အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုပီးသူ (အင်္ဂလိပ်: Internet service provider; အရို့ကောက် ISP)၊ တစ်ခါတစ်ရီအင်တာနက်သုံးစွဲခွင့်ပီး သူ (အိုင်အေပီ) (IAP) ဟုလည်း ညွှန်းဆိုရေ ကုမ္ပဏီတစ်ခုရေ၎င်းဧဝယ်ယူသူတိအား အင်တာနက်သုံးစွဲခွင့်ပီးရေ။ အိုင်အက်စ်ပီရေ အင်တာနက် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းပုံစံ (Internet Protocol Paradigm) ပီးပို့ရန်အတွက် သင့်တော်ရေ အချက်အလက်ထုတ် လွှင့်ခြင်း နည်းပညာတစ်ခုကို ၎င်းဧဝယ်ယူသူတိအား ဆက်သွယ်ပီးထားရေ။ ၎င်းရို့မှာ မိုဒမ်းကို အသုံးပြုပနာ ရေလီဖုန်းလိုင်းမှတစ်ဆင့် အင်တာနက်အသုံးပြုခြင်း (dial-up)၊ ဒီအက်စ်အယ်လ် (DSL)၊ မိုဒမ်းကြိုး (cable moderm)၊ ဝါယာလက် ယပိုင်မဟုတ်ကေ ရည်ညွှန်း ရေ မြန်နှုန်းမြှင့် အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှုရို့ ဖြစ်ကတ်ရေ။
အိုင်အက်စ်ပီရေ အသုံးပြုသူရို့ကို အီလက်ထရောနစ်သတင်းစကားတိ ပီးပို့ခြင်းနန့်လက်ခံရယူခြင်းရို့အား ၎င်းရို့ဧအိုင်အက်စ်ပီဆာဗာတိမှတစ်ဆင့် တစ်ဦးနန့်တစ်ဦး ဆက်သွယ်နိုင်ရန် အင်တာနက် အီးမေးလ်အကောင့်တိ ပီးခြင်းနန့်ခွင့်ပြုထားပါဖို့။ ISP တိ အချက်အလက်ဖိုင်တိကို ၎င်းရို့ဧဝယ်ယူသူတိကိုယ်စား အဝီးမှ သီးခြားသိမ်းဆည်းပီးခြင်း စရေဝန်ဆောင်မှုတိအပြင် အိုင်အက်စ်ပီတစ်ခုချင်းအတွက် တိကျရေ အခြားဝန်ဆောင်မှုတိကိုလည်း ပီးလီဖို့ဖြစ်ရေ။
နောက်ဆုံးအသုံးပြုသူထံသို့ အိုက်အက်စ်ပီဆက်သွယ်မှု edit
ISP တိ အသုံးပြုသူတိ ၎င်းရို့ဧကွန်ယက်သို့ ဆက်သွယ်နိုင်ရန် အမျိုးမျိုး ရေ နည်းပညာတိကို လုပ်ဆောင်ရေ။ အသုံးပြုသူတိနန့်သေးငယ်ရေလုပ်ငန်းတိအတွက် အကျော်ကြားဆုံးရေ ရွေးချယ်စရာ တိဖြစ်ရေ Modem ကိုအသုံးပြုပနာ ရေလီဖုန်းလိုင်းမှတစ်ဆင့် အင်တာနက်အသုံးပြုခြင်း (dial-up)၊ (DSL) (ဝိသေသအားဖြင့်ပုံမှန်ရေလီဖုန်းကြိုးတိမှတစ်ဆင့် ပိုမိုမြန်ဆန်ရေ အင်တာနက်ဆက်သွယ်မှုအတွက် ဒီဂျစ်ရေရေလီဖုန်းလိုင်း၊ (ADSL)၊ (broadband wireless)၊ (cable moderm)၊ ပရိဝုဏ်တိသို့ဆက်သွယ်ထားရေ fiber to the premises (FTTH) နန့်ဒီဂျစ်ရေကွန်ယက်သို့ ထည့်သွင်းပေါင်းစပ် ထားရေ ဝန်ဆောင်မှုတိ (Integrated Services Digital Network) (ISDN) (ဝိသေသအားဖြင့်အခြီခံနှုန်း (basic rate interface)) ရို့ ပါဝင် ရေ။
ပိုပနာလိုအပ်ရေ တောင်းဆိုမှုတိဟိရေ ဝယ်ယူသူတိဖြစ်ကတ်ရေ အလယ်အလတ် ကြီးမားရေလုပ်ငန်းတိ ယပိုင်မဟုတ်ကေ အခြားရေ ISP တိ (DSL) (တစ်ခါတစ်ရီ(SHDL) ယပိုင်မဟုတ်ကေ (ADSL)) ယပိုင်မဟုတ်ကေ (Ethernet)၊ (Metro Ethernet)၊ (Gigabit Ethernet)၊ (Frame Relay)၊ (ISDN) (BRI) ယပိုင်မဟုတ်ကေ (PRI))၊ (ATM)၊ ဂြိုဟ်တုအင်တာနက်သုံးစွဲခွင့် (satellite Internet access) နန့်တစ်ပြိုင်နက် တိ့မြင်ရရေ ကွန်ယက်ဆက်သွယ်မှု (synchronous optical networking) (SONET) ရို့ကို ပိုမိုအသုံးပြုတတ်ကတ်ရေ။
နောက်ဆုံးအသုံးပြုသူထံမှ Tier 3/2 ISP ဧပုံမှန် မူလအသုံးပြုသူ ဆက်သွယ်မှု ထံသို့ အင်တာနက်ဆက်သွယ်မှုဆိုင်ရာ ရွေးချယ်စရာတိ
- Broadband wireless access
- Cable Internet
- Modem ကိုအသုံးပြုပနာ ရေလီဖုန်းလိုင်းမှတစ်ဆင့် အင်တာနက်အသုံးပြုခြင်း Dial-up ၊ ISDN၊ Modem
- DSL
- FTTH
- Wi-Fi
ပုံမှန်လုပ်ငန်းသုံးအမျိုးအစားဆက်သွယ်မှု
- DSL
- Ethernet technologies
- အချက်အလက်လွဲပြောင်းပီးရေ မြန်နှုန်းမြှင့်လိုင်း Leased line
- SHDSL
အသုံးပြုရေနီရာ edit
Modem အသုံးပြုပနာ ရေလီဖုန်းလိုင်းမှတစ်ဆင့် အင်တာနက်အသုံးပြုခြင်း ယပိုင်မဟုတ်ကေ ISDN ဆက်သွယ်မှုစနစ်ကို အသုံးပြုရေအခါ ISP အနိန်နန့်ခေါ်ဆိုသူဧရုပ်ပိုင်း ဆိုင်ရာတည်နီရာကို သင့်လျော်ရေ (Caller ID) ဧပုံစံကို အသုံးပြုထုတ် လွှင့်ခြင်းထက် ပိုပနာအသေးစိတ်မဆုံးဖြတ်နိုင်ပါ။ ၎င်းရေ ဥပမာ မက်ဆီကိုတွင်ဟိရေ ISP တစ်ခုသို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ ဆက်သွယ်ခြင်းပိုင့်မျိုးတွင်သာ ဖြစ်နိုင် ရေ။ အခြား (cable) ယပိုင်မဟုတ်ကေ (DSL) ပိုင့်ရေ ဆက်သွယ်မှုနည်းလမ်းတိ ISP နန့်ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာလိပ်စာ၌ ထုံးစံအရို့င်း ဆက်သွယ်ထားရေ တိကျစွာ မှတ်ပုံတင်ထားရေ ဆက်စပ်မှုပေါင်းဆုံနီရာ လိုအပ်ရေ ။
အိုင်အက်စ်ပီ အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှု edit
၎င်းရို့ဧဝယ်ယူသူတိ အင်တာနက်အသုံးပြုခွင့်အတွက် ပီးဆောင်ရသပိုင့် ISP ရို့ရေလည်း အထက်ပိုင်းသီတန်းလွှင့်ထုတ်ရေ ISP တိသို့ အင်တာနက် အသုံး ပြုခွင့်အတွက် ၎င်းရို့ကိုယ်ရို့င် ပီးဆောင်ရရေ။ အထက်ပိုင်းသီတန်းလွှင့်ထုတ်ရေ ISP ရေ ပုံမှန်အားဖြင့်ပိုပနာကြီးရေ ကွန်ယက်တစ်ခုဟိရေဆိုရေထက် contracting ISP ထက် ပိုပနာကြီးရေ ယပိုင်မဟုတ်ကေ ၎င်းကိုယ်ရို့င် အသုံးပြုခွင့်မဟိကေ လည်း အင်တာနက်ဧအပိုင်းအစတိကို အသုံးပြုခြင်းနန့်ISP ဖြတ်ခြင်းကို ပြုလုပ် ပီးနိုင်ရေ။ အရှင်းလင်းဆုံးအချက်မှာ တစ်ခုတည်းရေ ဆက်သွယ်မှုရေ အထက်ပိုင်းသီတန်းလွှင့် ထုတ်ISP နန့်တည်ဆောက်ထားပြီးကေ ပင်မကွန်ယက်နောက်ကွယ် အင်တာနက်ဧဧရိယာတိမှ ယပိုင်မဟုတ်ကေ အချက်အလက် လွှင့်ထုတ်ရာတွင်သုံးရေ။ ဒေအပြန်အလှန် ဆက်သွယ်မှုဧနည်းရေ Tier 1 သယ်ဆောင်သူ တစ်ခုသို့ ရောက်ဟိချိန် အထိ ကြိမ်ဖန်တိစွာ မကြာခဏ cascaded ချိတ်ဆက်ထား ရေ။ အမှန်တစ်ကယ် ဖြစ်ရပ်တွင် အခြီအနီရေ မကြာခဏ ပိုမိုရှုပ်ထွေးရေ။ တည်ဟိခြင်းဧအမှတ် (point of presence (PoP)) တစ်ခုထက်ပိုပါရေ ISP တိတွင် အမျိုးမျိုးရေ PoP တိနန့်အထက်ပိုင်းသီတန်းလွှင့်ထုတ် ISP ဧသီးခြားဆက်သွယ်မှုတိ ဟိနေနိုင်ပြီးကေ သို့တည်း မဟုတ် ၎င်းရို့မှာ အမျိုးမျိုးရေ အထက်ပိုင်း သီတန်းလွှင့်ထုတ် ISP တိဧဝယ်ယူ သူတိ ဖြစ်နိုင်ရေ။ ၎င်းရို့အနက်မှ တစ်ခု ယပိုင်မဟုတ်ကေ ထို့ထက်ပိုရေ တည်ဟိခြင်းအမှတ် (point of presence) တွင် တစ်ခုနန့်တစ်ခု ဆက်သွယ်မှုတိဟိနေလီဖို့။
အမျိုးအစားတူညီရေတိကို စုစည်းထားခြင်း edit
အမျိုးမျိုးရေ ISP တိ အမျိုးအစားတူညီရေတိကို စုစည်းထားရေအမှတ်တိ ယပိုင်မဟုတ်ကေ အင်တာနက်နန့်ဖလှယ်ရေအမှတ်တိ (IXs) နန့်အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်ရေ အခါ ISP တိ အမျိုးအစားတူညီရေတိကို စုစည်းထားခြင်းနန့်ထိတိ့မှု ဟိနိုင်ရေ၊ ကွန်ယက်တစ်ခုချင်းဧကြား အချက်အလက်လှည့်ပတ်မှုအား ခွင့်ပြုထားခြင်း၊ အချက်အလက်ပီးပို့ခခြင်းအတွက် တစ်ခုနန့်တစ်ခု ပီးချေမှုမဟိပဲ ထိုအချက်အလက်ရေ တစ်နည်းအားဖြင့်တတိယမြီာက် အထက်တန်းလွှင့်ထုတ်ISP မှတစ်ဆင့် ဖြတ် သန်းခကေအထက်ပိုင်း ISP မှ အသုံးပြုခတိ ရဟိဖို့ဖြစ်ရေ။
အထက်ပိုင်းသီတန်းလွှင့်ထုတ်တောင်းဆိုမှုမဟိခြင်းနန့်ဝယ်ယူသူတိသာဟိရေ ISP တိကို (အဆုံးသတ် ဝယ်ယူသူတိနန့်ယပိုင်မဟုတ်ကေ အမျိုးအစားတူ ISP တိ) Tier 1 ISP တိ ဟု ခေါ်ရေ။ ကွန်ယက်hardware ၊ software နန့်အသေးစိတ်အချက်အလက်တိအပြင် ကွန်ယက်စီမံမှု ကျွမ်းကျင်ပုဂ္ဂိုလ်တိ အချက်အလက်စီးဆင်းမှုတိ သေချာစီရန် အထိရောက်ဆုံး လမ်းကြောင်းနန့်အထက်ပိုင်းသီတန်းလွှင့်ထုတ်ဆက်သွယ်မှုတိ ပုံမှန်ပြန်လုပ်နိုင်ရန် အရီးကြီးရေ။ အဖိုးအခနန့်ထိရောက်မှုအကြား ကုန်ချင်းလဲလှယ်ခြင်းတစ်ခု ဖြစ်နိုင်ရေ။
သဘောသက်ဝင်ရေ အိုင်အက်စ်ပီ (Virtual ISP) အဓိကဆောင်းပါး- ဗွီအိုင်အက်စ်ပီ (VISP) သဘောသက်ဝင်ရေ ISP တစ်ခုရေ လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်ပြီးကေ အခြားရေ ISP ထံမှ ဝန်ဆောင်မှုတိကို ဝယ်ယူရေ။ (တစ်ခါတစ်ရီ"wholesale တစ်ခု" ဟု ဒေအခြီအနီတွင် ခေါ်ဆိုရေ)[2] ၎င်းရေ VISP ဧဝယ်ယူသူတိကို အင်တာနက်အသုံးပြုခွင့် ဝန်ဆောင်မှုတိအသုံးပြုနိုင်ရန် ခွင့်ပြုပြီးကေ အခြီခံ အဆောက်အအုံ ပိုင်ဆိုင်ခြင်းနန့်wholesale ISP တိအားဖြင့်လုပ်ဆောင်ရေ။
အခမဲ့အိုင်အက်စ်ပီ edit
အခမဲ့ ISP တိ အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုပီးသူတိဖြစ်ကတ်ပြီးကေ အခကြေးငွေမယူပဲ ဝန်ဆောင်မှု ပီးကတ်ရေ။ မကန်ဟိရေအခမဲ့ ISP တိ ကြော်ငြာတိကို အသုံးပြုသူမှ ဆက်သွယ်ထားစဉ်အချိန်အတွင်း ပြသပနာ စီးပွားရီး ရုပ်မြင်သံကြားပိုင့် အသုံးပြုသူတိဧစိတ်ဝင်စားမှုကိုနည်းလမ်းတစ်ခုသဖွယ် ကြော်ငြာသူတိထံသို့ ရောင်းချကြ ရေ။ အခမဲ့ကွန်ယက်တိ (freenets) ဟု မကြာခဏ ခေါ်ဆိုရေ အခြားအခမဲ့ ISP တိ အကျိုးအမြတ်ကိုအခြေမခံရေ လုပ်အားပီးစေတနာ့ဝန်ထမ်းတိ နန့်လုပ်ကိုင်လျက်ဟိရေ။
ပတ်သက်ဆက်နွယ်ရေ ဝန်ဆောင်မှုတိ edit
- ဘရော့ဘန်းအင်တာနက်အသုံးပြုမှု (Broadband Internet access)
- ရွှေ့ပြောင်းပနာမရရေ ဝိုင်ယာလက်အသုံးပြုမှု (Fixed wireless access)
- ကေဘယ်လ်ကြိုး (Cable)
- သုံးဖက်အသုံးပြုမှု (Triple play)
- အင်တာနက်လက်ခံရေဝန်ဆောင်မှု (Internet hosting service)
- ဝက်(ဘ်)လက်ခံရေဝန်ဆောင်မှု (Web hosting service)
- အီးမေးလ်လက်ခံရေဝန်ဆောင်မှု (E-mail hosting service)
- ဒီအန်အက်စ်လက်ခံရေဝန်ဆောင်မှု (DNS hosting service)
- စွမ်းအားပြင်းရေ ဒီအန်အက်စ် (Dynamic DNS)