Chakllisinchi yuyayka iñukukunata iñuwakunatapash yachakun. Chay yachaymanta ña tukuy tiyak imakunakaka (rumikunaka, wayrakunaka, yakukunaka ashtawanpash) iñukukunawan iñuwakunawanpash rurashkami kan. Chay iñuwakuna ishkaypura tupanakunata ushan, shuk iñuwakunata karankapak. Chay chakllisinchimanta yachaykunaka kapakmi karka : Antoine Lavoisier, Louis Joseph Gay-Lussac, Svante August Arrhenius, ashtawanpash.
Kunan pachapi chakllisinshi yachakkuna kawsaymanta iñuwakunata hampikkunata kamankapak yachakun, shinalla chakllisinchiwan yachakkunaka mushuk tullpukunata, tukllaykunata, plásticoskunata ashtawan imakunatapash ruranata ushan. Shinapash wakin wakin chay imakunata shinashpa wañuchik iñuwakunaka (miyukuna) tawka runakunata wanchishpami llukshin, shinalla Bhopal llaktapi (India mamallaktapi) 1984 watapi, ashtawan 3500 runakunaka shuk miyumanta (CH3-N=C=O iñuwa) wañurka.
Kaypipash rikupay edit
| H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||
| Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||
| K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||
| Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||
| Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn |
| Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | Uuq | Uup | Uuh | Uus | Uuo |