Wp/mag/अण्डमान आउ निकोबार द्वीपसमूह

< Wp | mag
Wp > mag > अण्डमान आउ निकोबार द्वीपसमूह

अण्डमान आउ निकोबार द्वीपसमूह भारतके एगो केन्द्रशासितप्रदेश हे । ई बङ्गालके खाड़ीके दक्खिनमे हिन्दमहासागरमे स्थित हे ।[5] अण्डमान आउ निकोबार दीपसमूह लगभग ५७२ छोट-बड़ द्वीपसे मिलके बनल हे जेकरामे से खाली कुछे द्वीपपर लोग रहहथिन । एकर राजधानी श्रीविजयपुरम् (पोर्ट ब्लेयर) है ।


अण्डमान आउ निकोबार द्वीपसमूह
भारतके केन्द्रशासितप्रदेश
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल.
निर्देशाङ्क (पोर्ट ब्लेयर): निर्देशाङ्क: अनुपलब्ध अक्षान्श
Invalid arguments have been passed to the {{#coordinates:}} function
देश  भारत
गठन १ नवम्बर १९५६
राजधानी आउ सबसे बड़ नगर श्रीविजयपुरम् (पोर्ट ब्लेयर)
मण्डल
सरकार
 • उपराज्यपाल एडमिरल (रेटेड) देवेन्द्र कुमार जोशी
 • मुख्य सचिव जितेन्द्र नारायण, आइएएस
 • सांसद (लोकसभा) बिष्णु पद रे
 • उच्चन्यायालय कलकता उच्चन्यायालय (पोर्ट ब्लेयर बेञ्च)
क्षेत्रफल ८२४९ किमी (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील)
 • क्रम २८मा
अण्डमान आउ निकोबार दीपसमूह

भारतके ई केन्द्रशासितप्रदेश हिन्दमहासागरमे स्थित हे आउ भौगोलिक दृष्टिसे दक्खिन-पूरुब एसियाके भाग हे । ई इण्डोनेसियाके आचेहके उत्तरमे १५० किमी पर स्थित हे आउ अण्डमानसागर एकरा थाइलैण्ड आउ म्यान्मारसे अलगे करहै ।[6] दूगो प्रमुख दीपसमूहसे मिलके बनल ई दीपसमूहके १०° उ अक्षांश पृथक करहै, जेकर उत्तरमे अण्डमान द्वीपसमूह आउ दक्खिनमे निकोबार द्वीपसमूह स्थित हे । ई दीपसमूहके पूरुदन्ने हिन्दमहासागर आउ पच्छिदन्ने बङ्गालके खाड़ी स्थित हे ।

दीपसमूहके राजधानी श्रीविजयपुरम् (पोर्ट ब्लेयर) एगो अण्डमानी नगर हे । २०११ के भारतके जनगननाके अनुसार हियाँके जनसङ्ख्या ३,७९,९४४ हे । जेकरामे २,०२,३३० (५३.२५%) पुरुष आउ १७७,६१४ (४६.७५%) महिला हथिन । लिङ्गानुपात प्रति १,००० पुरुषमे से ८७८ महिला है । खाली १०% जनसङ्ख्या निकोबार द्वीपमे रहहै ।[7] पूरा क्षेत्रके कुल भूमिक्षेत्र लगभग ८,२४९ वर्ग किमी है ।

नाम

edit

अण्डमान शब्द मलयभाषाके शब्द हान्दुमन से ऐलै हे जे हिन्दु देवता हनुमान् के नामके परिवर्तित रूप है । निकोबार शब्दो एही भाषासे लेल गेलै हे जेकर अर्थ होवहै नग्न लोगके भूमिहिन्दमहासागरमे बसल निर्मल आउ शान्त अण्डमान पर्यटकके मनके असीम आनन्दके अनुभूति करावैत भारतके एक लोकप्रिय द्वीप समूह है । अण्डमान अपन आञ्चलमे मूङ्गा भित्ति, साफ-स्वच्छ सागर तट, पुरान स्मृतिसे जुड़ल खण्डहर आउ अनेक प्रकारके दुर्लभ वनस्पति सञ्जोएले है । सुन्दरतामे एकसे बढ़के एक एहाँ कुल ५७२ द्वीप है । अण्डमानके लगभग ८६ प्रतिशत क्षेत्रफल जङ्गलसे झकाएल है । समुद्री जीवन, इतिहास आउ जलक्रीड़ामे रूचि रखेवाला पर्यटकके ई द्वीप बड़ी रास आवहै ।

इतिहास

edit

ई द्वीप पर अङ्ग्रेजके आधिपत्य हलै आउ बादमे दोसर विश्वयुद्ध खनी जापान द्वारा एकरा पर अधिकार कर लेल गेलै । कुछ समयला ई द्वीप नेताजी सुभाषचन्द्र बोसके आजाद हिन्द फौजके अधीनो रहलै हल । बड़ी कमे लोगके मालूम होतै कि देशमे केनहुँ पहिला बेर पोर्टे ब्लेयर मे तिरङ्गा फहराया गेलै हल । हियाँ नेताजी सुभाष चन्द्र बोस ३० दिसम्बर १९४३ के यूनियन जैक उतारके तिरङ्गा झण्डा फहरौलन हल । एहीसे अण्डमान निकोबार प्रशासन दनेसे ३० दिसम्बरके प्रत्येक वर्ष एक भव्य कार्यक्रम मनावेके शुरुआत कैल गेलै हे । जनरल लोकनाथनो एहाँके गवर्नर रहलन हल । १९४७ मे ब्रिटिश सरकारसे मुक्तिके बाद ई भारतके केन्द्रशासितप्रदेश बनलै ।

 
अण्डमानी युगल

ब्रिटिश शासन द्वारा ई स्थानके प्रयोग स्वाधीनता आन्दोलनमे दमनकारी नीतिके तहत क्रान्तिकारी सबके भारतसे अलगे रखेला कैल जा हलै । एही चलते ई स्थान आन्दोलनकारीके बीचे काला पानीके नामसे कुख्यात हलै । कैदला पोर्ट ब्लेयरमे एक अलग कारागार, सेल्यूलर जेलके निर्माण कैल गेलै हल जे ब्रिटिश इण्डियाला साइबेरिया नियन हलै ।

२३ दिसम्बर २००४ के सूनामी लहरके कहरसे ई द्वीप पर ६,००० से जादे लोग मर गेलथिन ।

सम्बन्धित लेख

edit

सन्दर्भ

edit
  1. "Andaman and Nicobar Administration". And.nic.in. मूल से 18 फरवरी 2015 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 8 जुलाई 2013.
  2. भारतके जनगणना
    Archived 14 June 2007 at the वेबैक मशीन, 2011. Census Data Online, Population.
  3. 3.0 3.1 "50th Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India" (PDF). 16 जुलाई 2014. प॰ 109. मूल (PDF) से 22 मार्च 2015 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 6 नवम्बर 2016.
  4. "www.andaman.gov.in". मूलसे 20 नवम्बर 2016 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 27 नवम्बर 2016.
  5. "When British toyed with idea to unleash Gurkhas on Sentinelese". मूलसे 28 नवम्बर 2018 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 26 नवम्बर 2018.
  6. "Nicobar's bicycle diaries". मूलसे 7 अक्तूबर 2018 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 7 अक्तूबर 2018.
  7. "Census of India" (PDF). मूलसे 13 नवम्बर 2011 के पुरालेखित (PDF). अभिगमन तिथि 13 अप्रैल 2012.