Wp/ann/Oṣun

< Wp‎ | ann
Wp > ann > Oṣun

Oṣun ìre ama-mkpulu me Naijiria agan̄ osiki ichep-ura. Ama-ibot kan̄ ire Oṣogbo. Efieek ijọn̄ me lek oka Ama-mkpulu Ọyọ isa ichili ọmọ me 27 Ọgọs 1991. Egwen ibak Okwaan̄ Oṣun, òrere <an important> okwaan̄ òkilibi itibi emen kan̄. <ref4,5> Ama-mkpulu ìtatap ikana ọmọ ìre EkitiOndo me agan̄ mbum-ura, Kwara me agan̄ inyọn̄, Ogun me agan̄ osiki, mè Ọyọ me agan̄ ichep-ura.

Egop Oṣun
File:Seal of Osun State.png
Iman̄-òriọọn̄ Oṣun
Ogugo-ijọn̄ Oṣun: ere ikupbe me Naijiria

Okike ijọn̄ îbenbe ìre 9,251 km², sà otu-ifuk ebi ìluluk me emen kan̄ ore 4.7 efie sa me ndọmọ-ifuk eyi acha 2016.<ref 6,7> Me ama-mkpulu 36 cha, Oṣun osip ichit me okike ijon̄, mè ire òso akọp mè onaan̄ge ene ewabe ichit me emen. Inu ìsisibi isi me emen ama-mkpulu yi ire Okwaan̄ Oṣun egwenbe ama-mkpulu ibak, eyi òcheche agan̄ emen ama-mkpulu yi irek iba sabum înitap agan̄ ilile me lek okike ijọn̄ me agan̄ òsisik ichep-ura inyi ama-mkpulu yi mèlek Ama-mkpulu Ọyọ, mè inilibe ifo agan̄ osiki. Ofifi okwaan̄ isibi isi me ama-mkpulu yi ìre Okwaan̄ ErinieOkwaan̄ Oba, iba chi ìre <tributary> eyi Okwaan̄ Oṣun ìkinan̄a me agan̄ inyọn ilibi inu sabum ema inichichini Okwaan̄ Oṣun me agan̄ okike ijọn̄ osiki ichep-ura.

Owuwa ene me lek ebi ìluk me oṣun ìre ebi Yoruba <mainly> <subgroup> eyi Ibolo, Ife, Igbomina, Ijesha, mè Ọyọ. Sabum mkpulu-usun̄ onibene, lek ijon̄ ònire Ama-mkpulu Oṣun mgbọ keyi ìkup me esese esese Ama-ubọọn̄ [state] ebi Yoruba. Usini me lek ama-ubọọn̄ cha ekeke me lek kiban̄ kire ama-ile sà usini ere agan̄-mkpulu me lek ikpele ijọn̄-ubọọn̄ [empires] kire Ijọn̄-ubọọn̄ Ọyọ.

Ugwem-mbubek ama-mkpulu yi ìbeen̄ me lek agirik (iwop-uko). Mfut uko ema ekimalek iwọp ìre kokò, ofuwa, milèt, àkpa, mpitimpi mè ukwa. Mikinyi <services> <especially> me agan̄ ama-ile cha, mîkirọkọ alata si [mining] mè ikikpupo anam. Usini me lek inu ìsisibi isi me Naijiria ekup me emen Ama-mkpulu Oṣun, kire Uwu-ikpa eyi Obafemi Awolowo me Ile-ife. Eriọọn̄ Oṣun kire òso ama-mkpulu iba me Naijiria eyi ebi irọriọọn̄ ifuk mè iriọọn̄ ige inu ewabe ichit me emen.<ref11>.


Nrọnnye edit