ပေါ်တူဂီနိုင်ငံ (တရားဝင် အခေါ်အားဖြင့် ပေါ်တူဂီ သမ္မတနိုင်ငံ[မှတ်စု 1]) ရေ ဥရောပ အနောက်တောင်ပိုင်း အိုင်ဘေးရီးယန်းကျွန်းဆွယ် ပေါ်တွင် တည်ဟိရေ နိုင်ငံဖြစ်ရေ။ ပေါ်တူဂီရေ ဥရောပဧ အနောက်ဘက် အကျဆုံး နိုင်ငံဖြစ်ရေ။ အနောက်ဘက်နန့် တောက်ဘက်တွင် အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာ၊ အရှေ့ဘက်နန့် မြောက်ဘက်တွင် စပိန်နိုင်ငံ ရို့က ဝိုင်းရံထားရေ။ အတ္တလန္တိတ် ကျွန်းစုတိ ဖြစ်ရေ အာဇိုး နန့် မဒရီရာ ရို့ရေ ပေါ်တူဂီနိုင်ငံဧ တစိတ်တဒေသ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတိဖြစ်ရေ။
| ပေါ်တူဂီ သမ္မတနိုင်ငံ República Portuguesa (ပေါ်တူဂီ) | |
|---|---|
| မြို့တော် နန့် အကြီးဆုံးမြို့ | လစ်စဘွန်းမြို့ |
| ရုံးသုံးဘာသာစကား နန့် အမျိုးသားဘာသာစကား | ပေါ်တူဂီ |
| အသိအမှတ်ပြု ဒေသဘာသာစကားတိ | Mirandese[note 1] |
| လူမျိုးစု (၂၀၁၈) |
|
| ကိုးကွယ်မှု |
|
| Demonym | Portuguese |
| အစိုးရ | ပြည်ထောင်စု တစိတ်တပိုင်းသမ္မတစနစ် ဖွဲ့စည်းပုံ သမ္မတနိုင်ငံ[3] |
• သမ္မတ | Marcelo Rebelo de Sousa |
| Eduardo Ferro Rodrigues | |
| António Costa | |
| ဥပဒေပြုလွှတ်တော် | Assembly of the Republic |
| တည်ထောင်ခြင်း | |
| ၈၆၈ | |
| ၁၀၉၅ | |
| ၁၁၂၈ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၄ ရက် | |
| ၁၁၃၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၅ ရက် | |
| ၁၆၄၀ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက် | |
| ၁၈၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက် | |
| 5 October 1910 | |
| ၁၉၇၄ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၅ ရက် | |
| ၁၉၇၆ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၅ ရက်[note 2] | |
| ၁၉၈၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက် | |
| ဧရိယာ | |
• စုစုပေါင်း | ၉၂,၂၁၂ km2 (၃၅,၆၀၃ sq mi)[4] (အဆင့်: ၁၀၉) |
• ရေထု (%) | ၁.၂ (၂၀၁၅ ခုနှစ်အရ)[5] |
| လူဦးရေ | |
• ၂၀၂၁ သန်းခေါင်စာရင်း |  ၁၀,၃၄၇,၈၉၂[6] |
• သိပ်သည်းမှု | ၁၁၂.၂[7]/km2 (၂၉၀.၆/sq mi) |
| GDP (PPP) | ၂၀၂၁ ခန့်မှန်း |
• စုစုပေါင်း |  $၃၇၆.၁ ဘီလီယံ[8] |
• Per capita | $၃၆,၅၄၃[8] |
| GDP (nominal) | ၂၀၂၁ ခန့်မှန်း |
• စုစုပေါင်း | $၂၅၁.၇ ဘီလီယံ[8] |
• Per capita | $၂၄,၄၅၇[8] |
| Gini (၂၀၁၉) |  ၃၁.၉[9]အလယ် |
| HDI (၂၀၁၉) | ဝ.၈၆၄[10] အမှား။ မရီရာရေ HDI တန်ဖိုး · ၃၈ |
| ငွေကြေး | ယူရို (€) (EUR) |
| အချိန်ဇုန် | WET) UTC−1 (Atlantic/Azores (UTC ) |
• နွေရာသီ (DST) | WEST) UTC (Atlantic/Azores (UTC+1) |
| Note: ပေါ်တူဂီပြည်မနန့် မဒီးရကျွန်းတိရို့တွင့် WET/WEST ကို အသုံးပြုကတ်ပြီး အဇော့ကျွန်းတွင် ၁ နာရီနောက်ကျသည့်အချိန်ကို အသုံးပြုရေ။ | |
| ရက်စွဲပုံစံ | dd/mm/yyyy (CE) |
| ယာဉ်ကြောစနစ် | ညာ |
| တယ်လီဖုန်းကုဒ် | +၃၅၁ |
| Internet TLD | .pt |
| |
ဝေါဟာရဇာစ်မြစ် edit
ပေါ်တူဂီ (Portugal) ဆိုရေ စကားလုံးရေ Portus Cale ဟူရေ ရောမ-ခဲလ်တစ် နီရာတစ်ခုဧနာမည်မှ ဆင်းသက်လာ၍[11] ထိုနီရာရေ လက်ဟိ၌ Vila Nova de Gaia မြို့တည်ဟိကာ ယင်းမြို့ရေ ပေါတူဂီနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဒိုရိုမြစ်ဝတွင်တည်ဟိဧ။ Portus စကားလုံးရေ လက်တင်ဘာသာစကား port သို့ harbour မှဖြစ်၍ သင်္ဘောဆိပ်ဟု အနက်ရရေ။ Cale စကားလုံးဧ ဖြစ်နိုင်ချေမှာ ကတ်စထရိုလူမျိုး ယဉ်ကျေးမှု စကားလုံးဖြစ်နိုင်ကာ ထိုလုမျိုးတိကို Callaeci, Gallaeci or Gallaecia စူ၍လည်း အသိတိကတ်ပြီး ယင်းတိုရေ အိုက်ဘေးရီးယန်းကျွန်းဆွယ် အနောက်မြောက်ပိုင်းကို သိမ်းပိုက်နီထိုင်သူတိဖြစ်ကတ်ရေ။[12] ဒေရေမှာ အများစုလက်ခံထားရေ ဝေါဟာရဇာစ်မြစ် သျှင်းတမ်းဖြစ်ရေ။ နောက်ထပ်ဟိနီရေ သဘောတရားတစ်ခုအရ Cala ရေ ရာသီဥတုကိုစောင့်ရှောက်ရေ ခဲလ်တစ်နတ်သမီး Cailleach ကိုရည်ညွှန်းရေလည်း ဖြစ်နိုင်လီရေ။ ပြင်သစ်ပညာသျှင်တိလက်ခံရေမှာ နိုင်ငံဧနာမည်ရေ ဂေါလ်စ် (သို့) ဆဲ့လ်တ် ဆိပ်ကမ်း (Gauls သို့ Celts) 'Portus Gallus' မှ ဆင်းလာနိုင်ချေ ဟိရေဟူ၍ ဖြစ်ရေ။[13]
ပထဝီဝင် edit
နိုင်ငံရီးနန့်အစိုးရ edit
စီးပွားရီး edit
ကမ္ဘာကျော်ဝိုင်အမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Port ဝိုင်တွေက ပေါ်တူဂီနိုင်ငံကနေ တင်သွင်းတာဖြစ်ပါတယ်။ ပေါ်တူမြို့ Douro တောင်ကြား စပျစ်ခြံတွေကနေထွက်ဟိတဲ့ ရေစပျစ်ဝိုင်တွေကို အမေရိကန်၊ ဩစတေးလျ၊ တောင်အာဖရိကနဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွေဆီ အဓိကတင်ပို့ကြပါတယ်။ အဓိကစီးကပွားရီးကတော့ ချည်မျှင်နန့်အထည်အလိပ်၊ သစ်၊ စက္ကူ၊ ဓာတုပစ္စည်း၊ စက်မှုအစိတ်အပိုင်းပစ္စည်းတိ၊ စားရေက်ကုန်၊ ဆက်သွယ်ရီးနန့်ဆက်စပ်ပစ္စည်းတိ၊ သင်္ဘောတည်ဆောက်ရီး၊ ဆောက်လုပ်ရီးလုပ်ငန်းသုံးပစ္စည်းတိနန့် ဟိုတယ်ခရီးလားလာရီးလုပ်ငန်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ဘဏ်စာရင်းတိအရ ပေါ်တူဂီနိုင်ငံသားတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ နှစ်စဉ်ပျဉ်းမျှဝင်ငွေဟာ ကန်ဒေါ်လာ ၃၂၁၉၉ ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့အဆင့် ၃၇ ဖြစ်ပါတယ်။ ငွေကြေးစနစ်အနေနဲ့ကတော့ ဥရောပနိုင်ငံအများစုမှာသုံးတဲ့ Euro ကိုပဲသုံးပါတယ်။
လူမှုပထဝီဝင် edit
ပေါ်တူဂီနိုင်ငံက စုစုပေါင်းလူဦးရေရဲ့ ၈၅% ဟာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တွေဖြစ်ပါတယ်။ ရေအထဲက ၈၁% ကတော့ ရိုမန်ကစ်သလစ်ဘာသာဝင်တွေဖြစ်ပြီး ကျန်တဲ့ ၄% ကတော့ ကျန်ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တွေသာဖြစ်ကြပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာဟိသမျှ ဖော့ဆို့တွေရဲ့ တစ်ဝက်ကျော်ဟာ ပေါ်တူဂီနိုင်ငံကနေလာတာဖြစ်ပါတယ်။ ပေါ်တူဂီဟာ ဖော့ဆို့တွေဖြစ်လာစေတဲ့ Cork Oak သစ်တောပေါင်းများစွာကို ပိုင်ဆိုင်ထားတာကြောင့်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဖော့ဆို့တွေရဲ့ ၇၀% ဟာ ပေါ်တူဂီမှဖြစ်ပြီး ဂျာမနီ၊ ယူကေနဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွေစီအဓိကတင်သွင်းပါတယ်။
အားကစားနန့် ယဉ်ကျေးမှု edit
ပေါ်တူဂီနိုင်ငံရဲ့အဓိက အားကစားကတော့ ဘောလုံးဖြစ်ပြီး ပေါ်တူဂီဘောလုံးအသင်းဟာ ဥရောပချန်ပီယံအသင်းဖြစ်ပြီး ၁၉၆၆ မှာ ကမ္ဘာ့ဖလား တတိယဆု၊ ၂၀၁၆ မှာတော့ ကမ္ဘာ့ဖလား စတုထ္ထဆုတွေ အသီးသီးပိုင်ဆိုင်ထားတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ပေါ်တူဂီမှာ ယူနက်စကိုကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်ပေါင်း ၁၅ နီရာတောင်ဟိပါတယ်။ ရေနီရာမှာ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ပေါင်း ၁၄ခုဟိပြီး သဘာဝအမွေအနှစ် Madeira ကျွန်း ၁ ခုဟိပါတယ်။
မှတ်စု edit
- ↑ ပေါ်တူဂီကို အင်္ဂလိပ်စကားဖြင့် အနီးစပ်ဆုံး ပေါတျူဂယ်လ်၊ ပေါ်တူဂီစကားဖြင့် အနီးစပ်ဆုံး ပူရ်တူဂယ်လ် ဟုရွတ်ဆိုနိုင်ရေ။
ရည်ညွှန်းချက်တိ edit
- ↑ 1.0 1.1 "Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (Official recognition of linguistic rights of the Mirandese community)". Centro de Linguística da Universidade de Lisboa (UdL). Archived from the original on 18 March 2002. Retrieved 2 December 2015.
{{cite web}}: More than one of|accessdate=and|access-date=specified (help); More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ 2.0 2.1 The Euromosaic study, Mirandese in Portugal, europa.eu – European Commission website. Retrieved January 2007. Link updated December 2015
- ↑ Constitution of Portugal, Preamble:
- ↑ (in ပေါ်တူဂီ)"Superfície Que municípios têm maior e menor área?". Pordata. Retrieved 17 November 2020.
- ↑ "Surface water and surface water change". Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Retrieved 11 October 2020.
- ↑ "Censos 2021 - Divulgação dos Resultados Preliminares - 2021". Statistics Portugal - Web Portal. 28 July 2021. Retrieved 28 July 2021.
- ↑ "PORDATA - Population density, according to Census".
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 "Report for Selected Countries and Subjects – Portugal". အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့. 2021. Retrieved 12 October 2021.
- ↑ "Gini coefficient". Portugal: PORDATA. Retrieved 8 June 2019.
- ↑ "Human Development Report 2020" (PDF). ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ်. 15 December 2020. Retrieved 15 December 2020.
- ↑ "Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary". Etymonline.com.
- ↑ Winicius, Marcos. "Documentos danca portuguesa".
- ↑ "Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ..." Buisson. 11 April 2018 – via Google Books.
ပြင်ပလင့်ခ်တိ edit
Cite error: <ref> tags exist for a group named "note", but no corresponding <references group="note"/> tag was found