မက္ကင်းနစ် (အင်္ဂလိပ်: Mechanics; ရေ ဒြပ်ဝတ္တုကို အား သို့မဟုတ် အရွေ့ သက်ရောက်ရေအခါ ၎င်းဧ အပြုအမူ နန့် ၎င်းရို့ဧ ပတ်ဝင်းကျင် ရို့ကို အကျိုးသက်ရောက်မှု ရို့နန့်ဆိုင်ရေ ရူပဗေဒဧ ဂိုဏ်းကွဲတစ်ခုဖြစ်ရေ။[1] ခေတ်သစ် မော်ဒန် အစတွင် ဂယ်လီလီယို၊ ကပ်ပလာ၊ အထူးအနိန်နန့် နယူတန် ရို့က မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် (classical mechanics) ခေါ် နည်းကို မျိုးစေ့ချပီးခရေ။
မူလလက်ဟောင်းနန့် ကွန်တမ်
editအဓိကအားဖြင့် မက္ကင်းနစ် ကို မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် နန့် ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ် (quantum mechanic) ဟူပနာ ခွဲခြားထားရေ။
သမိုင်းတွင် မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် ရေ ဦးစွာပေါ်လာပြီး ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ် ရေ အသစ်စက်စက် တည်ထွန်းမှု ဖြစ်ရေ။ မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ်ရေ နယူတန် ရီးခရေ Principia Mathematica တွင်ပါရေ ရွေ့လျားမှု နိယာမတိ (Laws of motion) ကို အခြီခံပြီး ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ်ရေ ၁၉၀၀ ထိ မပေါ်သိမ်းပေ။ နှစ်ခုစလုံးရေ သဘာဝ ရုပ်ဝတ္တု သဘောတရား ကို တစ်နည်းတစ်ဖုံအား ဖြင့် အတူတကွ ပေါင်းစပ်ဖြေသျှင်းလျက်ဟိရေ။ မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ်ကို တိကျမှု တွင်အခြီခံရေ ပုံစံ အသွင်ဖြင့် ရှုမြင်ခြင်းဖြစ်ရေ။ ၎င်းတိကျမှုကို အရင်းခံရေကြောင့်ပင် သင်္ချာ သီအိုရီတိ တွင်တွင် သုံးခြင်း ဖြစ်သကဲ့သို့ မှန်မမှန်ကို လက်တွိ့ လုပ်ဆောင်ရခြင်းပင်ဖြစ်ရေ။
ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ်ရေ ပိုပနာ ကျယ်ပြန့်ပြီး မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် နည်းစဉ်တိကို အသုံးချသလို အနေအထားအလိုက် ကန့်သတ်မှုတိလည်းဟိလီရေ။ တန်ပြန်သက်ရောက်ခြင်း သဘော (correspondence principle) အရ အရာဝတ္တု နှစ်ခုရို့အကြား ဆန့်ကျင်ခြင်း ကွဲလွဲခြင်း မဟိသလို အခြီအနေ တစ်ခုကြောင့်ပင် တည်ဟိခြင်း ဖြစ်ရေ။ ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ်ရေ မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် ကို အခြီခံ ကျကျ ကျော်လွန်ပြီး မော်လီကျူလာ သို့ အက်တမ် ရို့ကို သျှင်းရာတွင် မဟိမဖြစ်လိုအပ်ရေ။ ယကေလည်း မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် ရေ အကြီးစား ဖြစ်ပျက်ခြင်းတိကို သျှင်းလင်းရာတွင် လုံလောက်သကဲ့သို့ ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ် သျှင်းကေလည်း မဖြစ်နိုင်ရေကြောင့် မူလလက်ဟောင်းကြီးမှာ ကောင်းကောင်းကြီး အသုံးဝင်လျက်ဟိရေ။
အိုင်စတိုနီရမ် နန့် နယူတိုနီရမ်
editမူလလက်ဟောင်းနန့် ကွမ်တမ် ကွာသကဲ့သို့ အိုင်စတိုင်းဧ အထူး သီအိုရီတိ ရေ နယူတန် နန့် ဂလီလီယို ရို့ဧ မက္ကင်းနစ် ကိုချဲ့ထွင်စေပြီး ထိုနှစ်ပိုင်းကို အခြီခံကျကျ ပေါင်းထားပြန်ရေ။ ထို့အပြင် အလင်းအလျင် ကို မကျော်နိုင်ကေလည်း အလင်း အလျင်နားကပ်ရေ အရာဝတ္တုတိ အတွက် အိုင်းစတိုင်းဧ သီအိုရီတိက ပိုပနာ အရီးပါရေ။