Wp/isv/Aluminij

Aluminij (hemičny simbol — Al, od lat. Aluminium) — hemičny element 13. grupy 3. perioda periodičnoj sistemy hemičnyh elementov, imajuči atomny nomer 13.

Prosta substancija aljminij je legky paramagnetičny metal srěbristo-běloj barvy.

Historija

Nazvanje elementa proishodi od lat. alumen — kamenec, alum (mineral aluminija).

Vprvo aluminij byl iziskyvan danskym fizikom Hansom Erstedom (Hans Christian Ørsted) v lětu 1825. On je redukoval hlorid tutogo elementa amalgamoju kalija pri nagrěvanji i oddělil metal. Pozdněje Erstedov sposob byl izlěpšen Fridrihom Volerom (Friedrich Wöhler), koj je koristal dlja redukovanja hlorida aluminijevogo do metala čisty metaličny kalij i takože je opisal himične svojstva aluminija.

Vprvo polupromyslnym sposobom aluminij byl polučeny v lětu 1854 Sen-Klerom Deviljem (Henri Etienne Sainte-Claire Deville) et al. podolg metoda Volera, ale s zaměnoju kalija na vyše bezpečny natrij. Lěto po tom na Parižske izstavkě 1855 goda on je exponoval slitok metala, a v lětu 1856 je polučil aluminij elektrolizom raztopjenoj dvojnoj soli hlorida aluminija-natrija.

Fizične svojstva

• Metal srěbristo-běloj barvy, legky
• Gustota — 2,712 kg/m³
• Topišče tehničskogo aluminija — 658 °C, aluminija vzsoke čistoty — 660 °C
• Udělna teplota topenja — 390 kJ/kg
• Temperatura kypěnja — 2,518.8 °C
• Udělna teplota izparenja — 10.53 MJ/kg
• Udělna teplotna kapacita — 897 J/kg·K
• Krěpkost (vremeno suprotivjenje napruženju) odlitogo aluminija — 10..12 kg/mm², deformovanogo — 18...25 кг/мм²
• Tvrdost po Brinelu — 24—32 HB
• Vysoka plastičnost: tehničsky — 35%, čisty — 50%, valjcuje se do tonkogo lista ili folie
• Jungov modul — 70 GPa
• Puasonovo odnošenje — 0.34
• Aluminij imaje vysoku elektrovodivost (37·10⁶ Sm/m — 65% od elektrovodivosti mědi) i teplovodivost (203·10⁵ W/(m·K)), ovladaje vysokoju světloodražajučju sposobnostju
• Aluminij je slabym paramagnetikom
• Temperaturny koeficient linearnogo razširenja 24.58⋅10⁻⁶ К⁻¹ (20—200 °C)
• Udělno suprotivjenje 0.0262—0.0295 Ω·mm²/m
• Temperaturny koefficient elekričnogo suprotivenja 4.3⋅10⁻³ K⁻¹. Aluminij prěhodi v supervodivo stanje pri temperature 1.2 К.
• Tvrdost po Moosu — 2,75
• Aluminij tvori slitiny bez malogo so vsemi metalami. Najvyše znane sut jego slitiny s mědju (aluminjeve bronzy), magnijem (duraluminij) i kremnijem (siluminy).
• Aluminij imaje priblizno dvukratno vysšu teplovodivost, než železo, i polovično taku, kako imaje měd.

Vnešnje linky

• Tutoj članok imaje prěvod iz članka «Алюминий» v Vikipediji na russkom (spis avtorov; dozvoljeńje CC BY-SA 4.0).