Nigeria (/naˈdʒɪəriyə/) dǝ cidi kǝrye fute Africa bǝn kashara. cidi Nijer bewa kǝlangai tana nasha yala bǝn, cidi Chad bǝ gedin futen ,cidi Kamerun bǝ gediya lan, cidi Benin bǝ futen daji anum lan nji kura Atlantik yǝ.
Part of | West Africa ![]() |
---|---|
Inception | 1 October 1963 ![]() |
Native label | Nijeriya, Naigeria, Nàìjíríà ![]() |
Short name | 🇳🇬, Nigeria, NG ![]() |
Named after | Niger River ![]() |
Named by | Flora Shaw ![]() |
Official language | English ![]() |
Anthem | Nigeria, We Hail Thee ![]() |
Culture | culture of Nigeria ![]() |
Motto text | Unity and Faith, Peace and Progress, Единство и вяра, мир и прогрес, Good people, great nation, Undod a Ffydd, Heddwch a Chynnydd ![]() |
Continent | Africa ![]() |
Country | Nigeria ![]() |
Capital | Abuja ![]() |
Located in time zone | UTC+01:00, Africa/Lagos, West Africa Time ![]() |
Located in or next to body of water | Atlantic Ocean ![]() |
Located in/on physical feature | West Africa ![]() |
Coordinate location | 9°0′0″N 8°0′0″E ![]() |
Coordinates of easternmost point | 12°9′51″N 14°40′41″E ![]() |
Coordinates of northernmost point | 13°53′8″N 5°31′47″E ![]() |
Coordinates of southernmost point | 4°16′13″N 6°5′13″E ![]() |
Highest point | Chappal Waddi ![]() |
Lowest point | Atlantic Ocean ![]() |
Basic form of government | federal republic ![]() |
Office held by head of state | President of Nigeria ![]() |
Head of state | Bola Ahmed Tinubu ![]() |
Office held by head of government | President of Nigeria ![]() |
Head of government | Bola Ahmed Tinubu ![]() |
Executive body | Cabinet of Nigeria ![]() |
Legislative body | National Assembly of Nigeria ![]() |
Highest judicial authority | Supreme Court of Nigeria ![]() |
Central bank | Central Bank of Nigeria ![]() |
Currency | naira ![]() |
Shares border with | Benin, Niger, Chad, Cameroon, São Tomé and Príncipe ![]() |
Driving side | right ![]() |
Electrical plug type | BS 1363, BS 546 ![]() |
Follows | Federation of Nigeria ![]() |
Replaces | Federation of Nigeria ![]() |
Studied in | Nigerian studies ![]() |
Official website | https://nigeria.gov.ng/ ![]() |
Hashtag | Nigeria ![]() |
Top-level Internet domain | .ng ![]() |
Flag | flag of Nigeria ![]() |
Coat of arms | coat of arms of Nigeria ![]() |
Has seal, badge, or sigil | Seal of the President of Nigeria ![]() |
Official symbol | Costus spectabilis ![]() |
Geography of topic | geography of Nigeria ![]() |
Has characteristic | partly free country ![]() |
History of topic | history of Nigeria ![]() |
Economy of topic | economy of Nigeria ![]() |
Demographics of topic | demographics of Nigeria ![]() |
Madhhab | Malikism ![]() |
Mobile country code | 621 ![]() |
Country calling code | +234 ![]() |
Trunk prefix | 0 ![]() |
Emergency phone number | 112, 199 ![]() |
GS1 country code | 615 ![]() |
Licence plate code | WAN ![]() |
Maritime identification digits | 657 ![]() |
Unicode character | 🇳🇬 ![]() |
Category for honorary citizens of entity | Q8942555 ![]() |
Category for maps or plans | Category:Maps of Nigeria ![]() |




Lardǝ Nigeria bǝ dǝ bula'a (36) fiyasken arasken suro nzǝn birni nzǝ kura (Federal Capital Territory) shima Abuja ,shima na kura lardǝ bǝ daana wo.
Nigeria dǝ nafte kela nzǝ yǝ suro saa (1960) bǝn ciwondo, kerew donyi Biafra bə suro saa 1967 bǝn badiyada har saa 1970 bero cado, daji soja yǝ gomnati dǝ samowu har saa 1999 bǝn donyi karno sadǝ gomnati gadǝ badiyada.ngawo adəyen kərmai kərmai askərraye-a kuru gomnatiwa jamaye demokradiyalan karzana-a hatta karno kura lardə Nigeriaye saa 1999 lan karno Olusegun Obasanjo Peoples Democratic Party ye kartəna. Attǝson, lardǝdǝ ngǝwusoro zalǝm karnobe sǝbandin, kuru riswa kǝmbudǝ nashawa siyasa Nigeriabe gade-gaden tǝragǝna.
Nigeriadə lardə doni kaduwuwa 250 ma kozəna təlamma gade-gade 500 manazayin, samma ada kada asuzana.[13][14][15] Kaduwu kura yakkədə sandima Hausa yalalan, Yoruba fətelan, kuru Igbo gədilan, sammaso kashi 60% nəm nguwu ammayedəa kozəna.[16] Təlamma hukumayedə shima Nasara, kartənadə kəltə təlammaye daraja lardəyen banatəro.[17] Dustur Nigeriabedəye nəmkambe adinbe tawatsəgəna,[18] kuru shima fato nəmngəwu musulumma-a kəristabe-a dunyalan.[19] Nigeriadǝ alamanna retaro yakkata kate Musulumma, sandido ngǝwunzaso yala lardǝdǝben dasagǝnadǝ-a, kuru Kiristaso, sandi duwo ngǝwunzaso anǝmlan dasagǝnadǝ-a; adin amma asalyedə, alammaanna kaduwu Igboyeya Yorubayeyadə, sandima ganawo.[20]
Nigeriadə duno nasha Africabe kuru duno dawube lamarra dunyabelan. Shi arzǝnyi Nigeriabedǝ shima kǝn diyaumewo suro lardǝ Africaben, shima kǝn diyaumiwo suro dunyaben nasha GDPben, kuru shima kǝn 27miwo nasha PPPben. Nigeria də sha jamanzaye Giant of Africa lan bowozayin dalil nəm nguwu jamaye-a kuru buron arziyinzə kura-a nankaro,[21] kuru shidə kasuwu cijinro Bank Dunyaye gozəna. Nigeriadə shima wakil kəlakəl Africaye koktəma kuru wakil karafkawa dunyabe kadaye, suronzan United Nations-a, Commonwealth of Nations-a, NAM-a,[22] karapka arziyibe lardəwa fəte Africabe-a, karapka kəlakəl Islambe-a OPEC-a. Shidə kuru shidə wakil lardəwa MINTbe kuru shidə suro lardəwa arziyibe fuwube mewun tilonben kara.
Gargam
Kawu Gargam Nigeriabe Latə Dam Kainjibedəye cida suye karnu kən 2nd BC lan fəlezəna. Loktu Neolithicben səta zaman suyero faltədə ngarkime dawu-dawulan tətandin. Am laaye shawari sadəna kəla nzundudə fətero lezəna zərəgə Nileben. Amma zaman suye suro zərəgə kəmoduwu Nigerbe-a nasha karabe-adə alamaram suye suro savanna samibedən saa 800 kozənaro kawuzəna, kuru zərəgə Nileben shiga kawuzəna. Kulashi karəngəye fəlezəna kəla shi sudə kəlanzəlaro suro sub-Saharan Africaben təbandəna.[26][27][28][29]
Nok kunkuntǝ, katti
Kəlafərəm zamanbe Nokbedə kate saa 1,500 BC-a AD 200-ayen fuwuzəna. Awo-a kəla kəltabe kura-kura sətandəna shidoni awoa kəltabe buro salakye suro sub-Saharan Africaben nowatadəwo. alamanna 550 BC yeyi kuru waneye karnuwa gana laa buron. [26] [27] [28] Shaida su yirtəbedə nashaa Nsukkabe anəmgədi Nigeriaben latəna: saa 2000 BC na Lejjaben[35] kuru saa 750 BCben kuru na Opiben.
Kǝrye wa
- .Abia
- Adamawa
- Anambra
- Akwa Ibom
- Bauchi
- Bayelsa
- Benue
- Borno
- Cross River
- Delta
- Enugu
- Edo
- Ebonyi
- Ekiti
- Filato
- Gombe
- Imo
- Jigawa
- Kano
- Katsina
- Kaduna
- Kebbi
Kura lardǝ Nigeria bǝ - Kwara
- Lagos
- Neja
- Nasarawa
- Ogun
- Osun
- Oyo
- Ondo
- Rivers
- Sokoto
- Taraba
- Yobe
- Zamfara
Birni kura shima Abuja.
Tǝlam wa
- Nyamuri
Telam wa gadǝ sandi ma:Fulani, Ibibio, Kanuri, Tiv, Bura, Shuwa Arab, Marghi, Kare kare, Ɓachama, Mandara, Higgi, Kilba, Kibaku, Mafa, Glavda, Jukun, Waha, Gamargu, Igala, Nufe, Idoma, Ibibio, Efik, Anang, Ekoi, Awak, Waja, Waka.
Kokta
Adin
- Adin Islam bǝ
- Adin Kristan na bǝ.
- Adin wa gadewa.
Laminte[1]