|
| |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
New York City (bıwane: Niw York Sitiy) yew suka Dewletê Amerikayê Yewbiyayey. New York mıntıqa ra rocakewtena DJA dero. Rocakewtena New Yorki de Okyanuso Atlas esto. New York Dewletê Amerikayê Yewbiyayey u dınya de bacaro tewr gırdo.
Tarix
editTarixê New Yorki zehf kıhan niyo. Verênde şarê Postesuran (İndiyani) uca de cıwiyaêne. Serra 1609ine de yew kaptanê Hollandayıci, Henry Hudson, Manhattan diyo u şarê Hollanda ameyo Manhattan. Manhattan ra namey "New Amsterdam" nao pıra. Labelê serra 1664ine de Britanya Gırde "New Amsterdam" işğal kerdo u namey "New York"i dao cı. Labelê wextê Herbê Amerikay Şari de merdumanê Amerika dewleta Britanya Gırde fetelnawa. Serran ra 1878 - 1880ine de New York bi paytextê Dewletê Jewbiyayeyê Amerika. Seserra 19 u 20ine de New York zehf bi gırd. Qandê Endustriy u iqtisadi xeylê merdumê Amerikayıc u Ewropayıci şiyê New York. Hewrêro verên (skyscraper) New York de vıraziya. Serra 1930ine de hewrêr Empire State vıraziya. 11ê 9ê serra 2001ine de taê merduman be sereştene, pê theyaran 2 hewrêr "World Trade Center" kerdi xırabe.
Nıfus u İklim
editEwro nıfusa New Yorki 8,1 milyona; feqat nıfusa metroy 22 milyona. Xeylê şarê maciri estê. Zehf mıxtelıf mıleti tede cıwiyenê: leteo zêde şarê Ewropa, Asya, Afrika. Zıwano verên İngilizki qısey beno. New York de zaf Musewi estê (1 milyon). Problemê trafik u cinayeti gırano. İklim u hewaê New Yorki zehf vuriyeno. Zımıstani hewa serdino, zehf varan vareno u erdê New Yorki beno sıpê. Ammani hewabeno honık u erdê xo beno kewo.
Ekonomi
editNew York de bina u banê xeylê berzi estê. New York bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısad, kultur, hunerê Dewletê Amerikayê Yewbiyayey u dınyayo. Banê Mılliyetanê Yewbiyaiyan u borsaê Wall Streeti New York de ca gêno. Borsay New Yorki dınya de serwera.
Education
edit