Wp/chn/tx̣əyay kʰaq’, alaska-iliʔi

< Wp | chn
(Redirected from Wp/chn/Txhvyay Khaqh')
Wp > chn > tx̣əyay kʰaq’, alaska-iliʔi


iləp-hayash tʰawn kʰapa alaska-iliʔi tx̣əyay kʰaq’ (bastən-wawa: Anchorage, tənaʔina-ləlang: Dgheyay Kaq’). makwst-kʰapa-qwinəm tilixam kʰapa alaska-iliʔi ɬaska miɬayt kʰapa ukuk tʰawn.

tx̣əyay kʰaq’ (ankʰəlich)
Dgheyay Kaq' (tənaʔina-ləlang)

Anchorage (bastən-wawa)

chaku-tənas: 1914
iliʔi: bastən-iliʔi
tənəs-iliʔi: alaska-iliʔi
qʰənchi-hayu tilixam: 287,145 (2022-kʰul)
qʰənchi-hayu iliʔi: 1,947 mi² (5,042 km²)
ZIP-kʼwinin-ikta: 99501–99524,

99529–99530, 99599

anqati-tʰaym

edit

Dena'ina (tənaʔina)

edit

5,000 kʰul anqati, alutiiq-tilixam (inuit ɬaska ats) ɬaska ɬatwa wik-saya tx̣əyay kʰaq’. wik-saya 500 A.D., tənaʔina, ixt Athabascan tilixam, ɬaska chaku pi push-ɬax̣ani alutiiq. ukuk tənaʔina tilixam ɬaska ɬatwa-nanich hayu mashachi-mawich pi kyanukxu pi limulo limoto. James Cook yaka ɬatwa wik-saya qʰa alta ukuk tʰawn miɬayt, kʰapa 1778-kʰul.

kikwəli bastən-iliʔi

edit
 
ixt mashachi-mawich pi tənas kʰapa tx̣əyay kʰaq’

kʰapa 1867 kʰul, ləshən ɬaska palach-kʰapa-bastən-iliʔi alaska, pi kʰapa 1914, Anchorage chaku-tənas. hilu hayu chikʰəmin pi hilu hayu pish tx̣əyay kʰaq’. tilixam ɬaska munk ukuk qʰiwa kʰəpit ɬaska tiki munk ixt tʰawn pus munk hayu leylod (stimkʰa-ch’ikch’ik-uyx̣at).

kʰapa 3-mun, 27-san, 1962 kʰul, iliʔi dret-hayash-x̣ələl pi tx̣əyay kʰaq’ chaku-kakshət.

ukuk iliʔi

edit

wik saya saltsəqw kʰapa ankʰəlich-tʰawn mayka nanich skukum pʰaɬ-tsəqw-iliʔi. dret mayka t’ɬip pus mayka ɬatwa kʰapa ukuk t’ɬimin iliʔi, ɬush nanich!

1121 mayl / 1804 km. saya kʰichx̣aan-tʰawn tx̣əyay-kʰaq’ pus mayka ɬatwa kʰapa pʰaya-ch’ik’ch’ik.[1]

kusax̣

edit
 
ankʰəlich kʰapa kʰul-iliʔi.

nawitka, dret kʰul tx̣əyay kʰaq’ kʰapa kʰul-iliʔi: kʰapa kʰul-iliʔi, wik hayu san chaku iləp-wam kʰapa 32°F/0°C. sinemakwst-mun iləp-wam mun kʰapa tx̣əyay kʰaq’, bət kʰəpit ixt-ixt iləp-wam kʰapa 70°F/21°C tx̣əyay kʰaq’ kʰapa 7-mun. ukuk tʰawn iskam kʰəpit 16"/417mm tsəqw-snas kʰapa ixt kʰul, bət ukuk tʰawn iskam hayu snu: wik-saya 78"/198cm kʰanawi kʰul.

iskam kʰəpit qwinəm-pi-sitkum awir pus san-t’wax̣ kʰapa 12-mun 22-san (kʰul-iliʔi iləp-san.)[2]

qʰata tx̣əyay-kʰaq’ (ankʰəlich) iskam dala

edit

taɬləm-k’wayts kʰapa makwst-taɬləm iktas pus ɬatwa alaska kʰapa ship, iləp ɬatwa kʰapa tx̣əyay-kʰaq’ ship-loʔloʔ.

qʰa nsayka iskam kəmtəks

edit
  1. https://www.airmilescalculator.com/distance/ktn-to-anc/
  2. https://www.timeanddate.com/sun/usa/anchorage?month=12&year=2023