ဟိုက်ပါနိုဗာ (အင်္ဂလိပ်: Hypernova) ဆိုစွာဖို့ သာမန်ဆူပါနိုဗာထက် စွမ်းအင်ပိုပြီးကေများပြားကာ ကြယ်တစ်စင်းပေါက်ကွဲရေ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုပင်ဖြစ်ရေ။ တနည်းအားဖြင့် ကကောင်းတောက်ပရေ ဆူပါနိုဗာ (SLSN) ဟုခေါ်ဆိုကာ ယင့်ချင့်တိစွာ ဂါမာရောင်ခြည်ရို့ဧ့ ပင်ရင်းဖြစ်ရေ။[1] ဆူပါနိုဗာတိကဲ့သို့ပင် ဟိုက်ပါနိုဗာတိရေ မတူညီရေ စတီလာပေါက်ကွဲမှုတိကို ထုတ်လွှတ်ပီးရေ။ ဆူပါနိုဗာ type Ic နန့် type IIn အမျိုးအစားတိအား လေ့လာချက်အရ များပြားလှစွာရေ ဟိုက်ပါနိုဗာတိကိုပါ ယှာဖွီတွိ့ဟိခရေ။[2][3][4][5]
သမိုင်း edit
၁၉၉ဝ ခုနှစ်မတိုင်ခင်တွင် ဟိုက်ပါနိုဗာ ဆိုရေအခေါ်ဝေါ်အား ကကောင်းပေါက်ကွဲအား များပြားရေကြယ်တိအတွက် သုံနှုန်းရန် အဆိုပြုခရေ။ ၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် ဂါမာရောင်ခြည်ထုတ်လွှင့်မှုနန့် နုနယ်ရေ ကြယ်တာရာကြီးတိနန့် စာတမ်းတစ်ခုရေ ချိတ်ဆက်မိရေ။ ယင်းရို့အား ဟိုက်ပါနိုဗာ ဟု ခေါ်ဆိုရန် အဆိုပြုခရေ။ ထိုပိုင် ဖြစ်ရပ်မှစွမ်းအင်ရေ ဆူပါနိုဗာတိထက် အဆပေါင်းရာချီကာ များပြားလှရေ။ ဆက်တိုက်ဆိုပိုင် များပြားလှစွာရေ တောက်ပရေ ဆူပါနိုဗာတိကို တွိ့ဟိခရေ။[6][7][8][9] ယင်းဖြစ်ရပ်တိအား သာမန် type Ia ဆူပါနိုဗာထက် အဆပေါင်း ၂ဝ ပိုပြီးကေတောက်ပရေကို တွိ့ဟိခရေ။ ယင်းအဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်ချက်ရေ ဟိုက်ပါနိုဗာဟု ခေါ်တွင်စေလီရေ။
အခြားကြည့်ရန် edit
ကျမ်းကိုး edit
- ↑ "A Hypernova: The Super-charged Supernova and its link to Gamma-Ray Bursts". Imagine the Universe!. NASA. Archived from the original on 19 October 2011. Retrieved 9 December 2011.
- ↑ "The Peculiar Type Ic Supernova 1997ef: Another Hypernova" (pdf) (2000). The Astrophysical Journal 534 (2): 660–669. doi:. Bibcode: 2000ApJ...534..660I.
- ↑ "A Hypernova Model for the Supernova Associated with the Big γ-Ray Burst of 25 April 1998" (1998). Nature 395 (6703): 672–674. doi:.
- ↑ "The Type Ic Hypernova SN 2002ap" (pdf) (2002). The Astrophysical Journal 572 (1): L61–L65. doi:. Bibcode: 2002ApJ...572L..61M.
- ↑ "Models for the Type Ic Hypernova SN 2003lw associated with GRB 031203" (pdf) (2006). The Astrophysical Journal 645 (2): 1323–1330. doi:. Bibcode: 2006ApJ...645.1323M.
- ↑ "The Peculiar Type Ic Supernova 1997ef: Another Hypernova" (pdf) (2000). The Astrophysical Journal 534 (2): 660–669. doi:. Bibcode: 2000ApJ...534..660I.
- ↑ "A Hypernova Model for the Supernova Associated with the Big γ-Ray Burst of 25 April 1998" (1998). Nature 395 (6703): 672–674. doi:.
- ↑ "The Type Ic Hypernova SN 2002ap" (pdf) (2002). The Astrophysical Journal 572 (1): L61–L65. doi:. Bibcode: 2002ApJ...572L..61M.
- ↑ "Models for the Type Ic Hypernova SN 2003lw associated with GRB 031203" (pdf) (2006). The Astrophysical Journal 645 (2): 1323–1330. doi:. Bibcode: 2006ApJ...645.1323M.