Wp/mag/देओघर
देओघर वा देवघर भारतके झारखण्ड राज्यके एगो नगर हे । ई देओघर मण्डलके मुख्यालय आउ हिन्दुके प्रसिद्ध तीर्थस्थल हे । ई 'बाबाधाम' नामोसे जानल जाहे । हियाँ भगवान् शिवके एगो अत्यन्त प्राचीन मन्दिर स्थित हे । प्रत्तेक सावनमे हियाँ लाखोसभ शिवभक्तके भीड़ उमड़हे । हियाँ भारतके बिभिन्नभागसे तीर्थजातरी आउ पर्यटक ऐवे करहथ, बिदेसोसे पर्यटक आवहथ । ईसभ भक्तके 'काँवरिया' कहल जाहे । ई शिवभक्त बिहारमे सुल्तानगञ्जसे गङ्गानदीसे गङ्गाजल लेके १०५ किलोमीटरके दूरी पैदल तयकरके देओघरमे भगवान् शिवके जल अर्पित करहथ । शिवपुराणमे लिखल हे ई मन्दिर श्मशानमे हे । परन्तु श्मशान नदीके तटपर होवहे । श्मशानमे कोई कुआँ न होवे जखनकि देओघरके प्राङ्गणमे कुआँ हे ।
देओघर देवघर बैद्यनाथधाम बाबाधाम | |
---|---|
नगर निगम | |
![]() | |
| |
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल. | |
देश | भारत |
राज्य | झारखण्ड |
मण्डल | देवघर |
क्षेत्रफल | २,४७९ किमी२ (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील) |
उन्नतान्श | २५४ मी (Formatting error: invalid input when rounding फीट) |
देवघर, उत्तरी अक्षांश २४.४८ डिग्री आउ पूर्वी देशान्तर ८६.७ पर स्थित है ।[1] एकर मानक समुद्र तलसे ऊँचाई 254 मीटर (833 फीट) है ।
देवघर १२ ज्योतिर्लिङ्ग मे से एक वैद्यनाथ ज्योतिर्लिङ्गके स्थान है । एकर इलावा देवघर ५१ शक्तिपीठ मे से एक माँ तारापीठो है । देवघरके वार्षिक श्रावण मेला भारतके सबसे बड़ मेलमे से एक है ।[2]
देवघरके भगवान शिवके निवास स्थानके रूपमे मानल जा है । एहाँ स्थित वैद्यनाथ मन्दिरमे भगवान शिवके पूजा कैल जा है । मन्दिरके गर्भगृह त्रिकोणीय आकारके है आउ एकरामे एक करिया शिवलिङ्ग स्थापित है ।
नामके उद्गम
editदेवघर शब्दके निर्माण देव + घर से होलै हे । एहाँ देवके अर्थ देवी-देवतासे है आउ घरके अर्थ निवास स्थानसे है । देवघर "बैद्यनाथधाम", "बाबाधाम" आदि नामोसे जानल जा है ।[3]
जनसाङ्ख्यिकी
edit२०११ के भारत जनगणनाके अनुसार देवघरके जनसङ्ख्या २,०३,११६ है जेकरामे से १७.६२% लैकन ६ वर्षसे कम आयुके है । कुल जनसङ्ख्याके ५२% भाग पुरूष है आउ ४८% महिला है । २०११ के अनुसार[अपडेट] देवघरके औसत साक्षरता दर ६६.३४% है जे राष्ट्रीय औसत दर ७४.४% से कम है । पुरूष साक्षरता ७९.१३% आउ महिला साक्षरता ५२.३९% है ।
सम्बन्धित लेख
editसन्दर्भ
edit- ↑ "Falling Rain Genomics, Inc - Deoghar". मूलसे 3 नवम्बर 2012 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 8 जुलाई 2013.
- ↑ "कार्तिक पूर्णिमा में डेढ़ लाख भक्तों ने किया बाबा का जलार्पण". प्रभात खबर. 28 नवम्बर 2023. अभिगमन तिथि 30 नवम्बर 2023.
- ↑ Sacred Complexes of Deoghar and Rajgir - Sachindra Narayan (b. 1974)