein; sterben; fakawi, mam-, v. a., S., verderben, verwirren.

kaŵi, subst, Spiel (mit Maiskörnern, ob gerade od. ungerade Zahl); takawi, v. n., dieses Spiel treiben; fakawisa, subst. davon.

kawono, bu'u kawono, subst., Fussknöchel.

kazi, subst., (mal.), Stärke (für Wäsche); —, mo-, v. a., stärken.

Kehai, subst., Chinese.

kea'ö u. keani, mo-, v. a., erschrecken, —, mo-, v. r., S., sich eilen, etwas beschleunigen; fakea'ö, mam-, v. a., S., zur Eile antreiben; tokea, v. n., erschrecken, zusammenfahre n; wach werden, erwachen; — dödö, in den Sinn kommen.

kebu, S., sieh. ebu (g).

kefe, subst. (mal. kepeng), Duit, Pfennig; Geld; sakefe, ein Duit; kefe baru u. — satua, Duit (im Unterschied von Cent); — se, Cent.

keha, sieh. eha, (g).

kehe, subst., ein Armring.

keka, sieh. ega.

keke, sieh. e'e, (g).

kela, St. ung., kela-kela, subst., das Hinken; akela[-kela], v. n., hinken.

keleyömö, subst., Binse.

kelemui, sieh. unt. elemu, (g).

keletu, subst., S., Kitt, Pech; keletuni, mo-, v. a., verkitten.

keleŵazi, subst., Regenwurm.

keleŵeni, mu-, v. a., mit den Füssen unklammern.

kelo-kelo, subst., ein Wurm (Raupe) mit einer besonderen Hülle.

keu, St.?, abe'e keu, v. n., sich erholen.

kera, bu'u kera, subst., Auswuchs an der Hüfte und am Knöchel.

kereza, subst., (mal.), Kirche.

Keriso, nom. propr., Christus.

kero mbali, subst., eine Fischart.

kerubi, subst., Cherub.

kete, mog-, S. sieh. khete, mog-.

keŵa, mo-, v. r., hocken.

kewu-kewu, subst., eine Krebsart.

kezu, subst. (mal.), Käse.

ki, St. ung., faki[kí], v. n., jammern, klagen, piepsen, zirpen; pfeifen (vom Husten); fakí, mam-, v. a., plagen, zum jammern bringen.

kiana dödö, sieh. afökhö dödö, unt. fökhö.

kiba, St. ung., mukiba u. tekiba, v. n., sich bewegen (Flüssigkeit im Gefäss); fakiba, mam-, v. a., bewegen (dieselbe).

kici, mo-, v. a., S., scheren.

kififö u. kikifö u. ififö, (g,) subst., Wurm, Mehlwurm, Kornwurm.

kifu, subst., das Schliessen der Augen; fakifu, mam-, v. a. u. r., die Augen schliessen.

kifo-kifo, subst., eine Lanzenart.

ki'i, man-, v. a., S., scheren, rasieren.

kiki, subst., eine kleine Flöte.

kiko, St. ung., tekiko, v. n., verderben, zugrunde gehen, sterben; fakiko, mam-, v. a., verderben, zugrunde richten, beschädigen; amakikola, (g), subst., kaput gemachtes, Verdorbenes.

kila, mog-, v. a., (vom mal.) auspressen (in ein. Presse); kilanga, subst., die Presse.

kile, St. ung., (mal. kilat), takile, v. n., blank sein, glänzen, blitzen, schimmern.

kile-kile, subst., kleine Glasperle.

kiliŵi, subst., kleine Hauseidechse.

kimba, S. sieh. imba, (g).

kine'e, subst., eine Fischart.

kio, St. ung., kio-kio, subst., Knospe; mokio-kio, v. n., knospen; piepsen (von ein. jungen Hühnchen); mukio, v. n., klucksen, von Wasser in der Kokosnuss (ein klein wenig); mamarikio, v. n., strahlweise herausspritzen (z. B. Blut).

ki'o wela, subst., Triefäugigkeit; moki'o wela, v. n., triefäugig sein.

kiö, sieh. unt. iö, (g).

kira, sieh. unt. ira, II.

kiri, I, sieh. unt. riri.

kiri, II, subst., ein grosses Schleppnetz; fakiri, v. n., mit diesem Netz fischen.

kiri-kiri, subst., oberste Spitze der goldenen Krone; fasakiri u. fatakiri, mam-, v. a., in die Höhe ziehen (z. B. die Hose im Schlamm).

kiro-kiro, subst., eine Fischart.

kisa, subst. (aus dem mal.), Mühle, kisa, mo-, v. a, mahlen.

kisu, mangisu, v.a. (vom mal.) betrügen; um etwas betrügen.

kita, subst. (mal.), Teer.

kiwo, subst., Schimmel; kiwo'ö, adj., verschimmelt.

kiwö, sieh. hiwö.

köba, S. sieh. öba, (g); köba-köba, subst., ein Köcherchen für öl, welches einem gewissen Götzen beigegeben wird.

koe, mog-, v. a., aufschliessen, aufstechen (ein Geschwür); unporren; abstossen (Früchte vom Baum, mit einer Stange); fakoe, mam-, v. a., rösten, brennen (Kaffee z. B.); kokoe, manokoe, v. a., S., scharren, kratzen; koe-koe, subst., Stange, zum Porren; fogoe, subst., Schlüssel.

kofa, subst., Pumpe; Klystierspritze; —, mo-, v. a., pumpen; klystieren.

köfa, subst, Dampfschiff; — zanuwö, Kriegsschiff.

kofará, subst., Korporal.

kofi, subst., Kaffe; — balandra, Cacao, Chokolade.

kofia, subst., Hut, Kappe.

kohá, subst., der Laut, den kleine Kinder beim Schreien ausstossen; fakoha, v. n., so schreien.

koho-koho, subst., Grube, Loch.

koi, St. ung., maligoi mbanua, v. n., schwindelig werden; faligoi gera-era, mam-, v. a., über etwas nachdenken.

köi, St.ung., köi-köi, Krümmung; Verkrüppelung; krumme Sprünge; köi'ö, mo-, v. a., krümmen; verdrehen; aköi, v. n., krumm werden; verkrüppeln; manaköi, v. n., Krümmungen haben.

koki, subst. (v. holl. kok), Koch, Köchin.

koko, subst., Fall, Geräusch davon; mukoko, v. n., ein solches Geräusch verursachen; reichen (bis); — dödö, erschrecken; koko, man-, v. a., S., klopfen (an eine Tür z. B.).

kökö, St. ung., kökö-kökö, subst., das Murren; mukökö[-kökö], v. n., murren; kököni, mo-, v. a. (c. acc.) über jemanden, oder etwas, murren; kökö, mo-, v. r., S., sich ducken.

köla, subst., Messing; Messingring, Armring (der Frauen).

kole, I, subst., eine Holzsorte.

kole, II, subst. (mal. kolek) ein kleines Segelschiff.

kole, III, u. kole-kole, subst., Gefäss von e. Bambu, mit Haken (Ast) zum Aufhängen.

koli, St. ung., mukoli, v. n., reisen; fakoli, mam-, v. a., S., umrühren; rösten, brennen (z. B. Kaffee); als v. r., umherreisen (a. i. N.); — dödö, mam-, v. a., N., überlegen (eine Sache).

kolingö, St. ung., okolingö, v..n., killen.

kölini, sieh. unt. öli, (g).

kolo, subst., (griech.) Kolon, Doppelpunkt.

kolu, St. ung., kolu-kolu, subst., S., Kammer, Gemach; mokolu-kolu, v. n., S., naschen.

kölu, sieh. unt. ölu.

kölöyömö, sieh. keleyömö.

koloro, subst., grosse Flut (vom Meere).

koma, subst., (griech.) Komma.

köndrö, sieh. unt. öndrö.

ko'o, mogo'o, v. a., graben, ausgraben; eingraben, begraben; — mbanua, man-, v. a. S., revolutionieren, Wühlereien machen; ko'oli, mo-, v, a., N., aufgraben; mogo'o, v. n., sich einfressen; ko'o-ko'o, subst., Grabinstrument, Schaufel.

ko'u, subst, Band; —, mog-, v. a., umbinden.

köu, St. ung., aköu, adj., krumm; agöu-göu, adj., gebückt; köu'ö, mo-, v. r. u. faköu, mam-, v. r., sich niederbücken.

kore, I, St. ung., akore, v. n., zusammenschrumpfen, verschrumpfen.

kore, II, St. ung., fakore, v. n., lallen, schnattern.

kori, St. ung., kori-kori, subst, Kratzer, Rechen; korini, mog-, v. a., durcheinanderkratzen, verkratzen; fakori, mam-, v. a., durchwühlen, durchsuchen; mogori, v.n., kratzen; si koria, subst., eine Reissorte.

koro, subst., Röhre (Wasserleitung); Trichter; —, mug-, v. a, S. aufschöpfen; kumoro-koro, v. n., S, knurren (vom Magen).

körö, St. ung., tekörö, v. n., kraus sein.

koroba, subst., Schubkarren.

köröbui, mo-, v. r., sich zusammensziehen, sich zusammenkrümmen, a. teköröbu, v. n.

korodi, subst., Bohrer; Korkzieher; korodini, mo-, v. a., bohren.

korosi, S. sieh. kurusi.

kota u. kota-kota, subst., Kiste; lakota'i, subst., ein Käfer.

koto, subst., das Schnalzen; koto-koto, subst., eine Krebsart; lau koto lela, mo-, v. a., schnalzen (mit der Zange), a. mokoto lela, v. n.; koto-koto, mu-, v. a., die Küchlein anlocken (von der Henne); mukoto-koto, v..n., glucksen; koto-koto, mo-, v. a., den Hund locken.

kowa u. kowa-kowa, subst., Müffigkeit; kowaö, adj., müffig; aböu kowa, adj., müffig riechen.

köwa, St. ung., laköwa, subst., ein Schaltier.

kowi, sieh. unt. gowi.

köwö, mo-, v. a. sieh. unt. öwö.

kowu, subst., Reisbehälter (aus Palm- oder ausgehöhltem Baumstamm).

koya, St. ung., koya-koya, subst., Stange (zum Abmachen von Früchten); mukoya, v. n., vagabondieren.

köyö, sieh. unt. öyö.

kozi-kozi, subst., S., Geflüster; mukozi-kozi, v. n., flüstern.

kuba, mo-, v. a, (mal. kupas), abschälen; akuba, v. n., sich abschälen, ablösen.

kubalo, subst., Hirt; kubaloi, v. a., weiden, hüten.

kude, subst., ein Deckelkorb.

kudo, subst., Pferd; — kalide, Maultier; — kudo, Sägebock; fakudo, v. n., reiten; okudo, mo-, v. a., reiten (ein Pferd).

kue, subst., Kuchen; lakue, subst., ein Knollengewächs.

kufo-kufo, subst., S., Fettauge.

kuku, subst., ein platter Querbalken zu unterst an die Ständer genagelt, als Verbindung und Unterlage für die Flurbalken.

kukuö, sieh. unt. kuö-kuö.

kuyu, St. ung., kuyu-kuyu, subst., Verwirrung; fakuyu, v. n., verwirrt werden; fakuyu, mam-, v. a., verwirren.

kulambu, subst., Gardine, Moskito- Vorhang.

kulehe, subst., eine Holzsorte.

kuli, subst., Arbeiter, Kuli, Lastträger.

kulö-kulö, subst, S., Raupe; Made; kulö-kulöfo, adj., madig.

kumaya, S. sieh. kumöyö.

kumandra, subst., Kommandant, Leutnant.

kumandru, subst., Civil-Beamter, Kontrolleur.

kumo, St. ung., kumo-kumo gahe, mo-, v. a. u. kumo-kumo, mo-, v. r., leise auftreten, schleichen; lakhumo, subst., eine Holzsorte.

kumöyö,subst., Weihrauch.

kundri, subst., Krug; i. S. ein Goldgewicht, von 1/2 fl. an Wert; kundrini, mo-, v. a., S., wiegen, zuwiegen.

kuö-kuö, subst., Gewürm; i. S. Gewebe (Spinnen-); Netz; kukuö, subst., Wurm; fakudö dödö, v. n., verstimmt sein.

kura, subst., S., Ringwurm (ein Ausschlag), (abergläubisch).

kura'a, subst., Koran.

kurafu, subst., ein Fischart.

kuru, I, mo-, v. a., (vom mal.), einsperren, gefangen setzen; kurunga, subst., Gefängnis.

kuru, II, St. ung., kuru-kuru, subst., Runzel, Falte; kuru'ö, mo-, v. a., umkrämpen, aufkrämpen; fakuru nikhu, mam-, v. a., die Nase rümpfen; tekuru, v. n., verknittert, faltig werden.

kureta, subst., Karren, Wagen; — afi, Eisenbahnwagen; lala — — Eisenbahn; fakureta, v. n‚ fahren; kuretaini, mo-, v. a., fahren, karren.

kuri, St. ung., si kuri, adj., gesprenkelt; eine Reissorte, wawayasö — —; kuri-kuri, subst., S. Flasche.

kuruöni, mo-, v. a. S. locken (Hühner).

kuru'u, St. ung., fakuru'u, v. n., krähen.

kurusi, subst., (a. d. mal.), Stuhl.

kusi, subst., (mal. kuntji) Schloss; —, mo-, v. a., zuschliessen, verschliessen.

kuzai, subst., (mal. kudjai), eine Lauchart.

Famotokhi ba gahe edit

  1. Kamus andre tefazökhi 1905 ba ginötö wamatörö Belanda (lö nasa so negara Indonesia me luo da'ö). Andrö wa ifaudugö lala wanura kamus andre Sundermann ba li Belanda ni'oguna'ö me luo da'ö (H. Sundermann, Niassisch-Deutsches Wörterbuch, 1905, nga'örö 2).
    Fao ba da'ö ila-ila zura simane ch, oe, tz, dj ba j awö wa lö tandra wamabali mbu'u wehede nifomendrua si to'ölö ba li Melayu me luo da'ö (me luo da'ö tesura alangalang, iada'a ba li Indonesia tesura alang-alang).
    Bahiza iada'a no so ita ba negara Indonesia, börö da'ö mufaudugö lala wanura ya'ia ba ejaan ba tata bahasa Indonesia: ch, oe, tz, dj ba j tobali kh, u, c, d ba y awö wangoguna'ö dandra wamabali fehede nifomendrua simane dao-dao, manari-nari, owua-wua, btn.
    Hatö hurufo ö, ŵ ba z zi lö mufaudugö ba ejaan li Indonesia. Tatötöna wa ba zi so föna so wamohouni hurufo si tölu andre.
  2. Heŵa'ae no uhorigö döla wanafi'ö ngawalö zi fasala ba ginötö proses digitalisasi faoma optical character recognition (OCR) awö wa so so manö zaefa ba hörö ba wamaudugö ba ejaan li Indonesia, lö ambö so so manö nasa gadaya si toröi.
    Tolo a'azökhi zi fasala nisöndrau, ena'ö itugu mofozu ia ba ndraono Niha mifönada.
  3. Itaria so wehede si fagölö wanura bahiza fabö'ö wamoligö ya'ia, eluahania göi no fabö'ö. Si to'ölönia fehede simanö tehöndrögö wamoligö ya'ia ba hogu wehede.
    No unönö dandra diakritik ´ (li Inggris, accute accent) ba wehede simane. Duma-dumania hoho eluahania angi sokafu. Bahiza na lahöndrögö ba mbalö ba wamoligö ya'ia hohó, eluahania huhuo hada ni'anunöisi. Duma-duma tanöbö'ö fehede ami (li Indonesia enak ma manis). Bahiza na lahöndrögö ba mbalö amí, eluahania ya'ami (li Indonesia kalian).
    Itaria lala wamoligö andre tebe'e bakha ba dandra {} börö me lö hurufo si faudu. Duma-dumania fehede andrö (li Indonesia, mintalah). Na famoligö ya'ia lahöndrögö ba mbalö andró (li Indonesia, makanya), lö hurufo ö si so yaŵa tandra diakritik. Andrö wa ube'e ia bakha ba dandra {} tobali andrö {andró}.
  4. Ba wama'anö versi digital andre, no uhorigö mato ha'uga waŵa ginötö. Bahiza tenga zaya-zaya gölö sa'atö ia na tola tobali fanolo ba ndraono si bohou ebua.

Angolifa Nösi edit

Olayama Kamus: ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ

Fabaliŵa lala edit

Bale zato: OlayamaAngombakhataBawagöli zatoMonganga afoNahia wamakoriNga'örö spesialNgawalö wanoloSafuria tebulöSanandrösaSangai halöŵö