E 'ui e te haha'i polinesia ko Havaiki ko he he motu āfea ne'e ha'u mai ai o anātou 'u kui o mafola ki te 'atu potu o te Pasifika.
I te talatuku a 'ihi motu, ko te fenua aia e liliu ki ai te laumālie a te kaiga kua mavae mo tātou.
I te 2001, ne'e 'ui e te 'u tagata fai fekumi hisitolia aeni ko Roger Green mo Patrick Kirch ko Havaiki ko te 'atu motu o Toga, Ha'amoa mo 'Uvea mo Futuna.
Ne'e ko te 'u motu aia o te Polinesia āfea (ta'u 1000 ape ia mu'a o Kilisito) pea ne'e ko te 'aga'ifenua mo lea e tahi ne'e nātou vavae i te temi aia ia mu'a o tanātou fai folau ki te potu esite, saute mo noleto o te Pasifika.
Ko Havaiki e ko he kupu e te'ite'i tatau mo te kupu ko Havai iti (vai veliveli) i te lea fakamaoli.
E toe 'ovi tona pu'aki ki te higoa o te motu o Havai'i pe ko Savai'i i Ha'amoa.
I Polinesia Falani, e 'ui e te haha'i ko Havaiki ko te motu o Raiatea, he tu'u ai tona mala'e fakataputapu o Taputapuātea.