Wp/vmf/Roodhärsch

< Wp‎ | vmf
Wp > vmf > Roodhärsch

Dä´ Roodhärsch (Cervus elaphus, deidsch: Rothirsch) is däi Ôrd vo die Härsch, däi wo mâ massdns maand wä´ma aimfach bloos Härsch sachd. Es handld si um a ainfarbich braunâ, zimli großâ Härschsoddn. Am Hinderdail, des in der Jächerschbrôôch Schbiichl hassd, hôd es Fell a hellära Farb. Di Junga hôm im Geechngsads zu di Aldn Roodhärsch weiße Dubfm. A Gweih hôm bloos die Männla, die aa a bissla grässer sin als wäi die Weibla. Roodhärsch gibds in Oiroba, in die wesdlichng Daile fo Asien und in Nordafriga. In Frangn gibds Roodhärsch no im Veldnschdaaner Forsd, im Schbessard und im Frangngwald. Er is nach´ng Elch di zwaadgrässde oirobäische Härschôôrd. In Frangng isser sogar die grässde Härschård, wall´s dô kannâ Elch mehr gibd. Die zwa andern Herschôôrdn aus Frangng sin es Ree und där Dammhärsch.

A Rohdhärschmännla (Cervus elaphus) mid an schena Gwaih
A Haufm Roodhärschweibla mid an Männla zwischn drin

Leemswais edit

Wäj de massdn annärn Härsch aa leem die Roodhärsch in Grubbm. Normalerweis leem die Männla vo die Weibla gedrennd. Bloos in der Brunfd im Härbsd kämbfm die Männla um die Härschküh. Dabei gäds vor allem ums Vorrächd bei där Baarung. Fressen dun Roodhärsch vor allem Grôôs und Blädder und sonsdichs Blanznzaich. Die nadürlichng Feinde sin Wälf und in Asien fräjer aa Diicher, abber däj gibds haid nimmär dordn wo´s di Rodhärsch gibd.

Daxonomische Aidaalung edit

Ordnung: Baarhufer (Artiodactyla)

Familie: Härsch (Cervidae)
Undäfamilie: Aldweldhärsch (Cervinae)
Gaddung: Cervus
Ôôrd: Roodhärsch (Cervus elaphus)

Undäôôrdn edit

Es gibd verschiidna Soddn, so gnannde Undäôôrdn, vo Roodhärsch. Fräjer hôd mä´ sogôr di Wabiddis zu di Rohdhärsch dazugrechnd, ôbä´ däj geldn edz als aichene Ôôrd.

 
Zwa Bagdrische Rohdhersch, des is a seldene Sorddn aus Asien.
  • Wesdoirobääischär Roodhärsch Cervus elaphus elaphus. Däj Underôôrd lebd in Wesdoirooba und is a dybbischer Ôôrdvärdreeder. Des is aa däj Soddn wo´s in Frangng gibd.
  • Osdoirobääischär Roodhärsch (Cervus elaphus hippelaphus). Dänn gibds in Siidosdoiroba und in där Geechnd um ân Balkan. Die Grenz zum Wesdoirobääischn Rodhärsch verläffd ugfähr iber di Albm und die Karbaadn.
  • [Bärbärhärsch' (Cervus elaphus barbarus): Däj Soddn kummd in Nodafriga vor. A bôr dausnd leem no in Algerien, Maroggo und Dunesien.
  • Dyreenischer Roodhärsch (Cervus elaphus corsicanus): Bloos af Kôrsiga und Sadiinien. Mâ glabd dass di Härsch af denna zwa Insln scho vo die Reemer aus Afriga eigführd worn sin, wal se genedisch ganz eng mit die afriganischn Roodhärsch verwand sin.
  • Kaugasushärsch odder Kaugasusmôrôôl (Cervus elaphus maral). Där leebd im Kaugasus und in Anadoolien und sidlich vom Kasbischn Meer.

In Middlasien gibds ah noch a bôr Soddn vo Rodhärsch, die ôbä´ ned ganz so eng mid die oirobääischn väwand sinn.

  • Bagdrischär Rodhärsch (Cervus elaphus bactrianus): Däj Soddn gibds in Afghanisdaan, Kasachsdaan, Durgmenisdaan, Usbegisdaan und Dadschigisdaan. Fräier wôrns dô iberôl in die Flusswälder behaimaded, aber midlerwailn sins dodaal seldn worn.
  • Jarkandhärsch (Cervus elaphus yarkandensis): Bei den hôd mär scho dengd er wär ausgsdorm, aber im Darim-Beggng in Nodkiina hôd mä´ dann widdä´ a bôôr gfundn.
  • Kaschmiirhärsch (Cervus elaphus hanglu): Denn gibds bloos no in Kaschmiir, wo villaichd fümfhundäd Schdigg fasd bloos no in am aanzing Nazionôlbarch leem.

Gwellnbeleeche edit

  • Ernest Pillsbury Walker, R. M. Nowak: Walker’s Mammals of the World. Bd 1. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1964, 1999, S.825ff. ISBN 0-8018-3970-X
  • Christian J. Ludt, Wolf Schroeder, Oswald Rottmann, and Ralph Kuehn: Mitochondrial DNA phylogeography of red deer (Cervus elaphus). Molecular Phylogenetics and Evolution 31 (2004) 1064–1083, Elsevier pdf

Im Nedz edit

 
Wikimedia Commons has media related to: