Wt/zea/oppasse

Zeêuws

Etymologie

Nie eêder bekend as de zeventienden eêuw. Ziet vadder bie de losse dêlen op- en passe.

Omschrievienge

oppasse

1. uutkieke, verzichtig doeë, j'n eigen 'oeje vò gevaer
2. j'n eigen nae de (burgerlijke) wet gedraege, gin last mee de pelitie of 't gerecht kriege
3. 'n mens (dikkels 'n kind) of 'n dienk onder j'n hoede neme.

Opmerkiengen

• Dit woôrd ei gin eige lemma in 't WZD, maer oôr riekelijk gebruukt in voôrbeêldzinnen.
• As de leste beteikenis overgankelijk gebruukt oôr, dan oôrt 't saemengestelde werkwoôrd opgebroke in 'n gewoon werkwoôrd en 'n vòwerpsvòzessel: passe op [iemand/wat]

Uutspraek

[ˈɔˌpɑsə]

Vervoegienge

infinitief	oppasse(n)
gerundium	op te passen(e)
tegewoordigen tied	ik pas op	oôns passe(n) op
	jie pas(t) op (passe(n) op)	julder passe(n) op
	'ie pas(t) op	'ulder passe(n) op
flejen tied	ik, jie, 'ie paste(n), passede op	oôns, julder, 'ulder paste(n), passede op
gebieënde wieze	pas(t) op
onvoltoôid deêlwoôrd	oppassende
voltoôid deêlwoôrd	ei op(g)epast
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Varianten

• oppassen in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland

Synoniemen

• oplette
• uutkieke

Ontlêniengen in aore taelen

• pasopo Berbice-Nederlands
• pas op, pasō, pasop Neger'ollands
• pasup Skepi

Bronnen

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'pas op'

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'oppassen'