Cetinje kulturna i istorijska prestonica Crne Gore, poznata i kao grad-muzej zbog velikog broja muzeja, crkava i drugih znamenitosti. Ovaj grad je ujedno i svojevrsni simbol crnogorske kulture i mentaliteta, pošto je tokom vijekovnog otpora Otomanskoj imperiji u nekoliko navrata cijela država bila svedena na Cetinje i okolinu.
O gradu
editCetinje ima oko 19,000 stanovnika i nalazi se u kraškoj dolini ispod planine Lovćen, na prosječnoj nadmorskoj visini od 670 m.. Osnovao ga je crnogorski vladar Ivan Crnojević u XV vijeku. Njegov sin je čuven kao osnivač Oktoiha, prve štamparije Južnih Slovena koja je radila u vrijeme kada je Kolumbo otkrio Ameriku. U vrijeme Otomanskog carstva, kada je Crna Gora kao nezavisna država bila na granici, sve velike evropske zemlje imale su ambasade na Cetinju. Turci su napadali Cetinje vise puta, palili i rušili crkve i manastire, većina njih je obnavljana nekoliko puta.
Klima
editCetinje ima umjereno kontinentalnu klimu koju odlikuju sušna i topla ljeta sa prosječnom temperaturom od 20°C, uz blage i vlažne zime sa prosječnom temperaturom od 2.1°C. Prosječna godišnja temperatura iznosi 11°C, sa godišnjom amplitudom od 20.1°C.
Najtopliji mjesec je jul, a najhladniji januar. Prosječna temperatura vazduha, na mjesečnom nivou, je sljedeća - januar 0.9ºC, februar 1.9ºC, mart 4.7ºC, april 9.5ºC, maj 14.2ºC, jun 18.2ºC, jul 21.1ºC, avgust 20.7ºC, septembar 16.5ºC, oktobar 11.2ºC, novembar 6.9ºC, decembar 2.8ºC.
Cetinje je poznato po obilnim proljećnim i jesenjim kišama, te spada među najkišovitije gradove Evrope sa oko 4000 mm vodenog taloga godišnje. Prosječna godišnja količina padavina iznosi oko 3.200 mm, a prosječan godišnji sniježni pokrivač 119,1 cm.
Najveća količina padavina je u novembru, a najmanje ih je u junu. Prosječna količina padavina, na mjesečnom nivou, je sljedeća: januar 445 mm, februar 443 mm, mart 358 mm, april 206 mm, maj 172 mm, jun 114 mm, jul 61 mm, avgust 75 mm, septembar 181 mm, oktobar 484 mm, novembar 605 mm, decembar 592 mm.
No, i pored velikih padavina, Cetinjsko polje i njegova neposredna okolina su bez površinskih vodotoka i sa rijetkim izvorima, što je posljedica kraške konfiguracije i geološkog sastava terena.
Na Cetinje
editAvionom
editPodgorica airport is some 50 km away, and has flights throughout the year to Belgrade, Budapest, Zurich, Frankfurt, Ljubljana, Paris, Rome and Vienna.
Tivat Airport is at the same distance, approximately an hour's ride from Cetinje. During the summer season, there are about ten flights a day to mostly European cities.
Autobusom
editMaybe the best way to get to Cetinje. It is less than hour drive from both Podgorica and Budva. Buses to domestic destinations are very frequent despite the fact that the bus station does not have a ticket counter (you can always buy your ticket on the bus though!).
Automobilom
editAll roads in Montenegro are two-laned only, and mostly curvy mountainous roads, so speeds over 70 km/h (43 mph) are rarely legal, and rarely safe.
The road from Kotor to Cetinje is a curvy, mountainous road, and mist or ice are not uncommon. The road from Budva to Cetinje is in relatively good condition with 3 lanes in some parts. The road from Podgorica to Cetinje is in fairly good condition.
Kroz Cetinje
editCetinje, pogotovo istorijsko jezgro u centru grada je površinski malo, sve se može obići pješke.
Šta vidjeti
editZetski dom, nekadašnja zgrada crnogorskog kraljevskog pozorišta, i danas je pozorište, mada je jedno vrijeme tu bio smješten i arhiv, muzej i čitaonica sa bibliotekom. Izgrađeno je 1892. godine, po projektu arhitekte Josipa Slada.
Cetinjski manastir se nalazi se u neposrednoj blizini Dvorca kralja Nikole i Njegoševe Biljarde. Sagradio ga je 1701. vladika Danilo Petrović. U manastirskom kompleksu su jednobrodnu crkvu sa ikonostasom iz XIX vijeka koji su radili grčki majstori, ćelija Sv. Petra Cetinjskog, dvospratni manastirski konaci i manastirski muzej sa veoma vrijednom zbirkom eksponata.
Rijeka Crnojevića Prva luka u Crnoj Gori i nekada trgovačko središte i važno mjesto za historiju Crne Gore. Naselje se nalazi u općini Cetinje i dobilo je naziv po istoimenoj rijeci, odnosno, po vladarima iz crnogorske dinastije Crnojevića. Najstariji sačuvani objekti u Rijeci Crnojevića su kuća Svetog Petra Cetinjskog, a u Rijeci Crnojevića knjaz Danilo I podigao je lijep most koji je i danas u upotrebi. Kralj Nikola I. je u mjestu imao ljetnikovac. Iz Rijeke Crnojevića nude se turistički obilasci brodicama Skadarskog jezera, Skadra, Virpazara i Vranjine. Gastronomska ponuda uključuje ribu iz Skadarskog jezera i riblju čorbu, no u ponudi su i druga jela. Također, prodavači nude domaću rakiju i med.
Dvor kralja Nikole je muzej istorijskog karaktera sa sačuvanim ambijentom dvora. Prvobitno, 1926. godine, osnovan je kao Narodni muzej, a kasnije i kao Državni muzej Crne Gore. Danas, njegova je ekspozicija memorijalnog tipa, sa akcentom na dvor kao političku instituciju nastalu na određenom stupnju razvoja države, ali i na njegovu ulogu u spoljnopolitičkim odnosima Crne Gore. Muzej raspolaže sa nekoliko desetina hiljada predmeta, raspoređenih u arheološkoj, etnografskoj i umjetničkoj zbirci, te u zbirkama odlikovanja, oružja, plaketa, pečata, grbova, zastava i fotografija. Dio muzeja predstavlja i dvorska biblioteka, sa 10.000 raritetnih naslova, među kojima i dva Oktoiha – prvoglasnik i petoglasnik.
Biljarda je zdanje koje je podigao crnogorski duhovni i svjetovni vladar, pjesnik i filozof Petar II Petrović Njegoš i u kojem su nastala njegova najznačajnija djela. Biljarda je nekadašnja Njegoševa rezidencija, a sagrađena je 1838. godine, po planu Jakova Ozereckovskog. Ime je dobila po prvom bilijarskom stolu u Crnoj Gori, koji je Njegoš donio iz Beča. Stalnu postavku Biljarde čine Njegoševi lični predmeti, rukopisi, knjige, bogat bibliotečki fond, novac i oružje.
Reljef Crne Gore, ili – kako se češće naziva – reljefna karta, smještena je u posebnom, moderno dizajniranom paviljonu centralnog dijela južnog dvorišta Biljarde. Nastala je u doba austrougarske okupacije Crne Gore – 1916/17. godine. Reljef su izradile vojne okupacione vlasti, a njegova razmjera iznosi 1:10.000.
Etnografski muzej Crne Gore nalazi se u bivšem srpskom poslanstvu, na Dvorskom trgu. Eksponati svjedoče o tome kako su Crnogorci u ranijim epohama privređivali, stanovali, hranili se, odijevali ili izrađivali tekstil. Takođe, postavka svjedoči i o tome koje su oružje i muzičke instrumente koristili Crnogorci kroz istoriju.
Istorijski muzej, u zdanju Vladinog doma, predstavlja duh gordog Crnogorca, koji se stoljećima borio sa surovim uslovima krša, goleti i nepristupačnog tla, a istovremeno i za odbranu tog tla od spoljnih sila. Postavku muzeja čini materijal iz različitih perioda, hronološki raspoređen na šest etapa prošlosti Crne Gore – predslovenski period, srednji vijek, period od XVI do XVIII vijeka, stvaranje crnogorske države (1796 – 1878), moderna crnogorska država (1878 – 1918) i Crna Gora u zajednici sa jugoslovenskim narodima.
Umjetnički muzej ima više od 3.000 eksponata. U njegovoj „Plavoj kapeli“ smještena je jedna od najpoštovanijih hrišćanskih svetinja – ikona Bogorodice Filermose. Samu galeriju muzeja čini pet zbirki, među kojima je najbrojnija ona posvećena crnogorskoj likovnoj umjetnosti. Posebnu pažnju privlače sobe posvećene najvećim slikarima crnogorske moderne – Petru Lubardi, Milu Milunoviću, Filu Filipoviću i Dadu Đuriću.
Plavi dvorac, izgrađen je 1896. na lijepom mjestu između gradskih parkova. Prijestolonasljednik Danilo Petrović koristio je rezidenciju do 1916. Između dva svjetska rata u ovom zdanju radila je Gimnazija. Poslije oslobođenja, bila je u funkciji galerije i muzeja. Danas, u Plavom dvorcu, nalazi se rezidencija Predsjednika Crne Gore.
There is a cumulative €10 ticket that allows you to visit all the museums in Cetinje.
Šta raditi
editVisiting Cetinje is really about understanding Montenegro and its history.
Kupovina
editIf you are looking for a genuine Montenegrin souvenir - Cetinje is the town! Other than that, Cetinje is not really a shopping resort, leave that for coastal towns or Podgorica.
Jelo
editCetinje is the right town to try out traditional Montenegrin cuisine. Despite the name of the country, make sure you try the excellent Adriatic fish and seafood.
Excellent fish and seafood
As in the rest of former Yugoslavia, you can try njeguški pršut (smoked ham) and njeguški cheese. The main courses are boiled lamb, lamb cooked in milk, cicvara in fresh milk cream (buttered corn porridge), boiled potato with cheese and fresh cream (kajmak).
Piće
editMontenegrin quality wine is a must-try. The best known Montenegrin wines are the premium "Vranac", "Pro Corde", "Krstač", "Cabernet", "Chardonnay" and the famous home made Crmničko red wine.
Grape brandy (rakija) "Montenegrin loza", "Prvijenac", "Kruna" or home made grape brandy (lozova rakija, lozovaca) is also great.
Noćenje
editYou cannot find private rooms in Cetinje as easily as in other, more touristic, Montenegrin towns. There are two places that offer rooms for rent next to the bus station (you need to go left from the bus station and then take the first right). Once you get there you will need to call the owners the phone, because they're usually not there. The rooms are really nice and cost €12-15 per person.
Kuda dalje
edit- Lovćen National Park
- Njeguši, picturesque old Montenegrin village, and the Njegoš's birthplace.
- Rijeka Crnojevića, small village on the river of the same name. Great place for a one-day trip, as they have a few excellent restaurants.
- Budva
- Kotor
- Bar