Kırdki (ebe Kırdki: Kurdî ya ki کوردی), zonê do İrankiyo zımeo-rozawano ke Anadoliye u Mezopotamya de, wertê dugelunê resmiu de Tırkiya, İran, Iraq u Suriya de, taê ki Hermenıstan, Gurcıstan u Qazaxıstan de qesey beno.
Zonê Kırdu edit
Gorê zonzanoğu LeCoq u Gipperti Kırdki be Siwendki ra pia kuno bınqıflê Karmani. İranologê zê D.N. MacKenzie u Ludwig Pauliê ke Kırdki sero gurinê, zonê Kırdu tesbit kerdê ke Kırdki 3 zonu ra yeno pêra:
- 1. Kırdkiyê Zımey: Kurmanci
- 2. Kırdkiyê Merkezi: Sorani
- 3. Kırdkiyê Veroji: Kelhuri, Kırmanşahi
Zon u diyaletktunê Kırdki sero xêlê kesu gorê ho lehcey tesbit kerdê ki, oncia hetê ilmê zoni ra ni vinaişi nêvêrenê, çıke isbatê ho kemio, çıke bıngê nê vinaişi de siyaset u verhukım esto. Se ke xêlê mordemê politika rıke bıkerê ki, Zazaki u Goranki wertê zonunê Kırdu de nêmorinê, cia hesabinê.
Wazêtê Kırdki edit
Kırdki hata nıka daim zu statuyo resmi nêgureto, labelê Iraq de hoseriya ho esta, mıntıqa otonoma Kırdıstani de Kırdki de mekteb u universıtey estê. Hermenıstan de ki radyo, TV u mektebu de yeno qeseykerden u salıxdaene. İran de eyaletê Kırdıstani esto, radon u TV de kemi bıbo ki, qesey beno. Halê huyo tewr bındest Suriya u Tırkiya dero ke xeylaê serri zê zonunê nêresmiunê binu yeno inkarkerdene, hona statuyo resmi nêgureto.
Yê Kırdki radyo u qanalê huyê têlevizyoni estê, her roz phêl danê.
Bınnoti edit
- "Kürtçe Grameri (Kurmanci Lehçesi)", Emir Celadet ve Roger Lecot, Paris Kürt Enstitüsü, 1990.
- Ali Karduxos, Kürt dilinin etimolojisine giriş, 2005.
- Kürdoloji çalışmaları ve Alfabeler [1]
- MacKenzie, D.N.: Kurdish Dialect Studies, I-II, London, 1961-1962.
- Schmitt, Rüdiger (2000): Die Iranischen Sprachen in Geschichte und Gegenwart, Dr. Lud-wig Reichert Verlag, Wiesbaden.
- Schmitt, Rüdiger (Hrsg.) (1989): Compendium Linguarum Iranicarum [CLI], Dr. Ludwig Reichert Verlag, Wiesbaden.