ဝၼ်းၽတ်း၊ ဢေႃးၵၢတ်ႉ 15၊ 2024
ၸုမ်းပၢႆးယူႇလီလုမ်ႈၾႃႉ (WHO) ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တၢင်းပဵၼ် mpox ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်မၢၼ်ႇတဵၼ်ႈလိင်း ဢၼ်ၽႄႈၸပ်းၵၼ် တီႈမိူင်းဢႃႇၽရိၵၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ ပၢႆးယူႇလီလုမ်ႈၾႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸုမ်းပၢႆးယူႇလီလုမ်ႈၾႃႉ (WHO) လႆႈႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်ၵၼ် မိူဝ်ႈဝၼ်းပုတ်ႉၼၼ်ႉ တႃႇတေတႅပ်းတတ်းဝႃႈ လုမ်ႈၾႃႉ တေလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ် ၵႄႈလိတ်ႈ လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်မၢၼ်ႇတဵၼ်ႈလိင်း mpox လႄႈ တႃႇတေမၵ်းမၼ်ႈ လွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 2 ပီ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉ ဝၢႆးသေ ၸုမ်း WHO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ ပၢႆးယူႇလီ ယွၼ်ႉ ၸိူဝ်ႉမႅင်း mpox ဢၼ်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇဢိတ်းဢွတ်းၼၼ်ႉ ၵမ်းၼႆႉ လႆႈႁူႉဝႃႈ မဵဝ်းမႅင်းၼႆႉ ပဵၼ်မဵဝ်းဢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလိူဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉၵူၺ်း ၵူၼ်းတိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် လႄႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ထၢင်ႇထိူမ်ဝႃႈ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ မီးၵႂႃႇ 15,000 လိူဝ်လိူဝ်ယဝ်ႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။
မႅင်းဝၢႆးရၢတ်ႉသ် ဢၼ်ပၼ်ႇႁွပ်ႈယူႇ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ် mpox ၼၼ်ႉ ပဵၼ် Clad 1 လႄႈ Clad 2 သေ ပေႃးမႃးၼိူင်းၵၼ်တူၺ်း Clad 2 ဢၼ်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေပဵၼ်မႃး တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၽႄႈၸပ်းၵၼ် ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း WHO ဢၼ်ပဵၼ် Tedros Ghebreyesus လၢတ်ႈဝႃႈ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်း Clad1 ၽႄႈလၢမ်းၵူၺ်း မၼ်းပဵၼ်ၸိူဝ်ႉမႅင်း Clad ဢၼ်ပိူင်ႈၵၼ် ဢၼ်ၽႄႈၸပ်းၵၼ် တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇတၢင်း ၼႆယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်ႉမႅင်းတၢင်းပဵၼ် မၢၼ်ႇတဵၼ်ႈလိင်း ဢၼ်လႆႈႁၼ်ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်ပဵၼ် mpoz ၼၼ်ႉ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇပၢႆးသၢႆႈၶဝ် ႁႃႁၼ်မႃး မိူဝ်ႈႁူဝ်ပီၼႆႉသေ ၼႂ်းၵႃႈ ၵူၼ်းတိပ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် တႃႇ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 10 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၼႆႉ လႆႈလူႉသုမ်းဢသၢၵ်ႈ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၽၢင်ႁၢင်ႈ mpox ၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် တီႈၼႃႈဢူၵ်း၊ ဢင်ႇၵႃႇၽႄႈတိူၼ်း၊ တီႈတိၼ်၊ တီႈမိုဝ်း လႄႈ တေပဵၼ်လွင်ႈၼိူဝ်ႉၼင်ၸဵပ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ငိူၼ်ႈငဝ်ႈၶၢဝ်ႇ
- Who. "WHO declares mpox virus a public health emergency of international concern" — United Nations, August 14, 2024
- Aria Bendix and Reuters. "WHO declares mpox a global public health emergency for second time in two years" — NBC News, August 15, 2024
- Jem Bartholomew. "Mpox outbreak in Africa is public health emergency, says WHO" — The Guardian, August 15, 2024
- Robin MILLARD. "WHO Experts Debate Whether Mpox Now A Global Health Emergency" — Barrons, August 14, 2024
- Georja Calvin-Smith, Siobhán SILKE , Aurelie KOUMAN, Justice BAIDOO. "Mpox is global health emergency" — France24, August 14, 2024